Epilepsi yaş, ırk ve sosyal sınıf ayrımı yapılmaksızın toplumda sıklıkla rastlanan nörolojik bir durumdur. Yaşamın ilk yıllarında insidansı oldukça yüksekken, adölesan döneme doğru azalma eğilimi göstermektedir.

    Hastalık kendini şuur kaybı ile belli eder ancak nöbetlerin dışında epilepsili bireyin normal bir insandan farkı yoktur.

    Epilepsi tümör, trombozis, yaralanma veya beyindeki bir dejeneratif lezyon gibi lokal hastalıklar, hipoglisemi gibi metabolik bir bozukluk ile kurşun ve alkole bağlı zehirlenme sonucu ortaya çıkabilmektedir. Ayrıca ciddi B6 vitamini yetersizliğinde de epilepsi benzeri konvülsiyonlar görülebilir.

Epilepsi için risk faktörleri;

• Annenin yaşı (>40 yaş),
• Annede yüksek ateş,
• Gebelik yaşının küçük olması,
• Gestasyonel diyabet varlığı,
• Günaşımı gebelik (>42 hafta),
• Düşük doğum ağırlığı (<2500 gr),
• Fetal stres,
• Plasental sorunlar,
• Fetüsün içinde bulunduğu amnion sıvısını çevreleyen zarların enfeksiyonu (koriyoamniyonit),
• Kafa travmaları,
• Santral sinir sistemi enfeksiyonları,
• Beyin tümörleri.
• Epilepsi tedavi yöntemleri; antiepileptik ilaç tedavisi, beslenme tedavisi (ketojenik diyetler) ve epilepsi cerrahisidir.

           KETOJENİK DİYET NEDİR                                                                           

• Karbonhidrat içeriğinin gereğinden az olması nedeniyle uygulandıktan bir süre sonra yağın parçalanmasıyla kanda keton cisimciklerinin artışına neden olan diyetlerdir.
• Diyetteki karbonhidratların organizmada enerji vermek yanındaki en önemli görevi ketozisi önlemek proteine olan gereksinmeyi azaltmak ve doku proteinlerini korumaktır.
• Günlük 50 gr karbonhidratın ketozisi önlediği, ancak kişisel ayrıcalıklar da düşünüldüğünde ketozisi önlemek için diyette 100-125 gr karbonhidrat bulunmasının gerekli olduğu şeklindedir.
• Ketojenik diyetler aynen açlık durumundaki metabolik değişmelere neden olurlar. Yaş, boy veya boya göre ideal kiloya dayanan kesin olarak hesaplanmış bir terapatik diyettir.
• Diyet yağ bakımından yüksek olup, düşük miktarlarda karbonhidrat ve protein içerir.                  

          KETOJENİK DİYET TÜRLERİ

• Klasik Ketojenik Diyet
• Orta Zincirli Trigliserit (MCT) Diyeti
• Düşük Glisemik İndeks Diyeti
• Modifiye Atkins Diyeti

• Ketojenik diyet kullanımı birçok uzman tarafından, çocuk ve adölesanlarda epilepsinin standart tedavisi içine dahil edilmektedir.
• Klasik ketojenik diyet 1920’li yıllardan itibaren kullanılan yağ/karbonhidrat+protein oranı 1/1, 2/1, 3/1 veya 4/1 olmasına dayanan bir yöntemken, 1970’li yıllarda orta zincirli yağ asitleri (MCT) diyeti kullanılmaya başlanmıştır.
• MCT, uzun zincirli yağ asitlerine (LCT) kıyasla birim enerji başına daha fazla keton oluşturduğu, daha iyi emildiği ve sindirim sisteminden portal ven aracılığıyla doğrudan karaciğere geçebildiği için tercih edilmektedir.
• Modifiye Atkins diyeti, günde 10-20 gr karbonhidrat alımına izin veren, kalori kısıtlaması olmaması nedeniyle kolay yemek hazırlama imkanı sunan, tolerasyonu iyi bir diyettir.
• Düşük glisemik indeks diyetinde ise sadece glisemik indeksi 50 ve altında olan besinler verilmektedir.
• İsimleri ve yağ yüzdeleri farklı olsa da tüm ketojenik diyetler benzer etki göstererek nöbetlerin kontrolünü sağlama konusunda etkilidirler.               

          KETOJENİK DİYETLERİN AMACI

• Yağ asitlerinin karaciğer tarafından eksik oksidasyonu ve keton cisimciklerinin kan veya idrarda toplanmasını sağlamaktır.
• Epileptik çocuklarda nöbetleri denetim altına alır.
• Diyet 2-5 yaş arasındaki myoklonik ve atonik nöbetli çocuklarda kullanılmaktadır.
• Diyet ketozis ve normal kan şekerlerini saptamadaki zorluktan dolayı 1 yaş altı çocuklarda genellikle kullanılmaz.
• Diyete başlamak için ekip çalışması (doktor, diyetisyen, hemşire) yapılması gerekmekte ve olanaklı ise 2-3 yıllık bir süre boyunca izleme planı uygulanmalıdır.

     BASİT MUFFİN TARİFİ (KETOJENİK DİYET ORANI 4/1)

• İÇİNDEKİLER:
• Tereyağı  16g
• Badem     5.6g
• Fındık      5.6g
• Sıvı Yağ   4.5mL
• Sirke        0.5mL
• Tuz          1g
• Yumurta  11g
• Kabartma Tozu  0.5g
• Çekilmiş Keten Tohumu  4g

HAZIRLANIŞI:

• Tüm malzemeleri tartarak hazırlayın
• Fırınınızı önceden ısıtın
• Tereyağını bir kapta eritin
• Bademleri un haline gelene kadar öğütün
• Çekilmiş keten tohumu, öğüttüğünüz badem unu ve eritilmiş tereyağını hiçbir topak kalmayacak şekilde karıştırın
• Silikon kek kalıbına bir kepçe yardımı ile yerleştirin
• Daha sonra fırına yerleştirin ve pişmesini bekleyin
• Piştiğinden emin olmak için muffinlerin ortasına kürdan batırabilirsiniz
• NOT: 1 porsiyonu 262 kkal, 2.4g karbonhidrat, 4.1g protein, 26.2 g yağdır.

Bilge Kabakçı

 Kaynakça:

Dr.G.KÖKSAL,Uzm.Dyt.H.GÖKMEN,Sinir Sistemi Hastalıklarında Beslenme 771-776,Çocuk Hastalıklarında Beslenme Tedavisi,Hatiboğlu Yayınları Ankara,4.Baskı,2015

 Dyt.H.Yardımcı,Uzm.Dyt.F.ÇAĞIRANYILMAZ,Motor Nöron Hastalıkları Ve Kas Hastalıklarında Tıbbi Beslenme Tedavisi-Epilepsi 85-86,Bazı Çocuk Hastalıklarında Beslenme Tedavisi Ve Hastalıklara Özgü Tarifler,Hatiboğlu Yayınları Ankara,1.Baskı,2018