Hangi soruya cevap arıyorsun?
SIBO Nedir?
İnsan gastrointestinal sistemi, lokalizasyona bağlı olarak hem niceliksel hem de niteliksel olarak değişen çok sayıda mikroorganizma tarafından kolonize edilmektedir. İnce bağırsakta bakteriyel aşırı büyüme (SIBO) olarak adlandırılan durum, ince bağırsakta artan bakteri sayısı olarak tanımlanmaktadır. Normal mikrobiyota ortamının korunması çok önemlidir ve bu alandaki her anormallik ciddi bozukluklara yol açabilmektedir. Fizyolojik durumda, ince bağırsakta anormal bakteri kolonizasyonunu önlemek için bir dizi doğal mekanizma vardır. Bunlar midede asidik pH, pankreatik enzimler, bağırsak bağışıklık sistemi gibi bağırsak duvarının yapımından ve yenilenmesinden kaynaklanan doğru bağırsak bariyerini içermektedir. Mevcut savunma mekanizmalarının dengesizliği, anatomik anormallikler veya bağırsak motilite bozuklukları SIBO gelişimine yol açmaktadır.
Klinik Semptomlar Nelerdir?
SIBO’lu hastalar klinik olarak asemptomatik olabilir veya irritabl bağırsak sendromu (IBS) tanı kriterlerine uyan semptomlara sahip olabilir. Klasik olarak şişkinlik veya kronik diyare ile karın rahatsızlığının bir kombinasyonu ile kendini göstermektedir. Bağırsak villusunda meydana gelen hasar, sindirim enzimi üretimindeki bozulma ve bağırsak bariyeri disfonksiyonuna. malabsorbsiyona ve artan besin kaybına yol açmaktadır. Karbonhidratların, proteinlerin, yağların ve vitaminlerin emilimini ve metabolizmasını etkileyebilir. Steatore (yağ malabsorpsiyonu) ve yağ emilim bozukluğundan kaynaklanan kilo kaybı da ortaya çıkabilir. Protein geçirgenliğinin artması ve protein kaybına neden olan bağırsak bariyerinin bozulmasına bağlı olarak hipoproteinemi gözlenmektedir. Ek olarak, sorbitol veya laktoz gibi sindirilmemiş besin maddelerinin artan varlığı bağırsakta bakteriyel fermantasyonu da artırmaktadır. Vitamin eksikliğine de yol açan SIBO; B1, B3 ve B12 vitamini eksikliklerine neden olmaktadır. Bu durumun aksine, bakteriyel sentezin gerçekleşmesi folat ve K vitamini seviyelerinin yükselmesine neden olabilmektedir.
SIBO Tedavisi Nasıl Olmalıdır?
SIBO’daki tedavinin birincil amacı, altta yatan herhangi bir hastalığı belirlemek ve tedavisini uygun bir şekilde yerine getirmektir. Kronik bir rahatsızlık olan SIBO’nun tedavisi uzun süreçlere dayanmaktadır. Daha çok antibiyotik kullanımı ön plana çıksa da diyetle tedavi büyük bölümünü oluşturmaktadır. Diyetle tedavide öncelik olarak rastlanan vitamin eksikliklerinin besin takviyesi ile yerine konulması önemlidir.
IBS teşhisi ile uyumlu bulguları gözlenen SIBO’da; fermente edilebilir oligosakkaritler, disakkaritler, monosakkaritler ve polioller (FODMAP’ler) semptomlara neden olan olası bir tetikleyici olarak kabul edilmektedir. FODMAP’ler, aşırı sıvı ve gaz birikimine yol açabilen, karın ağrısı ve şişkinliğe neden olan küçük ozmotik olarak aktif moleküllerden oluşan zayıf emilmiş kısa zincirli karbonhidratlardır. Laktoz ve glikozdan fazla fruktoz, fruktanlar, galakto-oligosakkaritler ve polioller (sorbitol, mannitol, ksilitol ve maltitol) içeren birçok gıdada bulunmaktadır.
FODMAP’ten düşük bir diyetin hastalarda var olan semptomları en aza indirgeyebileceği yapılmış çalışmalarla mevcuttur. FODMAP’ten zengin olan ve elimine edilmesi gereken besinler aşağıdaki tabloda verilmiştir.
| Meyve | Sebze | Protein Kaynakları | Ekmek ve Tahıllar | Süt ve Süt Ürünleri | Poliolller |
| Elma | Enginar | Baklagiller | Arpa | Süt | Bal |
| Armut | Kuşkonmaz | Kaju | Buğday | Süzme peynir | Fruktoz |
| Kiraz | Karnabahar | Çavdar | Krema | Sorbitol | |
| Böğürtlen | Sarımsak | Dondurma | Mannitol | ||
| Mango | Soğan | Yoğurt | Ksilitol | ||
| Nektarin | Mantar | Krem Peynir | Tatlandırıcılar | ||
| Şeftali | Bezelye | ||||
| Kayısı | Pırasa | ||||
| Karpuz | Bamya | ||||
| Erik | Pancar | ||||
| İncir | |||||
| Hurma | |||||
| Kuru Meyveler |
Düşük FODMAP diyeti 3 aşamadan gerçekleşmektedir. İlk aşamada FODMAP’ten zengin besinler 3-8 hafta süresince diyetten çıkarılır. Bireylerde gözlenen semptomlardaki azalmalara bağlı olarak kişinin diyetine her gün bir tane yüksek FODMAP içeriğine sahip besin eklenerek belirtiler takip edilir. Hastaların geri dönütlerine göre kişilerin diyetleri tekrardan düzenlenir. Böylece ikinci aşama tamamlanmış olur. Üçüncü ve son aşamada ise bağırsak sağlığının iyileşmesine bağlı olarak, diyet çeşitliliği artırılır ve uzun vadede sürdürülebilir olması amaçlanır.
Yazar: Gizem Alışır
KAYNAKÇA
Borghini , R., Donato , G., Alvaro, D., & Picarelli , A. (2017). New insights in IBS-like disorders: Pandora's box has been opened; a review. Gastroenterology and Hepatology from Bed to Bench, 10(2), 79-89.
Augustyn , M., Grys , I., & Kukla, M. (2019). Small intestinal bacterial overgrowth and nonalcoholic fatty liver disease. Clinical and Experimental Hepatology, 5(1), 1-10.
David , L., Babin, A., Picos, A., & Dumitrascu, D. (2014). Small Intestinal Bacterial Overgrowth is Associated with Intestinal Inflammation in the Irritable Bowel Syndrome. Clujul Medical, 87(3), 163-165.
Ghoshal , U., Shukla , R., & Ghoshal, U. (2017). Small Intestinal Bacterial Overgrowth and Irritable Bowel Syndrome: A Bridge between Functional Organic Dichotomy. Gut and Liver, 11(2), 196-208.
Grace, E., Shaw , C., Whelan, K., & Andreyev, H. (2013). Review article: small intestinal bacterial overgrowth – prevalence, clinical features, current and developing diagnostic tests, and treatment. Alimentary Pharmacology and Therapeutics, 38(7), 674–688.
Pruszyńska, B., Gerkowicz, A., Kułak, P., & Krasowska, D. (2019). Small intestinal bacterial overgrowth in systemic sclerosis: a review of the literature. Archives of Dermatological, 311(1), 1-8.
Sorathia, S., & Rivas , J. (2019). Small Intestinal Bacterial Overgrowth. StatPearls.
