Günümüz insanlarının sağlıklarıyla ilgili en büyük dertlerinden biri nedir? Baş ağrıları dediğinizi duyar gibiyim. Peki bu baş ağrılarına; ışık hassasiyeti, gürültülü veya fazla sesli ortamlardan etkilenme, farklı nörolojik değişik vb. gibi durumlar eşlik ediyor mu?

Diyelim ki, belirli şikayetlerle bir hekime başvurdunuz ve size şu teşhis konuldu: Migren!

Migren Nedir?

    En kısa anlatımla migren; günlük hayatta karşılaşılan baş ağrılarından daha farklı, ataklar ile gelen, geldiğinde de aktivitelerinizi yapmanıza engel olan ve yaşam kalitenizi düşüren bir ağrı şeklidir.

    Migren ataklarının temelinde, sinir sistemimizin çalışmasındaki bazı anormalliklerin olduğu bilinmektedir. Bu nedenle, mekanizması iki aşamalı evreden oluşur denilmektedir. Bunlar; sempatik hiperaktivite sonucu kan damarlarının büzülmesi ve bunu izleyen sempatik ‘’yorgunluk’’ sonucu olan genişlemesi evreleridir. Aynı zamanda genişleme evresinde atardamarlarda steril bir iltihaplanma reaksiyonu gibi bazı lokal değişikliklerin birbirini izleyeceği de ortaya konmuştur.

O zaman bu ağrının yediklerimiz ve içtiklerimizle de ilgilisi olabilir mi sizce? Bu sorunun cevabını sizler için araştırdım, hazır mısınız?

Migren Hastalığının Besinler ile İlişkisi

  Magnezyum

    7-17 yaşlar arasındaki migreni olan 34 çocuk hasta ile yapılan bir çalışmada 6 ay oral magnezyum desteği verilmiş sonuçta ise çocuklarda daha az kaygı ve depresif belirtiler görüldüğü bildirilmiştir.

    Başka bir çalışmada bir gruba intravenöz (venlere yani toplardamarların içerisine) ve ayrıca bir gruba da oral magnezyum takviyesi verilerek kontrol edilmiştir. Migren ataklarının, sıklığının ve yoğunluğunun azaldığı görülmüştür.

    Magnezyumun; kas ve kemik yapısında olduğu gibi aynı zamanda sinir sisteminde de etkin olduğu biliniyor. En iyi kaynakları; sert kabuklu meyveler, kuru baklagiller, yeşil yapraklı sebzeler ve tam tahıl ürünlerdir. Sert kabuklu meyveler literatürde ‘’Nuts’’ olarak bilinirler. Ülkemizde sert kabuklu meyvelerin en önemlileri; Antep fıstığı, ceviz, fındık ve kestanedir.

    Fazla alkol ve yüksek posa alımlarının idrarla magnezyum atılımını arttırdığı bu nedenle magnezyum yetersizliğine sebep olabildiği de bildirilmiştir.

  Histamin

    Histamin, vücudumuz tarafından bağışıklığımızda sorumlu olan hücrelerimiz sayesinde üretilir. Görevlerinden biri ise enflamasyona karşı koymaktır. Herhangi bir enflamasyon durumuna cevaben salınır, görevini yerine getirdikten sonra özel enzimler tarafından parçalanarak yok olur ve işini bitirir. Yani, histamin organizmamızda olması gereken doğal bir yardımcıdır.

    Histaminin olması değil fazlalığı sorun yaratır, ilerleyen dönemlerde altında enflamasyon sebebi bulunan hastalıklara davetiye çıkarabilir. Bu fazlalık, yetersiz yıkılımdan veya vücutta normalin üzerinde histamin bulunduğunda meydana gelir. Diamin oksidaz (DAO) enzimi histamini parçalayan özel enzimlerden biridir. Herhangi bir sebepten dolayı bu enzimin salgılanmasıyla ilgili problemlerin var olması demek, histaminin düzgün parçalanamayacağı anlamına gelir. Sonuçta yetersiz yıkılım olacağından histamin seviyesi de yükselecektir.

    Yukarıda da bahsettiğim gibi steril iltihaplanma ataklarda zaten olan bir durumdur. Ancak  migren ile yolları kesişen nokta ise şudur; histamin intoleransının belirtilerinden biri de migren ağrısı olabilmektedir.

    Bu noktada yapılan bir araştırmayla devam edersek, DAO enzimi takviyesi ile tedavi edilen hastalarda ilerleyen saatlerde migren atakları sırasında ağrılarında anlamlı bir azalma görüldüğü bildirilmiştir.

    Besin ilişkisine gelmemiz gerekirse, bazı besinlerin histamin barındırması göz önünde bulundurulması gereken bir konu olmaktadır. Çünkü histamin seviyesini dengede tutabilmek için yiyeceğimiz besinlere de dikkat etmemiz gerekir. Uzun süre saklanan ve olgunlaşan gıdalarda histamin miktarı artmaktadır. Bunlar, fermente gıdalardır;

-Peynirler (En yüksek değeri Gorgonzola türündedir.)

-İşlenmiş et ürünleri ( salam, sucuk, sosis vb.)

-Kırmızı şarap

-Maya içeren besinler

Ek olarak peynirlerin saklama koşullarıyla ilgili yapılan başka bir çalışmada, sıcaklık derecelerinin bile histamin içeriğini etkilediğini göstermiştir. Sıcaklık arttıkça histamin miktarının da arttığı bulunmuştur. Bu nedenle, soğuk zincirin kırılmaması konusu daha da önem kazanmaktadır.

Omega 3 ve Curcumin

   80 migren hastasının katılımı ile yapılan bir çalışmada curcumin ve omega 3 ikilisi kombine takviye olarak denenmiş sonuçta, bu takviyenin ağrılara olumlu yönde bir etki yarattığı gözlemlenmiştir.

    Bilindiği üzere aktif bir kimyasal olan Curcumin’in, içeriğinde yüksek olarak bulunduran besinlerden biri ‘’ zerdeçal ’’dır. Omega 3 ise herkesin son yıllarda duymaya alışık olduğu besinlerde bulunur. Bunlar; Ceviz, Fındık, Keten tohumu, Chia ve balıklardır.

Tiramin

    1950’li yıllarda peynirin, ‘’ monoamin oksidaz ’’(MAO) inhibitörü antidepresan ilaçları kullananlar için tehlikeli olabileceği düşünülmüştür. Bu hastalarda peynir, kan basıncında ani ve tehlikeli artışları ve diğer otonom sinir sistemi etkileri tetikleyebilir denilmiştir.

    Burada önemli olan faktör, ‘’aminler’’dir. Özellikle de peynirlerde doğal olarak bulunan ‘’Tiramin’’dir. Fakat diğer aminler de normalde zararsız olmalarına rağmen farklı kimyasal maddelerle tepkimeye girip ciddi rahatsızlıklar meydana getirebilir denilmektedir.

Antioksidanlar

    Çoğu hastalıkta olduğu gibi migrende de, oksidatif stresin yani hücrelerimizde normal olarak işleyen metabolizmanın serbest radikallerin etkisiyle dengesinin bozulmasının önemiyle ilgili araştırmalar yapılmaktadır.

    Bu konuda yapılan bir çalışmaya 60 migren hastası ve kontrol grubu olarak 30 sağlıklı gönüllü katılmıştır. Gerekli testler sonucunda migrenli hastalarda total antioksidan kapasite düzeyindeki düşüklüğün ve buna bağlı olarak da serbest radikallerin oksidatif stresi arttırarak ataklara yol açabileceği düşünülmüştür.

    Son olarak ben de bir migren hastası ve ataklarım süresince kendimi deneyen biri olarak şunu söyleyebilirim ; beslenmenin kişiye özel olduğunu lütfen unutmayın. Genel olarak şunu aklımızda tutalım, bazı besinleri migren hastaları farklı zamanlarda tolere edemeyebilir. Net bir kesinlik olmamakla birlikte yapılan çalışmalar sayesinde bu hastalıkta besinlerin etkilerinin olduğu düşünülmektedir diyebiliriz.

Hayatta daha büyük sağlık problemleriyle karşılaşmamanız dileğimle…

Kaynakça:

Kovacevic G, Stevanovic D, Bogicevic D, Nikolic D, Ostojic S, Tadic BV, Nikolic B, Bosiocic I, Ivancevic N, Jovanovic K, Samardzic J, Jancic J. (2017) A 6-month follow-up of disability, quality of life, and depressive and anxiety symptoms in pediatric migraine with magnesium prophylaxis 30(4):133-141

 von Luckner A, Riederer F. (2018) Magnesium in Migraine Prophylaxis-Is There an Evidence-Based Rationale? A Systematic Review. 58(2):199-209

 Yuan H, Silberstein SD. (2018) Histamine and Migraine. 58(1):184-193

 Abdolahi M, Tafakhori A, Togha M, Okhovat AA, Siassi F, Eshraghian M, Sedighiyan M6,Djalali M7, Mohammadzadeh Honarvar N, Djalali M. (2017) The synergistic effects of ω-3 fatty acids and nano-curcumin supplementation on tumor necrosis factor (TNF)-α gene expression and serum level in migraine patients. 69(6):371-378

 Izquierdo-Casas J, Comas-Basté O, Latorre-Moratalla ML, Lorente-Gascón M, Duelo A, Soler-Singla L, Vidal-Carou MC. (2018) Diamine oxidase (DAO) supplement reduces headache in episodic migraine patients with DAO deficiency: A randomized double-blind trial. S0261-5614(18)30014-1

 Abdolahi M, Sarraf P, Javanbakht MH, Honarvar NM, Hatami M, Soveyd N, Tafakhori A, Sedighiyan M, Djalali M, Jafarieh A, Masoudian Y, Djalali M. (2018) A Novel Combination of ω-3 Fatty Acids and Nano-Curcumin Modulates Interleukin-6 Gene Expression and High Sensitivity C-reactive Protein Serum Levels in Patients with Migraine: A Randomized Clinical Trial Study. 17(6):430-438

 Madejska A, Michalski M, Pawul-Gruba M, Osek J. (2018) Histamine Content in Rennet Ripening Cheeses During Storage at Different Temperatures and Times. 62(1):65-69.

Sacks,Oliver. Migren. Çev.Devrim Toksöz ve Erhun Yücesoy, İstanbul. Yapı kredi Yayınları,2017.

Sacks,Oliver. ‘’Bölüm 3’’ Migren. 2.bs. Çev.Devrim Toksöz ve Erhun Yücesoy İstanbul, Yapı kredi yayınları,2017.

Sacks,Oliver. ‘’Bölüm 2’’ Migren. 2.bs. Çev. Devrim Toksöz ve Erhun Yücesoy İstanbul, Yapı kredi yayınları,2017.

Çalışır,Tuğba. Migren etiyolojisinde oksidan- antioksidan dengenin rolünün araştırılması. Tıpta uzmanlık, Dicle Üniversitesi, 2010.

Balım,Tayfun. ‘’Dr.Balım Sağlıklı Yaşam Kliniği: Histamin İntoleransı geçmeyen bazı şikayetlerinizin altındaki gizli sebep olabilir-1.Bölüm’’ (2016 Aralık) (erişim 09.09.2018) https://www.tarim.gov.tr

Baysal, Ayşe. Beslenme. Ankara Hatiboğlu Yayıncılık,2015.