Okul öncesi dönem dediğimiz bu dönem 3-6 yaş arasını ifade eder ve bu dönemde çocuk duygusal, zihinsel , sosyal ve fiziksel yönden yavaş yavaş gelişmeye başlar. Aynı zamanda ileriki yaşlarda hayatını önemli derecede etkileyecek olan ve vücudunun ihtiyacı olduğu besinler için de güzel bir beslenme alışkanlığı kazanmaya çalışmanın temelleri atılır.
Büyüme ve gelişmenin en hızlı olduğu bu dönemde hastalıklara karşı direnç kazanabilmek için de dengeli ve yeterli beslenmenin önemi büyüktür. Bu şekilde sağlıklı durumun devam edebilmesi için çocukluğun her döneminde bileşim ve miktarca vücudun gereksinimine göre beslenmek gerekir.
Döneminde yeterli ve dengeli beslenmek ileriki dönemde hastalıklara yakalanma riskini azaltır!
Çocuğun düzenli yemek yeme davranışını kazanmasında en büyük rolü tabiki de ailesine aittir.
Çocuğun yeni besinler tanımaya başlayıp onlardan tüketmesi ile de hoşlandığı ve hoşlanmadığı besinler belli olur. bu dönemde aileler kendi çocuklarının yediğini başkalarınınkiyle kıyaslamak, veya daha az yediğini düşünüp zorlamak gibi davranışlarda bulunmamalıdır.Çünkü yeme davranışı çocuğun bireysel yapısı, damak zevki ve çevresinin de etkisiyle şekillenip değişebilir.
Çocuğun yeterli beslenip beslenmediğini nasıl anlarız sorusunun cevabı ise büyüme durumuna bakmak olacaktır. Her çocuğun metabolizması farklı olduğu için büyüme durumu çocuğun beslenmesinde bize yol gösterecek bir rehber olmalıdır.
Bazı dönemlerde büyümenin yavaşlamasına paralel olarak iştah azalabilir buna karşılık besin alımı düzensizleşip bir öğünde yiyeceği besin miktarı azalabilir.
Bu gibi durumlarda da ailenin paniğe kapılıp çocuğu yemesi konusunda zorlaması, baskı kurmaya çalışması doğru değildir.Çünkü bu çocuklarda ilerleyen yaşlarda çeşitli yeme bozuklukları görülebilir.erken yaşlarda da görülebilen bu yeme bozuklukları genelde okul döneminde ortaya çıkmaktadır ve bu sorunlar da okuldaki başarısını olumsuz etkilemektedir.
Peki çocuklar nasıl beslenmeli?
2 yaşına gelmiş bir çocuk üç öğün yemek yiyebilir. Ara öğünlerde de özelikle ikindide süt, meyve, meyve suyu içebilir.
Şekerlemeler, pasta, bisküvi gibi basit şekerlerden kaçınmak gerekir.Bu besinler çocuğun besin gereksinimini pek karşılamadığı gibi çeşitli sağlık sorunlarına özellikle bu yaşlarda diş çürüklerine yol açabilir.
Fakat bazı durumlarda çocuk bu yaşlarda yemek yemeye pek açık olmaz.Bunun bir sebebi de besinlere zamanında alıştırılmamış olmasıdır.
Daha önce ek besinlerden yeterli ve çeşitli oranlarda almamış bu çocuklar 2 yaşta besin alımında güçlükler çekebilir.
Genellikle malnutrisyonlu olurlar.Fakat paniklemeye gerek yoktur.Yavaş yavaş her çeşitten besin çocuğa verilmeye başlanmalıdır.
Alıştıktan sonra da günlük ihtiyacı olan kadar besin yemeklerden karşılanır.İkinci yılın yarılarında çocuk kendi kendine yemek isteyebilir.Bu yaştaki çocuk kendi bardağından su içebilir.
Çocuğun beslenme alışkanlıkları kazanmasına anne babanın örnek olması gerekir.
Bu yaş grubu çocuklar genelde en az sebzeyi severler. Lahana, karnabahar, pırasa gibi yemekleri yemek istemezler. Daha çok çiğ yenebilen havuç, domates gibi besinleri tercih ederler.
Çocukları yemedikleri şeyler konusunda zorlamak doğru değildir ama az da olsa çocuğa vermek gerekir.
Mesela tabakları daha eğlenceli hale getirilip değişik sunumlarla daha kolay tüketmesi sağlanabilir.
Et de bu yaş grubunda büyük parçalar yerine daha küçük parçalara doğranmış veya kıyma şeklinde verilebilir.Bu şekildeki kebaplar ,köfteler çocuk için uygundur.
Eğer süt içmek istemezlerse aynı miktarda yoğurt veya ayran olarak verilebilir. Veya sütten muhallebi, şütlaç yaparak hafif tatlı şeklinde çocuğa yedirilebilir.
Yemekler kızartma işlemi olmadan ızgara ya da haşlama yöntemleri tercih edilerek pişirilmelidir.
Vitamin ve minerallerin en iyi kaynağı sebze ve meyvelerdir.
D vitamini diş ve kemik sağlığında , C vitamini enfeksiyon ve bakterilerden korunmada, K vitamini damar pıhtılaşmasında görevlidir.Bunun gibi birçok vitaminin sağlığa olumlu etkileri vardır.
Minerallerden de demir, fosfor, kalsiyum, magnezyum gibi sayabileceğimiz daha çok çeşitli bileşenler vücudun gereksinim duyduğu maddelerdendir.
Çocuğun beslenmesi büyük oranda aileye bağlıdır.Anne babalar ellerinden geldiğince onlara tüm besin ögelerinden yeterli miktarda yedirmeye çalışıp sağlıklı nesiller için sağlıklı adımlar atmış olurlar.Bunun için sizlere büyük görev düşmektedir.Bilinçli bir beslenme bilinçli bir toplum getirir.Sağlıcakla kalın:)
Özge Bulut
Kaynakça:
Merdol T. K., “Okul Öncesi Dönem Çocukları Beslenmesi”, T.C. Sağlık Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2008
Kırkıncıoğlu M., “Çocuk Beslenmesi” Ya-Pa Yayınları, İstanbul, 2003
Yalvaç S., Erkan T., Erginöz E., Çokuğraş F. Ç., Kutlu T., “Bahçelievler çocuk yuvası 0-6 yaş grubunda beslenme durumunun değerlendirilmesi”, Türk Pediatri Arşivi, 43, 89-93, 2008
Arlı M., Şanlıer N., Küçükkömürler S., Yaman M., “Anne ve çocuk beslenmesi” Pegem Akademi Yayınları, Ankara, 2012
Bryant‐Waugh R., Markham L., Kreipe R. E., Walsh, B. T., “Feeding and eating disorders in childhood” International Journal of Eating Disorders, 43, 98-111, 2010
Selimoğlu M. A., “Sağlıkta ve Hastalıkta Çocuk Beslenmesi”, Akademi Yayınları, İstanbul, 2014
Erkan T., Yalvaç S., Erginöz, Çokuğraş F. Ç., Kutlu T., “İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Yuvası’ndaki çocukların beslenme durumlarının antropometrik ölçümlerle değerlendirilmesi”, Türk Pediatri Dergisi, 42, 142-147, 2007
Baysal ,Ayşe Beslenme Kitabı Hatiboğlu Basım Ve Yayım San., Ankara , 16.baskı :2015
