Mutfakta sıkça kullandığımız bir besin olan sarımsağın faydaları saymakla bitmez. İçeriğindeki maddeler vücudu sağlık açısından etkiler. Peki sarımsak içeriği nelerdir?

    Sarımsağın sağlığı geliştirici etkisi allisin, glutamil sistein ve bunların derivatifleri gibi sülfür içeren bileşenlerden kaynaklanmaktadır. ayrıca içeriğinde protein, lif ve serbest amino asitler vardır. Aynı zamanda yüksek seviyede saponinler, fosfor, potasyum, kükürt, çinko, orta düzeyde selenyum, A ve C vitaminleri ve düşük seviyelerde kalsiyum, magnezyum, sodyum, demir, manganez ve B-kompleks vitaminleri içerir. Sülfür içeren bileşiklere ek olarak, sarımsak eser elementler bakımından da zengindir. Ham sarımsakta, çinko, manganez, bakır, selenyum ve iyot miktarları sarımsağın 100 gramında sırasıyla 556.1, 446.9, 143.3, 5.5 ve 2.5 mg’dır. Sarımsak ayrıca yüksek bir fenolik içeriğe sahiptir. Sarımsağın sağlık üzerine ne gibi etkileri olduğunu buyrun gözden geçirelim.

Sarımsak ve Kardiyovasküler Hastalıklar

    Kardiyovasküler hastalık, yaygın bir kronik hastalıktır.

    Allisin ve allisin türevli tiyosülfinatlar, sarımsağın antitrombotik aktivitesinden sorumlu başlıca bileşikler olarak kabul edilmektedir. Sarımsak, trombosit agregasyonunun inhibisyonuna neden olarak  kardiyovasküler hastalığı önler. Aynı zamanda allin ve alisin tarafından LDL kolesterolü azalır ve kan kolesterolü düşer.

Sarımsak güçlü bir antioksidandır ve bu yolla da kardiyovasküler hastalığın önlenmesinde etkilidir.

Sarımsak ve Ateroskleroz

    Ateroskleroz, oksidatif stres, endotelyal disfonksiyon ve kronik inflamasyon içeren karmaşık bir patogenez ile sistemik bir kardiyovasküler hastalıktır. Sarımsağın aterosklerozun önlenmesinde ve tedavisinde etkili olduğu kanıtlanmıştır. Anti-aterosklerotik tedaviye yeni bir yaklaşım olarak önerilmiştir.

Sarımsak ve Hipertansiyon

    Hipertansiyon, arterlerdeki tansiyonun sürekli olarak yükseldiği uzun süreli bir tıbbi durumdur. Koroner arter hastalığı, inme ve kalp yetmezliği için önemli bir risk faktörüdür.

    Sarımsak, Çin ve Japonya’da nesiller boyunca hipertansiyon için geleneksel bir ilaç olarak kullanılmıştır. Bugün bile, batı dünyasında salgın haline gelmiş bir hastalık için popüler bir çare olmaya devam ediyor. Günlük bir miktar sarımsak alınması, hipertansiyonu olan kişilerde sistolik kan basıncında  12 ila 30 mmHg’lik bir azalmaya ve diyastolik basınçta 7 ila 20 mmHg’lik bir azalmaya neden olabilir.

Sarımsak ve Kanser

    Sarımsağın suda çözünen SAC (S-allilsistein) bileşiği farelerde yapılan bir çalışmada akciğer kanseri hücrelerinin gelişimini baskıladığı bildirilmiştir. Sarımsağın organik sülfür bileşiği olan DAS (dialliltrisülfit), kanser hücrelerinin gelişimini baskılamada etkili olduğu  açıklanmıştır.

Sarımsak ve Detoksifikasyon

    Vücutta nötralize edilmesi en zor toksinlerden biri ağır metal zehirlenmesidir. Kurşun, civa, kadmiyum, arsenik ve bakır gibi maddeler sağlığımızı tehdit etmektedir.  Ancak Japon araştırmaları, çiğ sarımsak ekstraktının vücudu metal toksiklerinden etkili bir şekilde koruyabildiğini keşfetmiştir.

Sarımsak ve Antioksidan

    Oksidatif stres, oluşan radikaller ile endojen antioksidan sistemin serbest radikal süpürme kapasitesi arasındaki dengenin bozulduğu bir durumdur. Oksidatif stres, kardiyovasküler bozukluklar ve kanser dahil olmak üzere kronik hastalıkların patogenezinde yer aldığı belgelenmiştir. Bu nedenle oksidatif stres aracılı hastalıkları önlemek için antioksidan özelliklere sahip bileşikler kullanılabilir.

   Birçok çalışma, sarımsağın organosülfür bileşiklerinin, radikal temizleme aktivitesi gösteren ve hücresel antioksidan enzim aktivitesini düzenleyen güçlü antioksidanlar olduğunu göstermiştir. Sarımsak, mükemmel bir antioksidan olan bol miktarda sülfhidril içerir. Çiğ sarımsak bu yeteneği göstermez.

Sarımsak ve İmmun Fonksiyon

    Birkaç çalışma, sarımsağın bağışıklık fonksiyonunu uyardığını göstermiştir. Bunu yaparken sarımsak, enfeksiyona ve strese karşı direnci artırarak soğuk algınlığı ve ateşin başlamasını önleyebilir.

Sarımsak ve Viral Enfeksiyonlar

    Bazı formlardaki sarımsak, güçlü bir antibiyotik olarak kabul edilir ve özellikle belirli mantar enfeksiyonlarına karşı etkili olabilir. Sarımsak kandida, aspergillus ve kriptokoklara karşı etkili bir anti-fungal ajan olarak kanıtlanmıştır.

Sarımsak ve Kan Şekeri

    Sarımsak allisin bileşiklerinin, önemli bir kan şekeri düşürme etkisine sahip olduğu bulunmuştur.  Fakat kan şekeri normalse, sarımsak bu azaltıcı etkiyi göstermemektedir.

Kaynakça:

Garlic: Nature’s Amazing Nutritional and Medicinal Wonder Food, Louise Tenney, 1995

Sarımsak (Allium sativum) ve Geleneksel Tedavide Kullanımı, AYAZ E., ALPSOY H.C, Türkiye Parazitoloji Dergisi, 31 (2): 145-149, 2007

Garlic for hypertension: A systematic review and meta-analysis
of randomized controlled trials, X.J. Xionga,, P.Q. Wang b et al, Phytomedicine 22 (2015) 352–361

Garlic: Health benefits and actions, Chia-Wen Tsai, Haw-Wen Chen et al, BioMedicine 2 (2012) 17 e2 9.