Çikolatanın Faydaları ve Çikolata Çeşitlerinin İçeriği

Çikolatanın Kalp-Damar Sağlığına Faydaları

Çikolatanın hem fiziksel hem de zihinsel birçok faydası vardır. Bunlardan ilki kardiyovasküler hastalıkların üzerindeki yararlı etkileridir. Çikolata tüketmek plazma antioksidan kapasitesini arttırır, platelet fonksiyonunu ve inflamasyonu azaltır. Diyastolik ve sistolik arteriyel basıncı düşürür. Günde içeriği kakao yüzdesi yüksek (polifenolden zengin) çikolata tüketmek kardiyovasküler hastalık riskini düşürebilmektedir.

Çikolatanın Zihinsel Faydaları

Çikolata, başlıca flavonoidler olmak üzere büyük oranda birçok antioksidan moleküller içermektedir. En bol bulunan formu kateşinlerdir. Bu moleküller başta öğrenme ve hafıza bölgeleri olmak üzere, sinir hücrelerinin oluşumunu ve nöron morfolojisini değiştirir. İnsanlarda Alzheimer gelişme riskini ve felç riskini azaltır. Sıçanlarda ise yaşlanma boyunca bilişsel yetenekleri korur.

Flavonoidler, protein ve lipid kinazlarını içeren sinyal yolaklarıyla etkileşim halindedir. Bu yolaklar beyin hücrelerinin apoptoz denilen  ölümüne engel olur (oksijen radikalleri gibi nörotoksik maddeler apoptoz yapar). Nöronların canlı kalmasını destekler.

Çikolatanın İnsülin Direnci Üzerine Etkisi

İnsülin hassasiyeti kısmen insülin aracılı NO (nitrik oksit) salınımına bağlıdır. Bu yüzden flavanoller ve diyetsel antioksidanlar insülin direncini NO biyoyararlığını iyileştirerek azaltabilmetedir. Bu bilgi doğrultusunda, bir araştırmada hipertansiyonu olan hastalarda 15 günlük 100 g flavanolden zengin çikolata alımı sonrası düşük insülin direnci görüldüğünü bildirilmiştir. Dahası, bozulmuş glukoz toleransı olan hipertansif hastalarda flavanolden zengin bitter çikolata kanbasıncını azaltma ya da endotelyal fonksiyonu düzeltmenin yanı sıra insülin hassasiyetini ve B hücre fonksiyonunu da iyileştirmektedir.

Bununla birlikte, diyabetik hastalarda kakao çalışmaları yetersiz olduğundan ve diyabetikler obez olmaya yatkın olduklarından, bu hastalara kakao ya da flavanoidden zengin çikolata tüketimi için tavsiyeler dikkatli yapılmalıdır.

Çikolatanın Kan Lipit Profilleri Üzerine Etkisi

Sağlıklı bireylerde günlük 75 g polifenolden zengin bitter çikolata 3 haftadan sonra HDL kolesterolü %14 kadar arttırdığı ve lipit peroksidasyonunu inhibe ettiği bulunmuştur. Japonya’da yapılan bir çalışma hiperkolesterolemik hastalarda flavanolden zengin kakaonun plazma LDL seviyesini ve okside LDL’yi düşürdüğü ve HDL serum konsantrasyonlarını arttırdığını göstermiştir.

Sağlıklı genç bireyleri içeren çalışmada, yüksek karbonhidratlı atıştırmalık tüketimi yerine sütlü çikolata bar (46 g) tüketiminin HDL kolesterolü arttırdığı ve plazma trigliseritlerini azalttığı fakat diyetteki total yağ alımına rağmen LDL’yi etkilemediği bulunmuştur.

Bir başka çalışmada; hipertansif hastalarda günlük 100 g flavonoidden zengin çikolata tüketimi, 2 haftadan fazla sürenin sonunda serum toplam ve LDL kolesterol seviyelerini anlamlı %12 azaltmıştır. Dahası, kakaonun LDL oksidasyonunu inhibe ettiği görülmüştür.

Çikolatanın Mod (ruh hali) Üzerine Etkisi

Çikolata mod üzerinde de pozitif etkiye sahiptir. Çikolata en çok duygusal stres altındayken tüketilmektedir. Bitter çikolatadaki flavonoller antiinflamatuar etki gösterir ve mod üzerine etkisi vardır. Ancak anksiyete ve benzeri bozukluğu olan kişilere kıyasla duygudurumu stabil olan kişilerde daha belirgin pozitif etkilerinin olduğu görülmüştür.

Güzellikte ve karmaşıklıkta bir soneyi aratmayan çikolata, bence nesnelerin şiire en yakınıdır.

Mark Miodownik

Annem her zaman hayatın bir kutu çikolata gibi olduğunu söylerdi. İçinde ne olduğunu asla bilemezsin.

 Forrest Gump

Çikolata Çeşitleri ve İçerikleri

Kaynakça

Gómez-Juaristi M, González-Torres L, Bravo L, Vaquero M P, Bastida S, Sánchez-Muniz F J. Beneficial Effects of Chocolate on Cardiovascular Health. Nutr.Hosp Journal. 2011 Mar-Apr;26(2):289-92. doi: 10.1590/S0212-16112011000200007. PMID: 21666964.

Nehlig A. The Neuroprotective Effects of Cocoa Flavanol and Its Influence on Cognitive Performance. Br J Clin Pharmacol. 2013 Mar;75(3):716-27. doi: 10.1111/j.1365-2125.2012.04378.x. PMID: 22775434.  

Seem S A, Yuan Y V, Tou J C. Chocolate and Chocolate Constituents Influence Bone Health and Osteoporosis risk. Nutrition. 2019 Sep;65:74-84. doi: 10.1016/j.nut.2019.02.011. Epub 2019 Feb 26. PMID: 31029926

Innes A, Kennedy G, Bancroft A, Belch J. Dark chocolate inhibits platelet aggregation in healthy volunteers. Platelets 2003; 14(5): 325-327

Hermann F, Spieker LE, Ruschitzka F, Sudano I, Hermann M, Binggeli C. Dark chocolate improves endothelial and platelet function. Heart 2006; 92: 119-120.

Kris-Etherton P, Zock P, Kester A, Katan M. Effects of a milk chocolate bar per day substituted for a highcarbohydrate snack in young men on an NCEP/AHA Step 1 Diet. The American Journal of Clinical Nutrition 1994; 60(6): 1037-1042.

Grassi D, Lippi C, Necozione S, Desideri G, Ferri C. Short-term administration of dark chocolate is followed by a significant increase in insulin sensitivity and a decrease in blood pressure in healthy persons. The American Journal of Clinical Nutrition2005; 81(3): 611-614

Mursu J, Voutilainen S, Nurmi T, Rissanen TH, Virtanen JK, Kaikkonen. Dark chocolate consumption increases HDL cholesterol concentration and chocolate fatty acids may inhibit lipid peroxidation in healthy humans. Free Radical Biology and Medicine 2004; 37(9): 1351-1359.

Baba S, Osakabe N, Kato Y, Natsume M, Yasuda A, Kido T. Continuous intake of polyphenolic compounds containing cocoa powder reduces LDL oxidative susceptibility and has beneficial effects on plasma HDLcholesterol concentrations in humans. The American Journal of Clinicl Nutrition 2007; 709-717

Corti R, Flammer AJ, Hollenberg NK, Lüscher TF. Cocoa and Cardiovascular Health. American Heart Association. Circulation 2009; 119: 1433-1441.

Zeng G, Nystrom FH, Ravichandran LV, Kirby M, Motowski H, Quon MJ. Roles for Insulin Receptor, PI3- Kinase, and Akt in Insulin-Signaling Pathways Related to Production of Nitric Oxide in Human Vascular Endothelial Cells. American Heart Association 2000; 101: 1539 1545.

Grassi D, Desideri G, Necozione S, Lippi C, Casale R,Properzi G. Blood Pressure Is Reduced and Insulin Sensitivity Increased in Glucose-Intolerant, Hypertensive Subjects after 15 Days of Consuming High-Polyphenol Dark Chocolate. The Journal of Nutrition 2008; 138(9): 1671-1676.

Steinberg F, Bearden M, Keen C. Cocoa and chocolate flavonoids: implications for cardiovascular health. The Journal of American Dietetic Association 2003; 103(2): 215-223.

Crozier, A., Yokota T, Jaganath IB, Saltmarsh M, Clifford MN. Plant Secondary Metabolites: Occurunce, Structure and Role in the Human Diet Oxford: Blackwell Publishing 2006; 208-302.