Hangi soruya cevap arıyorsun?
Ergojenik Yardım Nedir?
Ergojenik yardım, kuvvet, dayanıklılık, sürat, beceri gibi özellikleri geliştirerek performansı arttırmak, vücut yağ oranını dengelemek, protein sentezini arttırmak amaçlarıyla başvurulan besin maddeleri ve yöntemlerdir. Sentetik madde olmadıkları için doping sayılmazlar. Bu maddelerin egzersiz öncesi ve sırasında sıvı dengesini devam ettirdiği, yarışmalar arasında yenilenmeyi kolaylaştırdığı, yorgunluğun etkisini azalttığı, kas kasılmaları için yakıt kaynağı oluşturduğu düşünülmektedir.
Ergojenik Yardım Olarak Kullanılan Besin Maddeleri Nelerdir?
Koenzim Q, glutamin, kafein, kreatin, keratin, dallı zincirli aminoasitler gibi birçok besin maddesi ergojenik yardımcı olarak kullanılmaktadır. Ancak yapılan araştırmaların çoğu karbonhidratlara odaklanmıştır. Karbonhidratlar temel enerji kaynağı olmasının yanı sıra, egzersiz sırasında hipoglisemiden korur, kas glikojeninin daha az kullanılmasını sağlar. Herkes karbonhidratlı içeceklerin performansı artırabileceğini bilir. Ancak son zamanlarda karbonhidrat alımı ile ilgili yepyeni bir yaklaşım ortaya çıkmıştır: ağız boşluğunda karbonhidratın çalkalanması.
Ağız Boşluğunda Karbonhidrat Çalkalanması
Ağız Boşluğunda Karbonhidrat Çalkalanması Nedir?
Belirli konsantrasyonlarda karbonhidrat içeren solüsyonların ağızda çalkalanması ancak yutulmamasıdır. Ağız boşluğunda karbonhidratın çalkalanması ile ağızdaki reseptörlerin karbonhidrat varlığını algıladıkları ve motor kontrol, ödül ve motivasyonla ilişkili beyin bölgelerini doğrudan uyardığı öne sürülmüştür. Burada etkili olan mekanizma, beynin duyusal aktivasyonu ile sporcunun bir zevk hissi yaşamasına neden olması ve böylece uzun süreli egzersiz sırasında algılanan eforun oranını düşüren bir etki yaratmasıdır. Kısacası amaç beyni reseptörler yardımıyla kandırarak performansı arttırmaktır.
Beyni Uyaran Karbonhidrat Mı, İçeceğin Tatlılığı veya Tadı Mı?
Bu konuda ortaya çıkan bir diğer soru da bu etkiyi yaratanın ne olduğudur. Ağzı çalkalamak için yapay tatlandırıcı içeren bir içecek kullanıldığında, beynin ilgili bölgelerinde herhangi bir aktivasyon oluşmamaktadır. Ancak tatlı olmayan ve hemen hemen hiç tadı olmayan bir karbonhidrat olan maltodekstrin solüsyonu kullanıldığında, beynin ilgili bölgeleri aktive edilmiştir.
Bu bulgular, ağızda karbonhidratı tespit eden reseptörler olduğunu ve bu reseptörlerin tatlılığı tespit eden reseptörden ayrı olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte, bu tür “karbonhidrat reseptörleri” henüz insanlarda tanımlanmamıştır.
Ağız Boşluğunda Karbonhidrat Çalkalanmasının Etkililiğini Etkileyen Faktörler
- Antrenman durumu
- Beslenme durumu
- Çalkalama süresi
- Solüsyondaki karbonhidrat yüzdesi
Öneriler
- Ağız her 10 dakikada bir karbonhidrat solüsyonu ile çalkalanmalı.
- Çalkalama için kullanılan solüsyonlar % 6 konsantrasyondan yüksek olmalı.(100 ml için 6 gram)
- Bir lolipop veya şekerler de kullanılabilir, ancak yutmadığınızdan veya üzerine karbonhidrat almadığınızdan emin olun.
- Bağırsak rahatsızlıklarına neden olacak miktarları içmemeye dikkat edin.
KAYNAKÇA
Harris Kamal Kamaruddin, Cheong Hwa, Toby Mündel, Abdul Rashid Aziz, The ergogenic potency of carbohydrate mouth rinse on endurance running performance of dehydrated athletes, European Journal of Applied Physiology, (2019) 119:1711–1723
Mehmet Karakuş, Sporcularda Ergojenik Destek, Türk Spor Hekimliği Dergisi, 2014, (49)4:155-167
Int J Sport Nutr Exerc Metab 19, 400-409, 2009
