İlk bulunan B vitamini olduğu için B1 vitamini olarak isimlendirilmiştir. İleri tiamin eksikliği beriberi sendromuna yol açmaktadır. Beriberide nörolojik ve müsküler dejenerasyon, sıvı birikimi, kan basıncı yüksekliği ve kalp rahatsızlığı gelişebilir. Beriberi ve diğer birçok beslenme bozuklukları da tam tahıl tüketimi sağlanarak önlenebilmektedir. Tam tahıllar kompleks karbonhidratların, minerallerin, diyet lifi ve B vitaminlerinin temel kaynaklarından biridir. Tam tahıllarda bulunan protein içeriği ve kalitesi rafine edilmiş buğdaydan daha fazladır. Tam tahıldan yeterli miktarda beslenme kanser, kalp hastalığı, diyabet, varis, kolon kanseri, inflamatuar barsak hastalığı, hemoroid ve divertikülite karşı koruyuculuk sağlamaktadır.
Faydaları: Tiamin enerji üretimi, karbonhidrat metabolizması, sinir hücrelerinin fonksiyonu için gerekli olan tiamin pirofosfataz enziminin kofaktörü olarak belirtilmiştir. Tiaminin temel kullanımı genellikle diyabet, Krohn hastalığı ve Mültıpl Sklerozu olanlarda tiamin eksikliği oluşmasını önlemektir. Ayrıca, yaşlı bireylerde ve Alzheimer hastalığı olanlarda zihinsel fonksiyon bozukluklarını önleme ve tedavi etmekte kullanılmaktadır. Fetinoin alan epileptik hastalarda da kullanılmaktadır. Tiamin beyinde enerji üretimi için mutlak gerekli bir vitamindir. Tiamin eksikliğinde, mental fonksiyonlarda bozulma ve ciddi eksiklikte ise psikoz gelişmektedir. Psikiyatri servisine yatırılan bireylerin % 30’dan fazlasında tiamin eksikliği saptanmıştır. Tiamin beyinde farmakolojik etkileri de bulunur. Hafızada görevli asetilkolin gibi nörotransimitterleri taklit etmekte ve alzheimer hastalarında, beynin çeşitli bölgelerinde asetilkolin aktivitesinde ciddi azalma meydana gelir. Tiamin beyinde asetilkolinin etkisini hem arttırır hem de taklit etmektedir. Bu etki; Alzheimer hastalarına ve yaşa bağlı mental fonksiyonları bozulanlara 3-8 g/gün tiamin verilmesinin mental fonksiyonları düzelttiğini gösteren klinik çalışmalarda göstermektedir. Fenitoin alan epilepsi hastalarında da tiamin desteği ile mental fonksiyonlarda düzelme görülmektedir. Bir çalışmada, dört yıldan fazla süre fenitoin alan 72 epilepsi hastası dört gruba ayrılmıştır ve bir gruba sadece plasebo, diğer gruba 5 mg folik asit, diğerine 50 mg tiamin ve son gruba da, her iki vitamin de verilmiştir. 6 ay sonra sonuçlara göre tiamin IQ testlerinde mental fonksiyonları düzeltirken, folik asit etkisiz bulunmuştur.
KAYNAKÇA
Beslenme Bilgi Sistemi (BeBiS).
Larson Duyff R.: Amerikan Diyetisyenler Derneği’nin Geliştirilmiş Besin ve Beslenme Rehberi, Çeviri editörleri: Yücecan S, Pekcan G, Besler T, Nursal B, Acar Matbaacılık, 2003.
Dr. Ayşe Baysal, Diyet El Kitabı, Ankara, 2018.
Türkiye Beslenme Rehberi TÜBER 2015”, “T.C. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 1031, Ankara 2016.
Bowman BA, Russall RM. Present Knowledge in Nutrition 8.Edition, Ilsı Press, Washington DC, 2001.
TürKomp, Ulusal Gıda Kompozisyon Veri Tabanı, Versiyon 1.0
Vitaminler Mineraller ve Sağlığımız, Yrd. Doç. Dr. Gülhan Samur Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Şubat 2008, Ankara.
