D Vitamini Eksikliğinin Sonuçları Nelerdir?

Yağda eriyen vitaminlerden birisi olan D vitamini hormon benzeri fonksiyonlara sahip olan bir grup steroldür.. D vitaminin %90-95’i vücutta sentezlenmekte az kısmı da diyetle alınmaktadır. Günlük gereksinim 10 mcg’dir.

Türkiye’de D Vitamini Yetersizliğine Dair Geliştirilen Politikalar Nelerdir?

— D vitamini eksikliğinin önlenmesi (Profilaksi): Bebeklik döneminde D vitamini eksikliğinin önlenmesi için bütün yeni doğanlara beslenme biçimine bakılmaksızın yaşamın ilk gününden itibaren günde 400 ünite D vitamini ağızdan verilmelidir. D vitamini preperatları (400U/3damla) Sağlık Bakanlığı tarafından sağlanmakta ve Aile Hekimlerince dağıtılmaktadır. Bir yaşından sonraki dönem için D vitamini ihtiyacı günde 600 ünite olarak belirlenmiştir. Bu ihtiyaç besinlerle ve/veya ağızdan D vitamini suplementasyonu ile sağlanabilir.

–Serum 25-Hidroksi Vitamin D ölçümü: Sağlıklı bebek ve çocuk izleminde rutin olarak serum 25-Hidroksi Vitamin D (25-OHD) düzeyine bakmaya gerek yoktur. Yalnızca eksiklik riski taşıyanlarda serum 25-OHD düzeyi bakılabilir.

–Gebelere D vitamini başlanırken;  ülkemizde değişik bölgelerde yapılan çok geniş ölçekli olmayan çalışmaların sonuçları, D Vitamini eksikliğinin sıklığı ve şiddeti göz önüne alındığında gebelerde kan düzeyine bakılmaksızın başlanır.

–D vitamini desteği uygulaması; Ek-3’de yer alan rehber içeriği esas alınarak 12 haftalıktan itibaren gebelik süresince altı ay ve doğum sonrası altı ay olmak üzere toplam 12 ay süreyle, annelere D Vitamini desteği uygulanacaktır.

— Doğum öncesi dönemde ve doğumdan sonraki dönemde annelere uygulanacak D vitamini dozu; günlük tek doz olarak alınmak üzere 1200 IU(9 damla) olmalıdır.

Bebek 2005, gebe 2011 yılından itibaren uygulanmaya başlamıştır.( D Vitamini Eksikliği Önleme ve Kontrol Programı)

D Vitamininin Sağlığa Etkileri Nelerdir?

Son zamanlarda D vitamini eksikliği küresel bir sağlık sorunu olarak karşımıza çıkmaktadır. Sanayileşmiş ülkelerde özellikle kuzey bölgelerdeki ülkelerde D vitamini eksikliği yaygın olarak görülmektedir1,6,12. 25(OH)D düzeyinin bazı kaynaklara göre 21-29 ng/ml arasında olduğu bazı kaynaklara göre de 20-32 ng/ml olduğu durum D vitamini yetersizliği, 20 ng/ml’den düşük olduğu durum ise D vitamini eksikliği olarak ifade edilmektedir. Yakın zamana kadar vitamin D’nin sadece kemik, böbrek ve bağırsak üzerinde etkili olduğu belirtilirken günümüzde beyin, prostat, meme, kolon, pankreas, immün hücreler, kaslar, endotel ve miyokard olmak üzere pek çok organı da etkilediği bildirilmektedir. Son yıllarda yapılan çalışmalarda D vitamini eksikliğinin insulin direnci, metabolik sendrom, kardiovasküler hastalık riskini artırdığı, obezite, kanser, Tip 1, Tip 2 DM ve hipertansiyon gibi birçok hastalık için risk faktörü olduğu gösterilmektedir.

D vitamini ile hipertansiyon arasında bir ilişki olduğu son zamanlarda yapılan çalışmalarda gösterilmiştir…

Erişkinlerde D vitamini eksikliği klinikte sıklıkla hipofosfatemi ve hipokalsemiyle ortaya çıkar. Özellikle hipofosfatemi erken dönemde tespit edilebilir. Mevcut eksikler osteomalaziye yol açar.

Nutrisyonel riketsin 1970’li yıllara kadar yalnızca D vitamini eksikliği ile oluştuğu ve diyette düşük kalsiyum alımının D vitamini eksikliğinde bu durumu ekzajere ettiği düşünülmekte idi (1). Ancak son 25 yıldır yetersiz kalsiyum alımınında tek başına riketse neden olabileceği bilinmektedir (5-7). Özelikle tahıl temelli beslenen ve fitat alımı yüksek olan, süt ve süt ürünlerinden fakir diyet ile beslenen çocuklarda kalsiyum eksikliği ile ilişkili rikets gözlenebilmektedir.

D vitamini vucüdumuz için önemli bir hormon-vitamindir. Büyük çoğunluğu güneşle birlikte kullanılmaya başlandığı için evde kaldığımız bu günlerde eksikliği görülebilmektedir. D vitamini değerlerinize baktırarak suplementasyon desteği almaya başlayabilirsiniz.

BANU ERDOĞAN

KAYNAKÇA

SERT, H , ÇETİNKAYA, S , AYGİN, D . (2015). D Vitaminin Obezite, Diabetes Mellitus, Hipertansiyon ve Kanser İle İlişkisi. Journal of Human Rhythm , 1 (4) , 143-149 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/johr/issue/10028/123749

Börekçi, Nazire Öncül. "D Vitamini eksikliği ile ilgili güncel bilgiler." The Journal of Turkish Family Physician1 (2019): 35-42.

Şenyiğit, Abdülhalim, et al. "RUTİN SAĞLIK TARAMASI YAPILAN BİREYLERDE VİTAMİN D DÜZEYLERİ." (2018).

Keskin, Melikşah, Şenay Savaş Erdeve, and Zehra Aycan. "Pubertal Dönemde Aktif Rikets; D Vitamini Eksikliği, Yetersiz Kalsiyum Alımı ya da Her İkisi?." Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi3: 209-211.

https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/cocukergen-bp-liste/d-vitamini-eksikliğiönleme-ve-kontrol-programı.html

https://www.saglik.gov.tr/TR,11158/geb elere-d-vitamini-destek-programi.html