ÜLSERATİF KOLİT NEDİR? BELİRTİLERİ NELERDİR?
Ülseratif kolit kolonun ve rektum mukozasının enfeksiyonel bir hastalığıdır. Genelde genç erişkin ve orta yaş grubunda görülür. Kadın ve erkek eşit oranda etkilenebilmektedir. Hastalık genelde kronik seyirlidir. Ancak bazen şiddetli akut ataklar yapar. Rektal kanamalar, uzun süreli ishaller, şiddetli karın ağrısı, karında şişme, ateş, halsizlik ve huzursuzluk gibi semptomlar gösterebilir. Bu semptomlara ağırlık kaybı, anemi besin intoleransı, malnütrisyon (PEM), büyüme geriliği ve ekstraintestinal bulgular (artrit, dermatolojik ve hepatik) eşlik edebilmektedir.
Ülseratif kolit yaşam kalitesini etkileyen kronik hastalıklar arasında yer almaktadır. Bireyin aktif yaşam sürecini, sosyal hayatını ve fonksiyonel kapasitesini olumsuz etkilemektedir. Araştırma sonuçları doğrultusunda, hastaların yaşam kalitesini etkilediği ortaya konulan medeni durum, cinsiyet, yaş ve hastalık aktivite düzeyinin değerlendirilip risk altında olan bireylere daha dikkatli bir değerlendirme yapılarak ve bütüncül bir beslenme planı sunulmalıdır.
ÜLSERATİF KOLİTTE BESLENME TEDAVİSİ NASIL OLMALIDIR?
Ülseratif kolit hastalığında tıbbi beslenme tedavisinin amacı beslenme durumunu düzeltmek ve devam ettirmek, hastalık belirtilerini sona erdirmektir.
Beslenme planı bireyin durumu ve bulguları göz önünde bulundurularak hazırlanır. Beslenme planı, yüksek enerjili, bol proteinli (enerjinin %15-20’si), az posalı, az yağlı ve vitamin minerallerden zengin olmalıdır.
Az az ve sık sık beslenme önerilir.
Kişide laktoz intoleransı gelişmişse süt diyetten çıkarılır, yerine tolere edilebiliyorsa yoğurt tüketimi önerilebilir.
Yüksek yağ alımı sonucunda steatore meydana gelebilir. Yağ malabsorbsiyonu durumunda yağ türü olarak, orta zincirli yağ asitlerinin olumlu etkileri olduğu gibi, n-3 yağ asitlerinin de immün sistemi olumlu yönde etkilediği bilinmektedir. Bu nedenle, hastalara balık tüketimi veya balık yağı önerilebilir.
Ülseratif kolitin hem akut hem de kronik evresinde barsağın iltihaplanması sonucunda barsak tıkanması oluşabilir. Bu durumda diyet posasının azaltılması ya da sınırlandırılması ile ileus ataklarının sıklığı azaltır.
Hastada enerji ve protein alımı yetersiz olursa enteral beslenmeye başvurulabilir. (Yetişkinler için: enerji 25-35kkal/kg/gün ve protein 1-1.5 g/kg/ün olmalıdır.)
Sözdar Ay
Kaynakça:
Emine Karaman, Kadriye Sayın Kasar, Sevda Doğan, Yasemin Yıldırım, Gülseren Dinçer, Ülseratif kolit hastalarının yaşam kalitesinin incelenmesi Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi, İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, Bornova, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi, Gastroenteroloji Kliniği, Bornova, İzmir, 2016.
Gamze Akbulut, Hilal Çiftçi, Emine Yıldız, Sindirim Sistemi Hastalıkları ve Beslenme Tedavisi, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Ankara, 2008.
Esra Köseler, Ülseratif Kolitte Nütrisyon, Başkent Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme Ve Diyetetik Bölümü, Ankara, 2016.
