Başlangıç / Besinler / Bağırsak Dostu Besinler

Bağırsak Dostu Besinler

İkinci Beynimiz Bağırsağımız

İnsan sağlığı üzerinde sindirim sisteminde bulunan mikrofloranın çok önemli bir rolleri vardır. Bu mikrofloranın patojenlere(zararlı mikroorganizmlara) karşı korunması ve fonksiyonunu yerine getirebilmesinde probiyotik,simbiyotik  ve prebiyotik olarak adlandırılan gıda katkı maddelerine ihtiyaç vardır. Beyin-Bağırsak arasında çift yönlü iletişim vardır. Bu iletişim çeşitli  yollar ile sağlanmaktadır (Merkezi Sinir Sistemi, Nöral ve Endokrin sistem gibi). Bağırsak mikrobiyatası, tüm yaşayan mikropların (bakteri, mantar, protozoa ve virüsler) gastrointestinal sistemdeki birleşimi olarak tanımlanmaktadır.

 

Probiyotikler

Probiyotikler, insanların bağırsaktaki mikrobiyal dengesini düzenleyen, yararlı ve canlı mikroorganizma içeren gıdalardır. Probiyotikler zararlı mikroorganizmaların üremesini engellemektedirler.

Probiyotiklerin beslenmenizde bulunmasının serum kolesterol seviyesini düşürme, kanseri önleme bağırsak mikrobiyal florasını düzenleme, kalsiyum emilimini ve laktoz kullanımını geliştirme gibi yararlı etkileri bulunabildiği belirtilmektedir.Probiyotiklerin insan sağlığı açısından sağladığı faydalar şu şekildedir.

  • Antibiyotik kullanımı nedeniyle doğal florası bozulan bağırsakların dengesini düzeltmede
  • Kabızlık sorununun ve ağız kokusu sorununun giderilmesinde,
  • Kalsiyumun bağırsaklardan emilimini artırıp; kemik erimesini (osteoporoz) önlemede,
  • Gıdalarla alınan toksik maddelerin vücuttan atılmasında,
  • Bağırsaklardaki zararlı bakterileri kontrol altına alıp, bağışıklık sistemini güçlendirerek direncinin
    artmasında
  • Vajinal florayı dengede tutarak, vajinal enfeksiyonlara sebep olan patojen mikroorganizmaların
    (Candida) gelişimini baskılamada,
  • Zararlı bakterilerin neden olduğu enfeksiyonların yavaşlatılmasında,
  • İdrar yolu enfeksiyonlarına ve seyahatlerde ishale sebep olan E.coli bakterisinin gelişimini engellemede,
  • Alerji belirtilerini azaltmada,
  • Cildin görünümünün iyileşmesinde,
  • Sindirim kanalında bazı gerekli enzimleri üreterek sindirime katkıda bulunurlar. Laktoz ve protein sindirimini kolaylaştırmada etkilidirler.

 

 

Probiyotik Besinler

Bağırsaklarımız, bağışıklık sisteminin en önemli organıdır. Bağırsaklarımızda bulunan probiyotikler,  bağışıklığımızı güçlendiren dost  bakterilerdir. Bağırsak iç zarını kaplayan bu yararlı bakteriler, ağızdan alınan zararlı bakterilerin bağırsak duvarından içeri geçmesine dolayısıyla birçok hastalığın oluşmasına engel olurlar. Önemli probiyotik gıdalar; kefir,probiyotik yoğurt,boza,kımız,peynir,turşu,çiğ sucuk,ekmek,bira’dır.Probiyotikler yeterli olarak alındığında bireyin sağlığı ve fizyolojisi üzerinde yararlı etkiler göstermektedir.

 

Prebiyotikler

Prebiyotikler, sindirilmeyen gıda içerikleri olup, insan sağlığını olumlu yönde etkileyen bağırsak bakterilerinin gelişmesini teşvik eden karbonhidratlardır.Prebiyotiklerin bağırsak sağlığı için  belirtilen fizyolojik etkileri gösterebilmesi için 8-40 g/gün alınması gerekmektedir. Bir besine prebiyotik diyebilmek için belli özellikleri barındırması gereklidir.Bunlar;

  • Sindirime dirençli olmalıdır.
  • Bağırsaktaki bakteriler tarafından parçalanmalıdır.
  • Bir veya daha fazla bakterinin çoğalmasını teşvik etmelidir.
  • Bireyin sağlığı üzerinde olumlu etkiler sağlamalıdır.

Prebiyotik gıdaların enerji değerleri düşük olup herhangi bir yan etkileri bulunmamaktadır.Bundan dolayı beslenmenizde herhangi bir hastalığınız için tüketilmemesi gereken besin kategorisinde değilse rahatlıkla tüketebilirsiniz. Klinik çalışmalarda prebiyotiklerin obezite, tip 2 diyabet, metabolik sendrom,dislipidemi, inflamasyon, enfeksiyonlar, alerji, inflamatuvar bağırsak hastalığı (IBD), irritabl bağırsak sendromu (IBS), seyahat ishali, konstipasyon, kemik, cilt ve ürogenital sağlığında yararlı etkileri gösterilmiştir.

 

Prebiyotik Besinler

Prebiyotik, probiyotiğin (sindirim sistemindeki faydalı dost bakteriler) yiyeceğidir. Prebiyotikler kalın bağırsaktaki faydalı dost bakterilerin yani probiyotiklerin büyümesini, aktivitesini ve çoğalmasını sağlar.  Prebiyotik besinler Kalsiyum ve Magnezyum elimini artırmaktadır.Yiyecek olarak en fazla  radika, karahindiba, kuru soğan,kuşkonmaz,domates,buğday,soya,muz,kurubaklagiller  sarımsak, yer elması, pırasa ve enginarda bulunur.Her prebiyotik, lif içerir ancak  her lif prebiyotik içermez.

 

Sinbiyotikler

Probiyotik ve Prebiyotik gıdaların birlikte kullanıldığı besin  ya da destek amaçlı kullanılan ürünlere Sinbiyotik denilmektedir.Sinbiyotiklerin tüketiminin başlıca amacı, gastrointestinal sistemde probiyotik mikroorganizmaların hayatta kalmasının arttırılmasıdır .Sinbiyotikler bağırsak mikroflorasında ki yararlı bakterilerin arttırılmasında önemli rol oynamaktadır. Sağlık üzerine etkileri şöyledir;

  • Siroz hastalarında karaciğer fonksiyonunun iyileştirilmesini sağlar.
  • Cerrahi hastalarında bakteriyal enfeksiyonların gelişmesini önler.
  • Total kolesterol ve LDL(kötü huylu) kolesterolü düşürür.
  • Bunlarla birlikte osteoporozun önlenmesinde, ülseratif kolit hastalığı, diyabet, laktoz intolerans, atopik dermatit, yağlı karaciğer hastalığı üzerinde de yararlı etkileri çeşitli çalışmalarda gösterilmiştir.

Sağlıklı bir yaşam sürdürebilmek için beslenmenizde doğal olan prebiyotik-probiyotik gıdalara yer vermelisiniz.Tükettim alışkanlıklarımızda yer alan  probiyotik gıdalar olan kefir ve yoğurt gibi fermente olmuş süt ürünleri ve doğal prebiyotik kaynağı olan meyve ve sebzelerin tüketimini porsiyon kontrolü yaparak arttırmanız sağlığınız için önemlidir.Gerekli olduğu durumlarda pre-probiyotik kombinasyonlarının bağırsak hastalıkları gibi hastalıkların tedavisinde kullanımının faydalı olacağı unutulmamalıdır

 

Kaynakça

SEZEN A.G.,Prebiyotik,Probiyotik veSinbiyotiklerin İnsan ve Hayvan Sağlığı Üzerine Etkileri,Atatürk Üniversitesi Vet.Bil.Derg.,2013;8(3):248-258.
İNANÇ N.,ŞAHİN H.,ÇİÇEK B.,The Impact of Probiotics and Prebiotics On Health,Erciyes Medical Journal,2005;27(3):122-127.
GÜLMEZ M.,GÜVEN A.,Probiyotik,Prebiyotik ve Sinbiyotikler,Kafkas Üniversitesi Vet.Fak.Derg.,2002;8(1):83-89.
YARDIMCI H.,Probiyotik,Prebiyotik ve Sinbiyotik,Dost Bakterilerin Hastalıklar Üzerine Fonksiyonel Etkileri Ve Probiyotikli Tarifler,Hatipoğlu yayınları:203,2019.
TAŞDEMİR A.,Probiotics, Prebıotics and Synviotics,Kastamonu Sağlık Akademisi,2017;2(1):72-88.

Hakkında: Seher Kurt

Merhaba sevgili okur ,ben Seher KURT 28 yaşındayım Ondokuz Mayıs Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü 4.sınıf Öğrencisiyim. Bundan önce Çocuk Gelişimi bölümü ve Sosyal hizmetler bölümü okudum . 4 yıl anasınıfı öğretmeni olarak çalıştım.Şuanda Beslenme ve Diyetetik Bölümü dışında İstanbul Üniversitesinde sağlık alanında çocuk gelişimi bölümünü okumaktayım.Bilimin ışığında doğru bilinen yanlışları düzeltmek ve sizlere bildiklerimi kanıta dayalı araştırmalar ile anlatmak için buradayım. Hayatınız gibi tabağınızda renkli olsun. Sevgiyle sağlıklı kalın.

Buna da bakın

PCOS VE BESLENME

Polikistik Over Sendromu (PKOS) Nedir? İlk önce PCOS nedir? Hangi bireylerde daha sık görülür? Hastalığın …

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.