Hangi soruya cevap arıyorsun?
Polikistik Over Sendromu (PKOS) Nedir?
İlk önce PCOS nedir? Hangi bireylerde daha sık görülür? Hastalığın semptomları nelerdir? gibi soruların cevabını vermek istiyorum. PCOS santral sinir sistemi, hipofiz, overler, adrenal bezler ve ekstra glandüler dokular arasında etkileşimlerin bozulmasına bağlı olarak, doğurganlık çağında kadınlarda en sık görülen endokrin bozukluktur. PCOS kronik seyreden, gelecekte yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilen karmaşık bir hastalıktır. Karın bölgesi yağlanmasına bağlı oluşan obezite, diabetes mellitus, hipertansiyon, kardiyovasküler hastalıklar, insülin direnci PCOS’lu hastalarda görülebilen olgulardır. Obezite, yüksek androjen salınımı ve insülin direnci PCOS’a zemin hazırlar ve hastaların %70’inde hirşutizm (aşırı tüylenme), adet düzensizliği görülür. Yapılan çalışmalar PCOS’lu hastaların %40-60’ının hafif şişman ve şişman grubunda olduğunu göstermiştir. Bu bireylerin beslenme tedavisi, uygun egzersiz programı, kilo kaybıyla metabolik bulgularının ve adet düzensizliğinin düzeldiği gözlemlenmiştir her ne kadar PCOS hastalığı kilo vermede metabolik bir zorluk olsa da semptomların düzelmesinin yöntemi, bu hastaların büyük çoğunluğunun kilolu olduğu düşünüldüğünde ideal kiloya ulaşmaktır. PKOS’lu kadınlar da medikal tedaviye destek olarak genel beslenme alışkanlıkları ile yaşam şeklinin değiştirilmemesi ve fazla olan vücut yağ ağırlığının azalmaması sonucunda, hastalığın komplikasyonlarının uzun süreli önlenememektedir. Obezite, menstrual siklus bozukluğu, hiperkolesterolemi, hirşutizm, cilt ve iştah sorunları, artmış kan glukoz düzeyi ve hormon dengesizliği gibi PCOS’un tipik semptomlarının beslenme tedavisi ile düzeldiği belirlenmiştir.
PCOS Beslenme Tedavisi Nasıl Olmalıdır?
- PKOS’ta kan glukoz kontrolünün sağlanması için öğün atlanmamalı, özellikle kahvaltıya önem verilmeli ve düzenli öğün tüketilmelidir.
- Tüketilen karbonhidrat türü kompleks karbonhidratlar olmalıdır. Basit şeker ve glisemik indeksi yüksek besinlerin tüketimi oldukça azaltılmalıdır.
- Diyetin posa ve lif içeriği artırılmalıdır. Posa ve lif açısından zengin besinler: sebze ve meyveler, tam tahıl ürünleri, kurubaklagillerdir.
- Diyetin protein içeriğinin artırılması insülin duyarlığının artmasına, kilo vermeye ve üreme- endokrin işlevlerinin düzelmesine katkı sağlamaktadır. Ancak PCOS diyetinin protein miktarı artırılmasına dair daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.
- Diyette yağ tercihi daha çok çoklu doymamış yağ asitlerinden olmalıdır. Omega-3 yağ asitlerinin ek olarak alınması bu hastalar için önerilmektedir. Doymuş ve trans yağ tüketimi oldukça sınırlandırılmalıdır.
- Fiziksel aktivite düzeyinin artırılması da düzenli beslenmenin yanında bu hastalar için önemlidir.
- Su tüketiminin artırılması ve günlük içilmesi gereken suyun tamamlanması iştah kontrolünün sağlanması ve vücuttaki metabolik işlevlerin sorunsuz bir şekilde yerine getirilmesi için önemlidir.
Kaynakça
BIYIKLI,E,T,ŞANLIER,N.(2013),Polikistik Over Sendromu ve Beslenme, Beslenme ve Diyet Dergisi,41(3),253-257.
NURULLAHOĞLU,N.ve ark.,(2005),Polikistik over sendromlu hastalarda metformin ve diyet uygulamalarıyla serum leptin ve body mass indeks (BMI) değişimleri,Şişli Eftal Hastanesi Tıp Bülteni,39(2),12-18.
KAYA,A.(2009),Polikistik over sendromu ve beslenme,Türkiye Klinikleri Endokrinoloji,2(2),81-9.
SERİNTÜRK,YASEMİN,(2008),Polikistik over sendromu ve beslenme ilişkisi,1 Şubat 2021 tarihinde http://dspace.marmara.edu.tr/handle/11424/22628 adresinden alındı.
