Karmin Nedir?

    Cochineal adında bir böcekten üretilen bir boya maddesidir.Gıda katkı maddelerinin önemli grubunu oluşturan renk maddeleri günümüzde ayrı bir önem taşımaktadır.
    19. yy sonlarına doğru Alirazin gibi sentetik pigment ve boyaların geliştirilmesiyle doğal boyaların üretimi azalmıştır.Ancak sentetik katkı maddelerinin sağlık üzerine etkileri araştırıldıkça karmin gibi doğal boya maddelerinin kullanımı artmıştır.Bugün başta gıda ve kozmetik endüstrisi olmak üzere pek çok sektör tarafından yaygın olarak kullanılıyor.

Cochineal Hakkında Temel Bilgiler

    Bilimsel sınıflandırmadaki adı Dactylopius coccustur.Güney Amerika ve Meksikada tropikal ve ortatropikal bölgelerde doğal olarak bulunur.Opuntia cinsi kaktüsler üzerinde birincil yapışık parazit olarak yaşar ve kaktüste su ve besin maddelerini kullanır.Cochineal böcekleri kırmızı renklerini salgıladıkları karminik asit denen bir maddeye borçludurlar.Cochineal böcekleri yaşadıkları yerde sık görülen karıncalara ve yırtıcı böceklere karşı kendilerini koruyabilmek için onların sevmediği karminik asidi salgılyacak şekilde evrimleşmişlerdir.

Üretiminde 2 metod kullanılmaktadır:

1)Geleneksel Metod:
Geleneksel metodda;üzerinde böcek kolonileri bulunan kaktüsler ekilmekte ya da kaktüsler üzerine böcekler bırakılmakta ve elle hasat yapılmaktadır.

2)Kontrollü Metod:
Kontrollü metodda ise Zapotec yuvası adı verilen ve içerisinde ergin dişi böcekler olan küçük kutucuklar kaktüs üzerine asılarak böceklerin kendileri için uygun yere yerleşip gelecek olan böcekle eşlenmesi sağlanmaktadır.

Karmin Nasıl Elde Ediliyor?

Yaklaşık 90 günlük Cochineal böcekleri kaktüslerden toplanıyor,yıkanıyor,yüksek ısıda kurutulup eziliyorlar.Aleminyum ya da kalsiyum tuzları ile kaynatılıyorlar.Karışımdaki tüm katı parçaları ayrıştırıldıktan sonra kalan sıvı kısım toz haline getiriliyor ve böylece karmin kullanıma hazır hale geliyor.Bir kilo boya üretmek için yaklaşık 100 bin böceğe ihtiyaç vardır.

Nelerde Karmin Var?

    İlk başta sadece tekstilde kullanılmasına rağmen kansorejen olmaması ve yan etkilerinin çok nadir olması nedeniyle bugün yaygın olarak besin ve kozmetik endüstrisinde de kullanılıyor.
    Tekstil ve kozmetik ürünlerinde karmin kullanıldığında belirtilmek zorundadır.Kaşineol,karminik asit ve karminler E120 kodu ile belirtilir.Karmin et ürünlerinde de kullanılmaktadır.Jambon,salam,sosis gibi et ürünlerinde hemoglobin ve miyoglobin eksikliğinden dolayı renk kayıpları ortaya çıkmaktadır.Bu renk eksikliği karmin ile deslenmektedir.Aynı zamanda karmin ışık karşısında bozunmadan kalabilen tek doğal renklendicidir.

   Ayrıca karmin kekler,kurabiyeler,meyveli gazozlar,reçeller,domates salçası ve diğer domatesli ürünler,sakızlar,dondurmalar,meyveli yoğurtlarda ve havyarda da bulunur.

Böcek Mi Yiyoruz?

    Karmin böcekten elde edilse de aslında böcek yemiş olmuyoruz.Çünkü böcekten elde edilene kadar ortalıkta pek böcek kalmıyor.Boyanın üretimi sırasında çıkarılan pigment böcek  tanelerinden ve katı her türlü çözeltiden tamamen arıtılmış oluyor.Karmin alternatifi olan 2 kırmızı gıda boyasının E123 ve E129 katrandan ve petrol ürünlerinden üretilir.E123 dişi farelerde kanser oluşumuna yol açar.E129 çocuklarda hiperaktivite ve dikkat eksikliği gibi sağlık sorunlarına yol açar.Karminin bilinen yan etkisi bazı alerjik bünyeli kişilerde alerjik reaksiyona sebep olmasıdır.

Nasıl Yaklaşmalı?

    İlk duyulduğunda nasıl yani böcek mi yiyoruz desek de bu katkı maddesini tercih eden tüketici grubu da var.Bunun nedeni tamamen kimyasal yöntemlerle sentetik olarak üretilen katkı maddeleri yerine kaynağı doğal bir biyolojik canlı olan bu katkı maddesini uygun görülmesidir.Her ne kadar araştırmalar devam etse de sosis,salam gibi karmin ve diğer katkı maddelerinin kullanıldığı ürünlerin emilimi sırasında bağırsak mukozasına zarar verdiği için bu besinlerin kullanılmasına dikkat edilmelidir.

Kaynakça:

 Gökalp H.Y., Kaya M., Zorba Ö., Et Ürünleri İşleme Mühendisliği. A.Ü. Ziraat Fak. Ofset Tesisi, 134 s, Erzurum, 2002.

Hendry G.A.F., Houghton J.D., Natural Food Colorants, London: Blackie Academic Professional ,1992.

 Arslan A., Et Muayenesi ve Et Ürünleri Teknolojisi. Özkan Matbaacılık, 313 s,Elazığ, 2002.

 Altuğ T., Gıda Katkı Maddeleri. Meta Basım, 181 s, İzmir,2011.

TKB. Türk Gıda Kodeksi, Gıdalarda Kullanılan Renklendiriciler Tebliği, 2002. Tebliğ No: 2002/55.

Hoogenkamp H., Soy Protein & Meat Formulations. PTI, Dupont Business,2001.