Hangi soruya cevap arıyorsun?
Çağımızın en önemli sağlık sorunlarından biri olan obezite, genetik veya çevresel faktörlerle vücut bileşiminde yağ kütlesinin anormal biçimde artması sonucu oluşan, tedavi edilmezse birçok komplikasyonlara ve ölümlere sebep olabilecek kronik bir hastalıktır.
Obezitenin Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Tıbbi beslenme tedavisi
Fiziksel aktivite
İlaç tedavisi
Cerrahi yöntemler
Ameliyat Sonrası Beslenme Nasıl Olmalıdır?
Beslenme her dönemde olduğu kadar herhangi bir cerrahi girişimden sonra da gerek yaraların iyileşmesi gerek vücudun en kısa sürede eski haline dönebilmesi için oldukça önemlidir. Bu kapsamda makro ve mikro besin ögeleri yeterli ve dengeli alınmalıdır. Bariatrik cerrahi sonrası da durum aynı olmakla beraber ek olarak bireylerde mide hacminin küçülmesi ve açlık hormonunun azalması sonucu iştahsızlık gelişebileceği için bu enerji ve makro-mikro besin ögeleri gereksinimini karşılamak amacıyla doğru bir beslenme programı planlanmalıdır. Aynı zamanda ağırlık kaybı desteklenirken reflü, aşırı tokluk hissi, kabızlık ve dumping sendromu gibi problemlerin de oluşumu engellenmelidir.
Gıdaların kıvamına göre aşamalara ayrılır ve hastanın tolere etme durumuna göre geçişler sağlanır. Ancak bireyin davranış değişikliği olarak bundan sonraki hayatında dikkat etmesi gereken bazı genel ilkeler vardır;
-öğün esnasında katı ve sıvı besinler aynı anda tüketilmemeli,
-su öğünlerden yaklaşık yarım saat önce ve sonra tüketilmeli,
-su tüketimi gayet yavaş yudum yudum olmalı ve kademeli olarak artırılmalıdır. Zamanla günde 1,5 litreye çıkılabilir.
Genel olarak amaç kan yağlarının düzeylerini düşük tutmaktır. Bu amaçla Akdeniz tarzı beslenme dediğimiz bol balık, sebze ve meyve tüketilmelidir. Bunun yanı sıra tavuk ve hindi eti gibi beyaz et ve yumurta(haftada 1-2 adet) beslenmeye eklenebilir. Ancak kolesterolden zengin kırmızı etten ve hayvansal yağlardan(tereyağı, iç yağlar, vs.) uzak durulmalı bunların yerine zeytinyağı, ayçiçek yağı gibi bitkisel yağlar tercih edilmelidir. Bir diğer önemli nokta sucuk, salam gibi işlenmiş besinler ve hazır ürünler yerine mevsiminde taze gıdalar seçilmelidir.
Tıbbi Beslenme Tedavisinde Hangi Aşamalar Vardır?
Berrak sıvı dönem
Tam sıvı dönem
Püre dönemi
Yumuşak katı gıda dönemi
Berrak Sıvı Dönem
Bağırsak faaliyetleri için önemli bir evredir ve su, şekersiz çay, et veya tavuk suyu , meyve ve sebze suları gibi su kıvamında basit gıdaları kapsar. Bu evre hastanın besin ögelerini çok fazla karşılayamayacağı için eksiklik olmaması açısından hastanın durumuna göre 1-2 gün kadar uygulanıp hızlıca 2. evreye geçilir.
Tam Sıvı Dönem
Yaklaşık olarak 10 gün uygulanır. Tavuk ve et suyu, süt ve protein karışımlarını kapsamaktadır. İlk evreye oranla besin gereksinimini biraz daha yüksek oranda karşılamaktadır.
Bu dönemde birey yavaş yavaş günde yaklaşık 1 lt su tüketmeye çalışmalıdır. 15 dakikada 30cclik bir yudum olacak şekilde tüketilirse mide zorlanmamış olacaktır. Yudumların 30 cc’den fazla olmamasına dikkat edilmelidir. Bunu kolay ölçeklemek için sıvılar şişe kapağından içilebilir.
Püre Dönemi
Bu dönemde olması gereken kıvam yoğurt kıvamıdır. Yaklaşık 14 günlük bir süreyi kapsar. Fakat sıvı dönemden püre döneme geçişte direk yoğurt kıvamı mideyi zorlayabileceği için yoğurda et, tavuk suyu, pişmiş yumurta vs. eklenebilir. Böylelikle proteinden zengin bir püre elde edilmiş olacaktır.
Su miktarı kontrollü bir şekilde artırılabilir. Yudumlar küçük ve aralıklı olmalıdır.
Yumuşak Gıdalar
Bu dönemde yaklaşık olarak 14 günü kapsar ve istenilen kıvam çok fazla çiğneme gerektirmeyen çatalla ezilebilen kıvamdır. Akademik olarak gastrik keseden jejunuma kolayca geçebilecek gıdalardan oluşan ve katı beslenme öncesi geçiş dönemidir
Bu ve diğer aşamalarda mide bulantısı veya kusma gibi şikayetler olursa beslenmeye 4 saat ara verilmelidir.
Berrak sıvı ve tam sıvı dönemde besin değeri açısından zengin besinlere sıkça yer verilmez. Bunlar ameliyat sonrası mideyi koruma ve alıştırma evreleridir.
Kalorisi yüksek besinler tercih edilir veya dönem süreleri gereksiz yere uzatılırsa kilo kaybı azalabilir hatta zamanla kas ve kemik yıkımları oluşabilir.
Tüm bu dönemlerin süresi, besinlerin ne kadar sürede tolere edilebileceği kişiden kişiye değişir. Bu nedenle doğru besine geçiş yapabilmeniz, kiloları yağdan verebilmeniz için mutlaka diyetisyeninize danışmanız gerekmektedir.
KAYNAKÇA
BAŞYİĞİT, Zeynep-Diyetisyen ve Beslenme Uzmanı-, Bariatrik Cerrahi Sonrası Beslenme(İlk 6 Hafta)
BATAR, Nazlı. Bariatrik Cerrahide Beslenme İlkeleri. İstanbul Bilim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü, İstanbul, Türkiye. Bakırköy Tıp Dergisi 2019;15:323-32. DOI:10.4274/BTDMJB.galenos.2018.20180905085537
DUMLU, Ersin Gürkan1,BOZKURT, Birkan2 , TOKAÇ, Mehmet3, KIYAK,Gülten4, ÖZKARDEŞ, Alper Bilal5, YALÇIN ,Samet6, KILIÇ ,Mehmet7, Cerrahi Hastalarda Malnütrisyon ve Beslenme Desteği,12 Aralık 2012, <http://www.ankaramedicaljournal.com/>
KUYUMCU,Aygün(Dr Diyetisyen), Obezite Cerrahisi ve Beslenme Tedavisi, Erişim adresi: <http://aygunkuyumcu.com/>
5. Yıldız G, Ersoy G. Bariatrik Cerrahi Sonrası Beslenme Yetersizlikleri ve Diyet Tedavileri. Bes Diy Der [Internet]. 15 Ağustos 2015 [a.yer 26 Mayıs 2020];43(2):166-73. Erişim adresi: https://beslenmevediyetdergisi.org/index.php/bdd/article/view/141
