Renkler, beslenme yönünden önemi yanında, insanların duygusal, zihinsel ve fiziksel yapılarını etkilemekte yani insan psikolojisi üzerinde de etkili olmaktadır. Pazarlamada tüketicilerin satın alma davranışını etkileyen faktörlerden biri de psikolojik (öğrenme, güdülenme, algılama, tutum, kişilik) faktörlerdir.
Renkler, psikolojik faktörlerden algılamayla bağlantılı olarak etkili olmaktadır. Çevredeki renklerin insanların aç olmadığı halde tüketim ihtiyacı hissetmesine veya gerekmediği halde alışveriş yapmasına yol açarak insan psikolojisi üzerine etkili olduğu görülmektedir. Bu durum pazarlama çalışmalarında tüketiciyi etkileme yollarından biri olarak kullanılmaktadır. Diğer yandan insanların yaşam ve çalışma ortamlarındaki renklerin motivasyon ve performans üzerine etkili olduğu da görülmektedir.
Renklerin insanların psikolojisi ve ruh sağlığı üzerine genel etkileri Tablo 1’de verilmiştir.
Tablo 1. Renklerin insan psikolojisi ve ruh sağlığı üzerine etkileri.
| Renk | Etkisi |
| Yeşil ve Mavi | Sakinleştiren |
| Kırmızı | Heyecan veren |
| Pembe | Romantizm ve çekicilik katan |
| Siyah | Tutku veren |
| Turuncu | İştah arttıran |
| Sarı | Enerji katan |
| Kahverengi | Hayatı hızlandıran |
| Beyaz | Dinlendiren |
İnsanoğlu yaşam sürecinde farklı duygulara ve farklı etkilere ihtiyaç duymaktadır. Bu nedenle de, yukarıda sıralandığı gibi birçok duygunun yaşanmasında çevredeki ve sofradaki renklerin önemli etkilerinin olduğu görülmektedir.
Maddi ve manevi iki yapısı bulunan insanoğlunun, manevi yönden sağlıklı yaşamasında (kişilere göre değişmekle birlikte) farklı renklere ihtiyaç duyduğu bir gerçektir.
İnsan hayatında her şeyin içinde var olan, düşünce ve duyguları uyandıran, motivasyonu arttıran satın alma alışkanlıkları üzerinde renklerin önemli etkileri bulunmaktadır.
Yapılan araştırmalar nesnelerin %3 dokunarak, %3 koklayarak, %3 tadarak, %13 işiterek, %78 görerek algılandığını göstermiş ve 9 saniye içinde seçimi etkileyen en önemli unsurun renk olduğunu ortaya koymuştur. Bu nedenle renkler, işletmelerin tüketicilerle görsel iletişiminde çok önemli rol oynayarak pazarlamada bir mesaj iletme aracı rolünü üstlenmektedir. Hangi renklerin tüketicilerin ilgisini uyandırdığını belirlemeye yönelik çalışmalar yürütülmüştür. Gıdaların seçiminde de renklerin önemli etkilere sahip bir değer olduğu görülmüştür.
Renkler, insanlarda farklı duygular uyandırmaktadır. Renkler, bir anlam ve bir çağrışımı sembolize etmek, dikkat çekmek, akılda kalmak, etkilemek, yön vermek, farklılaşmak, fark edilmek ya da fark edilmemek, tutum ve davranışları yönlendirmek, rahatlamak, rahatlatmak ya da heyecanlandırmak için kullanılabilmektedir.
Bazı renkler insanı sakinleştirirken kimileri heyecanlandırır, bazı renkler ise kendine güveni, bazıları da içe kapanıklığı arttırabilmektedir. Birbirine yakın renklerin etkileri de birbirine benzemektedir. Örneğin, sıcak renkler insanda sıcaklık hissi uyandırırken, soğuk renkler de bir serinlik ve soğukluk hissi uyandırmaktadır.
Pazarlamada algı üzerine, renklerin önemli etkileri bulunmakta olup bu etkiler Tablo 2‘de sunulmuştur.
Tablo 2.Renklerin pazarlamadaki algı üzerine etkileri.
| Renk | Etkisi |
| Yeşil | Serin, sakin, doğal, iyimserlik, özgüven |
| Mavi | Serin-sakin, hüzünlü, saygıdeğer, otoriter, rahatlık |
| Kırmızı | Güçlü, tehlikeli, heyecanlı, sıcak, şehvetli, dışa dönük |
| Mor | Asalet, imparatorluk |
| Siyah | Soğuk, prestijli, sofistike, gizemli |
| Turuncu | Sıcak, doğal, samimi, iyimser, coşkulu |
| Sarı | Lüks, zengin, canlı, hareket, dikkat çekici |
| Pembe | Güven |
| Beyaz | Parlaklık, sadelik, masumiyet |
Kaynakça:
Black Sea Journal of Agriculture 1(3): 83-88 (2018) Cilt 1 – Sayı 3: 83-88 / Temmuz 2018.Renklerin tüketimde ve sağlıkta önemi. Muharrem ÖZCAN.Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, 55139, Samsun, Türkiye. Gönderi: 13 Aralık 2017; Yayınlanma: 01 Temmuz 2018.
Renklerin Psikoloji ve Sağlık Üzerindeki Etkileri. http://www.bakimliyiz.com/sagligimiz/34081-renklerin-psikoloji-ve-saglik-uzerindeki-etkileri.html/. Erişim Tarihi: 25. 02. 2017.
Bilici S, Uyar MF, Beyhan Y, Sağlam F. 2008. Besin Güvenliği. T.C. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 727, 20s. Ankara.
Hacıosmanoğlu E. 2017. Renklerin Psikolojik Etkileri. http://www. erayhaciosmanoglu. com / renklerin-psikolojik-etkileri/. Erişim Tarihi: 20. 02. 2017.
İçli GE, Çopur ME. 2008. Pazarlama İletişiminde Renklerin Rolü. Trakya Üniv Sos Bil Derg, 10: 22-33.
Magoulas C. 2009. How Color Affects Food. How color affects food choices. https://digitalscholarship.unlv.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1553&context= theses dissertations. Erişim Tarihi: 19. 12. 2017.
Odabaşı Y, Barış G. 2013. Tüketici Davranışı. MediaCat Yayınları. 404s.
Ünker Ü. 2017. Önce Rengini Seç, Sonra Sat. https://umitunker.wordpress.com/tag/ pazarlamada-hangi-renkler-kullanilir/. Erişim Tarihi: 12. 03. 2017.
