Mevsim değişikliğinin beslenmemiz üzerinde olumsuz etkileri vardır. Mevsim değişirken genellikle kendimizi yorgun, halsiz, isteksiz hissederiz. Yaz mevsiminin bitmesiyle; havaların soğuması, günlerin kısalmasıyla yapılan hareketlerin azalması, iştahımızı, hayal kalitemizi ve çalışma tempomuzu olumsuz yönde etkiler.

    Yaz mevsiminden sonbahar mevsimine geçişle birlikte birçok hastalık ortaya çıkmaktadır. Bu hastalıklara baktığımız zaman başta soğuk algınlığı, grip veya nezle gibi üst solunum yolları hastalıkları sıklıkla görülmektedir. Bağışıklık sistemi güçlü olan insanlar bu hastalık tehditlerini aldıkları basit önlemlerle atlatabilirken bağışıklık sistemi zayıf olan insanlar bir süre hastalığın esiri olmaktadır. Yetersiz, düzensiz ve sağlıksız beslenen insanlarda birden çok enfeksiyona yakalanma riski yüksektir.

    Sağlıklı beslenme güçlü bağışıklık sistemini beraberinde getirir.

    Güçlü bağışıklık sistemiyle birlikte mevsimsel değişiklikte meydana gelen olumsuzluklar ortadan kaldırılabilir. Özellikle enfeksiyon ile bağışıklık sistemi ilişkisi düşünüldüğünde; artan metabolik hıza karşılık, hücrelerin ihtiyacı olan enerji, dengeli bir beslenme ile sağlanabilir.

    Demir minerali bağışıklık sistemi için oldukça önemlidir. Vücutta yeteri kadar demir kalmadığı zaman demir eksikliği anemisi görülmektedir. Anemik durumda kanın oksijen taşıma yeteneği azalır ve bu durum baş dönmesi, yorgunluk, iştahsızlık, tırnakların incelmesi gibi durumları beraberinde getirir.

Bu durumu önlemek için yapılması gereken belli başlı önlemler vardır. Şimdi bunlara hep beraber bakalım.

    Öncelikle vücutta gerçekleşen çoğu reaksiyon su ile birlikte meydana gelmektedir. Hava sıcaklığının azalmasıyla birlikte su içme miktarında azalma meydana gelecektir fakat günlük su içme miktarı 2-2,5 L’nin altına düşmemelidir.

    Sonbahar mevsiminde kahvaltı sofralarımızda mutlaka yumurta bulundurmalıyız. Kahvaltıda yumurta tüketmek metabolizmamızı hızlandırır hem de kan şekerimizi dengeleyerek kilo artışını engeller.

    Hastalıklara karşı bağışıklık sistemi, protein ve enerji bakımından yetersiz ve dengesiz beslenme durumlarında zayıflayacaktır. Kurubaklagiller hem protein hem lif hem de bağışıklık sistemi için önemli minerallerden biri olan demir açısından zengindir. Haftada en az 2 defa kurubaklagil tüketmeliyiz.

    Vitamin ve mineraller bağışıklık sisteminin korunmasında önemlidir. Sonbahar hastalıklarından korunmak için A,C ve E vitaminlerini yeterli miktarda almamız gerekmektedir.

    Bağışıklığı güçlendirmek adına D vitamini ve Omega-3 alımına da dikkat etmeliyiz. Güneş ışınlarından yararlanma süremiz azaldığından, özellikle eksikliği olan kişiler doktor kontrolünde D vitamini takviyesi alabilir. Balık sezonu açılmış olduğundan haftada 2-3 kez balık tüketmek Omega-3 yağ asitleri alımını sağlayacaktır.

    Mevsimsel Beslenme

    Özellikle yaz mevsiminden kalan alışkanlıkla akşam yemeklerini geç yemeye devam etmemeliyiz. Az ve sık beslenmek bu dönemde oldukça önemlidir. Düzensiz beslenme ve uzun süreli açlıklar kan şekerinin dengesiz yükselmesi ve düşmesine neden olur. Bu durum da sonbahar yorgunluğunu daha kötü hale getirir.

    Mevsimsel meyve ve sebzeleri günde en az 5 porsiyon olmak üzere tüketmeliyiz. Bu tüketim ara ve ana öğün şeklinde bölüştürülebilir.

    Yiyecekleri mevsiminde tüketmeli, katkı maddesi içeren yiyeceklerden uzak durmalıyız. Böylece yediğimiz yiyecekler bizi sonbahar mevsimine en sağlıklı ve hızlı şekilde hazırlayacaktır.

Hareket etmediğimiz takdirde sonbahar yorgunluğunuzu üzerinizden atamayız. Her gün en az yarım saat yürüyüş yapmalı ve oksijen alım kapasitemizi artırmalıyız.

    Sonbaharda mevsim geçişinden dolayı vücudumuz karasız bir durumda kalır. Vücudumuz depresyona eğilimli ve stresli olur. Bu durumu kontrol altına alabilmek için B vitaminlerinden zengin beslenmekte fayda vardır. Özellikle tam tahıllı ekmek, yeşil yapraklı sebzeler, kuru baklagiller, et ve süt ürünleri günlük beslenmemizde yer almalıdır.

   Uyku düzenimizi dengede tutmalıyız. Dengesiz uyku düzeni hastalıkları beraberinde getirir ve beslenme düzeninizi olumsuz yönde etkiler.

    Alkol tüketiminin hastalıklarla mücadelede bağışıklık sistemini olumsuz yönde etkilediği bilinmektedir. Bağışıklık sisteminin korunması için alkolden uzak durmak gerekmektedir.

Kaynakça:

Öncel, Sibel, Merve Göde, Nafiz Can, Göksel Arli, Ozan Sezgin, Osman Güldemir, Ebru Zencir ve Sema Ekincek. Beslenmenin Temel İlkeleri. ESKİŞEHİR: Anadolu Üniversitesi Yayınları, 2. Baskı 2016

Baysal, Ayşe. Beslenme. ANKARA: Hatipoğlu Yayınevi, 17.Baskı 2017.

Gürhan Şahin, Nil. Sonbahar Yorgunluğunda Beslenme. İSTANBUL, 2018.

Yiğitoğlu, Fatma. Sonbaharda Enerjinizi Arttırın. İSTANBUL, 2017