FODMAP DİYETİ

FODMAP = Fermentable Oligosaccharides Disaccharides Monosaccharides And Polyols

FODMAP’ler aşırı sıvı ve gaz birikimine neden olabilen, şişkinlik, karın ağrısı ve distansiyona neden olan, kısa zincirli karbonhidratları tanımlamak için oluşturulmuştur. Tüm FODMAP’lerin zayıf emilimi, hızlı fermantasyonu vardır ve küçük, ozmotik olarak aktif moleküllerden oluşurlar.

FODMAP’ler, laktoz, fruktoz, fruktanlar, galakto-oligosakkaritler ve polioller (sorbitol, manitol, ksilitol ve maltitol) içeren yiyecekler de dahil olmak üzere çok çeşitli gıdalarda bulunur.

FODMAP İÇEREN BESİNLER

FODMAP içeren diyetin temelinde yer alan karbonhidratların yaygın fonksiyon özellikleri şu şekildedir,

• İnce bağırsakta emilimleri yavaştır.
• Hızlı fermantasyonları vardır. Oligosakkaritler ve monosakkaritler suda çözünen diyet lifi gibi polisakkaritlere göre daha hızlı fermente edilirler.
• Küçük ve ozmotik olarak aktif moleküllerden oluşurlar. Özellikle sentetik formları, örneğin; laksatif etkisi bulunan laktuloz gibi bağırsak motilitesini etkiler.

Düşük FODMAP İçerikli Diyet

    FODMAP’ler, bağırsak suyunu ozmotik aktiviteyle artırdıkları ve kolon bakterileri tarafından fermantasyona tabi tutarak gaz üretimini (H2, CH4) indükledikleri kolonlara absorbe edilemezler ve duyarlı bireylerde lümen distansiyonu ve GI semptomlarına yol açabilirler.

    Ileostomatlarla yapılan bir çalışmada, artmış ozmotik yüke bağlı olarak, yemeklerdeki yüksek FODMAP tüketimiyle bağırsak çıkışı% 22 oranında artmıştır.

    Düşük FODMAP diyeti, pratikte laktoz içeren gıdalardan kaçınmak anlamına gelir. Laktoz, bağırsak su içeriğinde (ileumda artmış ozmotik yük ile) artışa neden olmakla kalmaz aynı zamanda kısa zincirli yağ asitleri ve gaz üretimine yol açan kolonik mikrobiyota tarafından kolayca fermente edilir :  hidrojen (H2), karbondioksit (CO2) , ve metan (CH4) olarak ayrılır, bu nedenle, laktoz intoleransı olan bireylerde  besin alımının bir sonucu olarak abdominal distansiyon yaşanabilir.

   FODMAP’lerde gıdaların alımını kısıtlamak, kolonik fermantasyon, gaz üretimi ve küçük bağırsak sıvısı hacmini azaltır. Dolayısıyla, diyet tedavisi, hem gaz üretimini hem de ozmotik etkiyi sınırlayarak böylesi bağırsak distansiyonunu azaltmaya yönlendirilebilir. Gastrointestinal semptomların belirgin iyileşmesi hastaların çoğunda ortaya çıkar.

DÜŞÜK FODMAP İÇEREN BESİNLER

    Düşük FODMAP diyeti, tüm diyet FODMAP’lerinin (fermente oligosakkarit, disakkarit, monosakkarit ve şeker alkolleri) diyette azaltılması ve ardından toleransa göre belirli FODMAP’lerin uygulanması ile birlikte 2 aşamalı bir müdahaledir.

    Düşük FODMAP diyeti (LFD), IBD hastalarında ve IBS hastalarında semptomları iyileştirdiğini gösterirken, yüksek miktarlarda FODMAP içeren bir diyetin GI semptomlarını arttırdığı gösterilmiştir.

    FODMAP’lerde düşük bir diyet (fermente edilebilir oligosakkaritler, disakkaritler, monosakkaritler ve polioller) irritabl sendrom (IBS) ve diğer fonksiyonel gastrointestinal koşullardaki hastalarda semptomları yönetmek için giderek daha fazla kullanılmaktadır.

    Düşük FODMAP diyetinin gastrointestinal belirtilerinin tipik bir diyetle karşılaştırıldığında yarıya indiğini ve etkilerin IBS hastalarına özgü olduğu çeşitli araştırmalarla ortaya koymuştur.

IBS’de düşük bir FODMAP diyeti nasıl çalışır?

IBS hastalarında tüm FODMAP’ler abdominal semptomları şiddetlendirmez. Belli bir kişide abdominal semptomların varlığı ve derecesi, bireyin maruz kaldığı mal absorpsiyon derecesine bağlıdır. IBS’li hastalarda semptomların indüksiyonundan FODMAP’lerden sorumlu olan iki temel mekanizma vardır. Birincisi, FODMAP’ler ince bağırsak tarafından az emilir ve ozmotik olarak aktiftir, bu da ince bağırsağa net bir şekilde sıvı salınmasına yol açar.

Bu, kalın bağırsağa ulaşan suyun artmasına ek olarak ince bağırsağın distansiyonunu çıkararak karın belirtilerine yol açabilir.

İkincisi, FODMAP’ler kolon mikrobiyoteri tarafından hızla fermente edilmekte, bu da ilişkili ağrı ve şişme ile birlikte gaz üretiminden kolon distansiyonuna yol açmaktadır.

Kısaca IBS ve IBD

İrritabl bağırsak sendromu (IBS): Karın ağrısı, şişkinlik ve kabızlık, diyare veya her ikisi gibi değiştirilmiş bağırsak alışkanlığı semptomlarıyla karakterize edilen kronik bir gastrointestinal (GI) bozukluktur

İnflamatuar bağırsak hastalıkları (IBD): Ülsere yönelik kolit (UC) ve Crohn hastalığı (CD) içeren gastrointestinal bozukluklardır (GI). IBD‘ semptomları şişkinlik, karın ağrısı, değişmiş barsak alışkanlıkları (diyare ve / veya kabızlık) ve abdominal distansiyon gibi irritabl bağırsak sendromuna (IBS) benzer belirtilerle çakışmaktadır.

Meryem Durmuş

Kaynakça:

Suma Magge, MD, and Anthony Lembo, MD. (2012). Low-FODMAP Diet for Treatment of Irritable Bowel Syndrome. Gastroenterology & Hepatology Volume 8, Issue 11 November 2012. 739-745

Massimo Vincenzi, Irene Del Ciondolo, Elisa Pasquini, Katia Gennai, Barbara Paolini. (2017). Effects of a low FODMAP diet and specific carbohydrate diet on symptoms and nutritional adequacy of patients with irritable bowel syndrome: Preliminary results of a single-blinded randomized trial.Journal of translational internal medicine/ Apr-Jun 2017 / vol 5 | Issue 2. 120-126

Wathsala S Nanayakkara,Paula ML Skidmore,Leigh O’Brien,Tim J Wilkinson, Richard B Gearry.(2016). Efficacy of the low FODMAP diet for treating irritable bowel syndrome: the evidence to date. Clinical and Experimental Gastroenterology 2016:9. 131–142

Jane G. Muir, Peter R. Gibson.( 2013). The Low FODMAP Diet for Treatment of Irritable Bowel Syndrome and Other Gastrointestinal Disorders. Gastroenterology & Hepatology Volume 9, Issue 7 July 2013. 450-452

Peta Hill, Jane G. Muir, PhD, and Peter R. Gibson, MD. (2017). Controversies and Recent Developments of the Low-FODMAP Diet. Gastroenterology & Hepatology Volume 13, Issue 1 January 2017. 36-45

Natalia Pedersen, Dorit Vedel Ankersen, Maria Felding, Henrik Wachmann,Zsuzsanna Végh, Line Molzen,Johan Burisch, Jens Rikardt Andersen, Pia Munkholm. (2017). Low-FODMAP diet reduces irritable bowel symptoms in patients with inflammatory bowel disease. World J Gastroenterol 2017 May 14; 23(18): 3356-3366

Emma Altobelli , Valerio Del Negro , Paolo Matteo Angeletti and Giovanni Latella.(2017). Low-FODMAP Diet Improves Irritable Bowel Syndrome Symptoms: A Meta-Analysis. mdpi.com/journal/nutrients 2017, 9, 940

Shi-Yi Zhou, Merritt Gillilland III, Xiaoyin Wu, Pornchai Leelasinjaroen, Guanpo Zhang, Hui Zhou, Bo Ye,Yuanxu Lu, and Chung Owyang.(2017). FODMAP diet modulates visceral nociception by lipopolysaccharide-mediated intestinal inflammation and barrier dysfunction. The Journal of Clinical Investigation

Jennifer Erickson, Renee Korczak, Qi Wang2 and Joanne Slavin.(2017). Gastrointestinal tolerance of low FODMAP oral nutrition supplements in healthy human subjects: a randomized controlled trial. Erickson et al. Nutrition Journal (2017) 16:35