Hangi soruya cevap arıyorsun?
K Vitamini Nedir? Kaynakları ve Yararları Nelerdir?
K vitamininin en çok bilinen görevleri arasında, pıhtılaşma faktörleri yapımında rol alması bulunmaktadır. Yeni yapılan çalışmalarda K vitamininin sağlıklı kemik yapımında ve osteoporozun önlenmesi ve tedavisinde de rolü olduğunu gösterilmiştir. K vitaminin üç ana formu vardır ve bunlar; K1 vitamini bitkilerde bulunan doğal formu, K2 vitamini bağırsakta bakteriler tarafından oluşturulur ve K3 vitamini sentetik bir türevdir.
Besinlerin K Vitamini İçerikleri (pg/100g)
- Ispanak 410 pg/100g
- Brokoli 201 pg/100g
- Yeşil çay 712 pg/100g
- Marul 129 pg/100g
- Lahana 125 pg/100g
- Yulaf 20 pg/100g
- Bezelye 19 pg/100g
Kumadin, varfarin gibi antikoagülanlar veya uzun süre antibiyotik kullanımı sonucunda genellikle K vitamini eksikliği gelişir. Yenidoğanların bağırsaklarında yeterince bakteri olmadığı için, K vitamini eksikliğine daha eğilimlilerdir. K vitaminini protrombin (F- II), Faktör VII, IX ve X’un oluşumunda rol almaktadır. Bu faktörler karaciğerde inaktif olarak sentezlenmektedir ve aktif hale gelmeleri için K vitamini gerekmektedir. Örneğin; K1 vitamini kemik proteinlerini, inaktif formdan aktif forma çevirmede sorumlu olduğundan kemik sağlığında önemli bir yeri bulunmaktadır. K1 vitamini kaynaklarından biri de yağda çözünen klorofildir. Klorofil bitki hücrelerindeki kloroplastta bulunan yeşil renkli pigment olarak adlandırılmaktadır. Kloroplastta fotosentez yoluyla elektromanyetik enerji (ışık) kimyasal enerjiye çevrilmektedir. Doğal formu, taze meyvelerde bulunur ve suda çözünene göre daha faydalı olarak bilinmektedir. Vücudumuz ise yağda çözünen klorofili oldukça iyi emebilmektedir. Ayrıca yağda eriyen formu sağlığımıza katkı sağlayan diğer kloroplast (beta-karoten ve K1 vitamini gibi) bileşiklerini de içerisinde bulundurmaktadır. Klorofil pigmenti; antioksidan ve kanser koruyucu etkiye sahiptir.
K1 vitamini ve yağda eriyen klorofil bileşiklerinin etkilerinde osteoporoz, artmış adet kanaması ve yeni doğan hemolitik anemilerinin önlenmesi ve tedavisinde kullanılmaktadır. K1 vitamini eksikliği, osteokalsin seviyesinde azalmaya yol açtığı için, kemik mineralizasyonunda bozulmaya yol açmaktadır. Osteoporoza bağlı kemik kırıkları gelişenlerde düşük K vitamini seviyelerine rastlanmaktadır. K1 vitamininin yeşil yapraklı sebzelerde bulunması vejetaryenleri osteoporozdan koruyan faktörlerden birisi olarak ifade edilmektedir.
Kaynakça
Katar, S., Özbek, M. N., Güzel, A., Devecioğlu, C., & Ecer, S. (2006). Yeni doğanlarda K Vitamini Eksikliğine Bağlı İntrakranial Kanama. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 296-300.
Öz, Ş. G., & Kılıçarslan, A. (2012). Vitaminlerin Yaşamımızdaki Yeri Nedir, Ne Olmalıdır-İç Hastalıkları Dergisi, 139-143.
Beslenme Bilgi Sistemi (BeBiS).
Rasouli-Ghahroudi, S. A. (2018). Vitamin K and Bone Metabolism: A Review of the Latest Evidence in Preclinical Studies. BioMed Research International.
Dr. Ayşe Baysal, Diyet El Kitabı, Ankara, 2018.
Wen, L., Chen, J., Duan, L., & Lı, S. (2018). Vitamin K Dependent Proteins Involved In Bone And Cardiovascular Health (Review) . Molecular Medicine Reports, 3-15.
Türkiye Beslenme Rehberi TÜBER 2015”, “T.C. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 1031, Ankara 2016.
TürKomp, Ulusal Gıda Kompozisyon Veri Tabanı, Versiyon 1.0
Vitaminler Mineraller ve Sağlığımız, Yrd. Doç. Dr. Gülhan Samur Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Şubat 2008, Ankara.
Fu, X., Harshman, S. G., Shen, X., Haytowitz, D. B., Karl, J. P., Wolfe, B. E., & Booth, S. L. (2017). Multiple Vitamin K Forms Exist in Dairy Foods. Current Developments in nutrition.
