Hangi soruya cevap arıyorsun?
B9 Vitamini (Folik Asit-Folat-Pteroglutamik Asit) Nedir?
Folat, suda çözünebilen B9 vitaminlerinin toplu bir terimidir. B9 vitamini doğal olarak besinlerde folat formunda bulunur. Temel folat formu da pteropoliglumatdır. Metabolizmada etkinlik gösterebilmesi için askorbik asit ve NADPH yardımıyla Tetrahidrofolat’a (THF) indirgenmesi gerekir.
Folik asit ise folatın sentetik formudur. Gıdalarda doğal olarak bulunmaz. Folik asit molekülü birkaç parçadan oluşur. Isının etkisiyle kolayca parçalanır ama ısı derecesinin artması ve bu sürenin uzamasıyla vitamin kaybını arttırır. Folik asit ışık ve oksidasyona duyarlıdır. Folik asit suda eriyen bir vitamindir. Bu yüzden pişirme aşamasında folik asit suya geçer, bu suyun atılması vitamin kaybına yol açar.
B9 Vitamini Kaynakları Nelerdir?
B9 vitaminin en yoğun bulunduğu besinler karaciğer, diğer organ etleri, kuru bakliyatlar ve yeşil yapraklı sebzelerdir.
BESİN | FOLİK ASİT (mcg) | BESİN | FOLİK ASİT (mcg) |
Karaciğer | 276 | Beyaz Ekmek | 15 |
Kuru Fasulye | 125 | Tam Buğday Ekmek | 30 |
Mercimek | 107 | Taze Fasulye | 12 |
Ispanak | 75 | Kuru Soğan | 10 |
Ceviz | 77 | Domates | 8 |
Badem | 45 | Patates | 7 |
Lahana | 32 | Havuç | 8 |
Buğday Tanesi | 49 | Üzüm | 5 |
Karnabahar | 22 | Şeftali | 4 |
Marul | 21 | Elma | 2 |
- Kan hücrelerinin yapımı
- Hücre çoğalmasında
- Tek karbon metabolizmasında
- Nükleik asit yapımı
- Bazı amino asitlerin birbirine dönüşümünde Bağışıklık sisteminde (lenfosit ve antikor oluşumu)
- B12 vitamininin aktif şekle dönüşmesinde rol oynar.
Çeşitli hücresel reaksiyonlar için tek karbon metabolizması folik asit yardımcı enzimleri aracılığıyla belirli moleküllerinin taşınmasında önemli tol oynar. Böylece, normal hücre fonksiyonu için önemli olan DNA biyosentez döngüsüne ve metilasyon döngüsüne dahil olurlar. DNA, RNA ve proteinlerin sentezi gibi insan vücudundaki bazı temel biyolojik süreçlere katılmaktadır.
B9 Vitaminin Gereksinimi
Folik asit sağlıklı yetişkinler için günlük 400 mcg almalıdır. Bazı durumlarda (hipertiroidizm, karaciğer hastalıklarında, hemolitik anemi, emilim bozukluklarında, gebelik, alkolik bireylerde vb.) folik asit gereksinimi artabilir.
YAŞ-CİNSİYET-DURUM | GÜNLÜK FOLİK ASİT MİKTARI (mcg) |
0-6 ay | 65 |
7-12 ay | 80 |
1-12 ay | 150-300 |
13 yaş ve yukarı | 400 |
Gebeler için ek | +200 |
Emzikliler için ek | +100 |
B9 Vitamini Yetersiz Alındığında Ne Olur?
Folik asit yetersiz alındığında büyüme geriliği, üreme güçlüğü, megaloblastik anemi, kronik bozuklukların gelişimine, homosisteinin yükselmesine neden olur. Trombozis riskini arttırır. Folik asit yetersizliğinde kırmızı ve beyaz kan hücrelerinin sayısı azalır.
Gebelik sürecinde folik asit yetersiz alındığında bebeklerde Nöral Tüp Defekti (NDT) oluşabilir. Bu yüzden hamilelik öncesinde B9 vitamini takviyesi başlanması NDT riskini azaltır.
Kaynakça
Prof. Dr. Ayşe Baysal, Beslenme Kitabı, (2018), 217-223.
Seray Kabaran, Aylin Ayaz. Effects of vitamins B12, folic asid, A, D, E and C on maternal and fetal health. Turk Hij Den Biyol Derg. 2013; 70(2): 103-112.
Ömer Faruk Mızrak, Ülkemizde Bebek ve Küçük Çocuk Gıdalarına Takviye Edilmiş Folik Asitin Biyoerişilebilirliğinin İn Vitro Gastrointestinal Sistem ile İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, 2019,3-5,9-11.
