Hurmanın Sağlığımızdaki Yeri Nedir?

Hurma 

Önceden ramazan ayı denince aklımıza ilk gelen besin olan hurma,son zamanlarda sosyal medyada sık sık gördüğümüz tariflerde adeta  vazgeçilmez  bir besin haline geldi .

Aynı zamanda  İnsanoğlu için hurmanın çok yönlü önemi vardır. Bazen besinlere bir çok anlam yükleyebiliyor veya bir besin bizim için bir çok şeyi ifade edebiliyor;O, bazen bir besin kaynağı, bazen ilaç, bazen dini bir motif, bazen inşaat malzemesi, bazen katkı maddesi, bazen de ticaret malzemesi olmuştur.Peki besin kaynağı olarak hurmanın hayatımızdaki yeri nedir?

Hurma Hakkında

Bir tür palmiye olan hurma ağacı, botanikte Arecaceae familyasından bir bitki olarak bilinir.Hurma bitkisinin esas kökeninin Kuzey Afrika veya Orta Doğu olduğu kabul edilir.Hurmanın ömrü 100 yıl kadar olabilmekle birlikte verimli dönemi 20-80 yaşları arasındadır. Bu nedenle hurma ağaçları genellikle verimli dönem sonunda kesilir.

Besin Değeri Açısından Hurmanın İncelenmesi

Taze ve kurutulmuş meyve olarak tüketilmesinin yanında hurma, çeşitli gıda ürünleri olarak da kullanılmaktadır. Hurma suyu konsantresi, hurma şurubu, hurma pekmezi, sirke, organik asitler, marmelat gibi kullanımların yanında pastacılıkta katkı maddesi olarak ta kullanılmaktadır. Hurma üretiminde ortaya çıkan atıklar da kompost (gübre) üretiminde kullanılmaktadır.

Hurmada en az 15 çeşit mineral bulunur. Potasyum, bor, kalsiyum, kobalt, bakır, flor, demir, magnezyum, manganez, fosfor, sodyum, selenyum ve çinko bunlardan bazılarıdır. Hurma proteini de çok kaliteli olup 23 çeşit aminoasit içerir. Bunlardan bazıları bir çok meyvede bulunmaz.Ayrıca %0,5-3,9 oranında sağlık için yararlı bir madde olan pektin içeri. Lif içeriği, kalori oranları ve diğer özellikleriyle birleştirildiğinde ister istemez “Hurma insan için ideal besin maddesi midir?” sorusu akla gelmektedir. Çeşitli meyvelerle karşılaştırıldığında hurmanın enerji, lif ve mineral içeriği açısından en zengin olduğu görülmektedir.Lif içeriği ve kalori bakımından midede daha uzun süre kalarak uzun süre tokluk sağlamaktadır bu sayede kilo kontrolünde yardımcı bir besin olarak görülebilir.

Kuru Hurma Kalori Değeri: Bu besinin 100 gramında 277 kcal kalori, ayrıca besinin 1 Adet (Orta) yani 15 gramlık miktarında Kuru Hurma 42 kalori bulunmaktadır. Kuru hurma, folik asit, potasyum, demir, kalsiyum ve lif açısından iyi bir kaynaktır. 2-3 adet kuru hurma 1 adet meyve yerine tüketilebilir.

Sağlık Açısından Hurma

Hurma her şeyden önce önemli bir besin kaynağıdır. Özellikle üretildiği ülkelerde temel besin maddelerinden biri olan hurmanın sindirime olumlu katkısı vardır.

Sindirime Etkisi

 Glukoz ve früktoz için iyi bir parçalayıcı olup pasta ve unlu mamüller gibi nişasta ve sukroz içeren besinlere hurma katkısı yapılması bu mamüllerin daha kolay sindirilmesini sağlayacaktır. Sindirime katkı, asit ortama sahip midede olmayıp, daha yüksek pH değerlerine sahip bağırsaklarda gerçekleşmektedir. Hurma meyvesinin sindirime olan bir etkisi de bağırsağın boşalma zamanını yavaşlatmasıyla ilgili olup laktasif etkiye sahiptir.Boşalma zamanının yavaşlamasıyla birlikte duyulan tokluk hissi artmaktadır.

 Antioksidan Kaynağı 

Antioksidanlar vücudumuzun askerleridir diyebiliriz, savunma mekanizması açısından oldukça verimlidirler.Hücrelerimiz sürekli “oksidasyon” denilen yıkıcı streslere maruz kalır. Bu yıkıcı oksidasyondan koruyan ve dolayısıyla yaşlanmayı yavaşlatıcı, kanserden ve birçok hastalıktan koruyucu faydalar sağlayan maddeler “antioksidan maddeler” olarak bilinir. Bilinen en iyi antioksidan besinlerden birisi de hurmadır Şeker, selenyum ve kalori içeriği açısından da hurmalardan zengindir . Hurmanın mide ülserini iyileştirici özelliğinin de antioksidan etkisiyle olduğu düşünülmektedir.Meyve ve sebzelerin kanserden koruyucu etkisi başka bilimsel araştırmalar tarafından da ispatlanmıştır.

 Glisemik İndeks Üzerine Etkisi

Önemi giderek artan ve mutlaka bilmemiz gereken bir kavramdır. Vücudumuzun şeker ve yağ düzenlemesi büyük oranda insülin hormonuna bağlıdır. İnsülin salgısı ise kanımızdaki şeker miktarından etkilenmektedir. Kan şekerinin yükselmesi insülin salgısının artmasını gerektirecektir. Bu da kan şekerini düşürürken yağların depolanmasını sağlayacaktır. Bu düzenin şişmanlık ve şeker hastalığı oluşmasında önemli rolleri vardır. Alınan besinlerin kan şekerini yükseltme derecesi glisemik endeks olarak bilinir. Besinlerin glisemik endekslerinin düşük olması, yani kan şekerini ani olarak yükseltmemeleri tercih edilir. Glisemik endeks sınıflamasında 40’ın altıdüşük, 40-60 arası orta ve 60-100 arası yüksek olarak kabul edilir. Hurmanın şeker içeriğinin çok yüksek olmasına rağmen beklenenin aksine glisemik endeksi düşüktür.Bu yönü ile artan tatlı krizlerimizde rafine şeker tüketimi yerine ara öğünlerde hurmanın tüketimi veya tatlılarımızda şeker kaynağı olarak kullanılması önerilebilir.

Kardiyovasküler Hastalıklar İçin 

Ölümlerin büyük oranda kalp damar hastalıklarından olduğu çağımızda şişmanlık, kolesterol yüksekliği ve şeker hastalığı önemli sağlık sorunlarıdır. Glisemik endeks açısından hurma bu sağlık sorunlarına uygun bir besin olarak gözükmektedir. Bununla birlikte, hurma ağırlığının yüzde 50’sinin şeker olduğunu ve dolayısıyla kalori içeriğinin de yüksek olduğunu unutmamalıyız.Porsiyon kontrolü olduğu sürece uygun dozajda,porsiyonda kullanıldığında hiç bir besin sağlımızı direkt olarak kötü etkilemez.

İnsanın günlük enerji ve mineral ihtiyacını karşılayabilmesi ve şeker hastalarında da güvenle kullanılabilmesi açısından hurmanın diyet önerilerinde dikkate alınması doğru olacaktır.

Gebelikte

Hurmanın bilinen diğer tıbbi faydaları da gebelikle ilgilidir.Yüksek demir ve mineral içeriği açısından gebelikte iyi bir besin olmasının yanında hurmanın doğuma yardımcı olabileceğini ve doğumdan sonra da faydalarının devam edeceğini gösteren araştırmalar vardır. Gebelikte artan kalori ve demir ihtiyacının karşılanmasında büyük bir yardımcı olduğunu söyleyebilirim.Gebelik ve doğumla ilgili faydaların içerdiği bitkisel kaynaklı östrojenler ve oksitosin benzeri etkisinden kaynaklandığı düşünülmektedir.

Cilt Bakımı

Sağlık; bedenen, ruhen ve fizyolojik ve sosyal açıdan tam bir iyilik halidir.Dış görünüşümüz sağlığımızı dolaylı olarak etkileyen faktörlerden biridir,yediğimiz besinlerde dış görünüşümüzü oldukça etkilemektedir.Son zamanlarda yaşlanmayı yavaşlatıcı bakım ürünlerinde (antiaging) bitkisel kaynaklı hormonlara (fitohormonlar) daha çok önem verilmektedir. Hurma çekirdeği de fitohormonlar açısından zengindir. Bu nedenle hurmanın hormonal etkilerinden güzellik sektöründe de yararlanılmaktadır. 

Bağışıklık Üzerine

Hurmanın bağışıklık sistemi üzerinde de olumlu etkileri vardır. Hurma tüketimi hücresel immuniteden ziyade özellikle humoral immunite olarak bilinen antikorlar aracılığıyla sağlanan bağışıklığı olumlu etkiler.İyi bir antioksidan kaynağı olduğundan ötürü immüniteyi etilemektedir.

Nasıl Tüketilebilir?

Örnek Tatlı Tarifi;Hurmalı Raw Brownie 

KAYNAKÇA

IŞIK, Z. A. (2012). Besin Değeri ve Sağlık Açısından Hurma (Phoenix dactylifera) . Konuralp Tıp Dergisi, 62-68.