Son günlerde adını haberlerde sık sık duyduğumuz ve birçok insanı endişelendiren bu şarbon hastalığı nedir? Nasıl bulaşır? Belirtileri nelerdir? Bu süreçte nelere dikkat etmeliyiz?

ŞARBON NEDİR VE NASIL BULAŞIR?

    Şarbon ya da anthrax, Bacillus anthracis adlı bir bakterinin neden olduğu sığır, koyun ve keçi gibi hayvanlardan bulaşan, insanları etkileyen bulaşıcı ve ciddi bir hastalıktır. İnsanlarda deri şarbonu, sindirim sistemi şarbonu ve solunum sistemi şarbonu olarak üç farklı şekilde seyredebilmektedir. Şarbon hastalığı insandan insana bulaşmaz. Ancak şarbonlu hayvan ve hayvan ürünlerine temas etmesiyle deri yoluyla, şarbonlu hayvanların etlerinin çiğ veya az pişmiş olarak yenmesiyle sindirim yoluyla veya Bacillus anthracis bakterilerinin solunmasıyla solunum yoluyla insan vücuduna girebilir.

BELİRTİLERİ NELERDİR?

    Solunum sistemi şarbonu en tehlikeli tip olarak bilinmektedir. Belirtileri ise ilk başlarda boğaz ağrısı, hafif ateş ve kas ağrıları olup daha sonraları ciddi solunum güçlükleri ve septik şok olarak seyredebilir. Tedavi edilmediği sürece hayatta kalma şansı düşüktür. Diğer bir şarbon tipi olan deri şarbonu ise ülkemizde en sık görülen şarbon tipidir ve kabarıklık ve kaşıntıyla başlayıp daha sonraları içi solu dolu ortası siyah renkte yaralar şeklinde seyreder.

    Yaraların olduğu bölgeye pansuman yapılmasıyla tedavi edilir. Üçüncü ve bizi oldukça yakından ilgilendiren bir şarbon tipi olan, sindirim sistemi şarbonu olarak da bilinen bağırsak şarbonu, şarbonlu hayvanların etlerinin tüketilmesiyle bulaşmaktadır. Özellikle çiğ veya az pişmiş etlerin tüketilmesinde bu risk daha yüksektir.

    Ölüm riski oldukça yüksek olan bağırsak şarbonu belirtileri genellikle 1-7 gün içerisinde ateş, bulantı, kusma, karın ağrısı, iştahsızlık, kanlı kusma ve kanlı ishal olarak kendini gösterir. Oldukça tehlikeli olan ve ölüm riski %50 oranında olan bağırsak şarbonunda erken teşhis ve tedavi oldukça önemlidir.

BU SÜREÇTE NELERE DİKKAT ETMELİYİZ?

• Şarbon hastalığının görüldüğü bölgelerde hayvanlar için kullanılan şarbon aşısı yapılmalıdır.
• Mümkün olduğunca hayvan, hayvan eti ve derisi ile direkt temastan kaçınılmalı, koruyucu eldiven kullanılarak önlem alınmalıdır.
• Çiğ ya da az pişmiş etler yenmemelidir.
• Rengi değişmiş, kuşku duyulan etler tüketilmemelidir.
• Güvenilmeyen, bilinmeyen ve temizliğinden emin olunmayan yerlerde et alımı ve et tüketimi yapmaktan kaçınılmalıdır.
• Şarbona yakalanan hayvanın ölüm zamanı çok kısa olduğu için şarbonlu süt ihtimali düşüktür ancak yine de bu süreç içerisinde markasız veya sokak sütü kapsamında olan çiğ sütler tercih edilmemelidir.

Kaynakça:

https://www.teb.org.tr/versionsView/1001

http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/12/20111223-5.htm

http://artvinism.saglik.gov.tr/yazdir?166DB6D727604C8AEADB9283E95EF929

Mustafa ERTEK-Şarbonun Ülkemizdeki Durumu ANKEM Derg 2011;25(Ek 2):88-91

https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/…db/…Sarbon/7…/Sarbon_sunum_okul_sagligi.pdf

Dr. Ahmet SALTIK-Şarbon Hastalığı HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HALK SAĞLIĞI ANABİLİM DALI TOPLUM İÇİN BİLGİLENDİRME DİZİSİ-232

http://tvhb.org.tr/haber/sarbon_basin_bildirisi