A Vitamini Nedir? Yararları ve Kaynakları Nelerdir?

A Vitamini Nedir? Yararları ve Kaynakları Nelerdir?

Yağda çözünen vitaminler arasında olan A Vitamini, ilk bulunan vitamindir. A vitamini bağışıklığın düzenlenmesinde, büyüme ve gelişmede, görmede ve glikoz ve lipid metabolizması gibi daha birçok olayda önemli bir role sahiptir.

A Vitaminin Faydaları Nelerdir?

A vitamini diş, kemik, doku, mukus zarları ve cilt yapılarının oluşumunda ve korunmasına yardımcı olur. A Vitamini’nin en yaygın formlarından retinol, retinal, retinil esterler ve beta-karoten bulunmaktadır. Göz retinasında renk veren pigmentleri ürettiği için retinol olarak da bilinmektedir. Düşük ışıkta görüşü daha da arttırır. Hamilelik ve hamilelik sonrası, anne sütü ile emzirmede, anne ve bebek için önemli rol oynamaktadır.

Antioksidanlar hücreleri serbest radikal maddelerin hasarlarından korur. Serbest radikaller bazı kronik hastalıklarda ve yaşlanmada rol oynamaktadır. Beta-karoten içeren besinlerin tüketilmesi kanser riskini azaltabilmektedir.

A Vitamini Eksikliğinde; göz ve görme sorunları ortaya çıkabilir. Bu sorunlar arasında hiperkeratoza veya kuru, pullu cilde yol açabilir ve geri dönüşü olan gece körlüğüyle geri dönüşü olmayan kornea hasarı olan kseroftalmi bulunmaktadır. Hesaplamada, 1 mikrogram retinol= 1 retinol eşdeğeri (R.E) ve 6 mikrogram beta-karoten 1 R.E ye eşit olmaktadır. Erkeklerde 1000 mcg, Kadınlarda 800 mcg, Yenidoğanlarda 375 mcg, 1-3 yaş 400 mcg gereksinim bulunmaktadır.

Yapılan bir çalışmada retinol bağlayıcı protein (RBP) serum retinol ve RBP konsantrasyonları enfeksiyon sırasında düşmektedir. A vitamini eksikliği riski altındaki çocuklarda, yüksek enfeksiyondan dolayı A vitamini verilmesi tedaviye yanıt göstermeyebilmektedir.

Yapılan bir diğer çalışmada ise; all-trans retinoik asidin (RA), transkripsiyon faktörlerini aktive etmekte ve yara iyileşmesinde rol oynayan kollajen genlerin ve dermal fibroblastların artmasını sağladığı gözlenmiştir.

Karaciğer, A Vitamini metabolizmasında oldukça etkin rol oynamaktadır. A Vitamini ve karotenlerin ince bağırsaktan emilebilmesinde, yağ ve safranın bulunması gerekmektedir. Safra kesesi yetersizliklerinde, yağ sindirimi ve emilim sorunlarında, A Vitamini’nin emilimi zorlaşmaktadır.

A Vitamini Kaynakları Nelerdir?

Karaciğer, balık yağı, süt, tereyağı, yumurta, peynir, yoğurt. Ispanak, maydanoz, mercimek, pırasa, brokoli, kabak, havuç, patates, kırmızı biber, bezelye, karpuz.

Besinlerin 50g. Miktarlarındaki A Vitamini İçerikleri (µg)

A Vitamini’nin birçok fonksiyonu bulunmaktadır. Diğer organlarla ve besin gruplarıyla etkileşimdedir ve bu nedenle dengeli beslenmeye oldukça önem verilmelidir. A Vitamini’nin uzun süreli eksikliğinde belli rahatsızlıklara yol açılabilmektedir.

Kaynakça

Beslenme Bilgi Sistemi (BeBiS).

Dr. Ayşe Baysal, Diyet El Kitabı, Ankara, 2018.

Türkiye Beslenme Rehberi TÜBER 2015” , “T.C. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 1031 , Ankara 2016.

Ali Saeed, R. P. (2017)-Vitamin A Metabolism in Non-Alcolic Fatty Liver Disease (NAFLD). Nutrients, 2-25.

TürKomp, Ulusal Gıda Kompozisyon Veri Tabanı, Versiyon 1.0

Vitaminler Mineraller  ve Sağlığımız, Yrd. Doç. Dr. Gülhan Samur Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Şubat 2008, Ankara.

Kennedy, D. O. (2016). B Vitamins and the Brain: Mechanisms, Dose and Efficacy—A Review. Nutrients, 8, 68.

Neyzi O, Ertuğrul T (ed.) Pediatri Cilt1, 3.baskı, Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul, 2002.

Larson Duyff R.: Amerikan Diyetisyenler Derneği’nin Geliştirilmiş Besin ve Beslenme Rehberi, Çeviri editörleri: Yücecan S, Pekcan G, Besler T, Nursal B, Acar Matbaacılık, 2003. İstanbul.