Hangi soruya cevap arıyorsun?
Likopen Nedir?
Likopen, parlak kırmızı bir karotenoid pigmentidir, domateste fazla olmakla beraber diğer kırmızı meyvelerde bulunur. Likopen insan vücudunda bulunan en yaygın karotenoiddir ve en güçlü karotenoid antioksidanlardan biridir. İsmi, domatesin Latince ismi olan Solanum lycopersicum’den türetilmiştir.
Liokopenin en çok bulunduğu besinlerden olan domates; domates sosu, salça, ketçap vs şeklinde işlendiği zaman likopen biyoyararlığı artmaktadır. Normalde besinler işlendiği zaman biyoyararlılık ve besin kalitesi azalmaktadır. Ancak domateste durumlar farklıdır, sebebi ise hafif ısıl işlem etkisiyle hücrelerin enzimatik olarak parçalanmasıdır.
Günlük alım miktarı olarak Türkiye için miktar belirlenmemiştir fakat örnek olarak günlük alımla; ABD’de 3.7–16.2 mg, Kanada’da 25.2 mg, Almanya’da 1.3 mg, İngiltere’de 1.1 mg ve Finlandiya’da 0.7 mg şeklindedir.
Çeşitli kırmızı besinlerin likopen içerikleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.
| Meyve veya Domates Türü | Likopen Miktarı (µg/g yaş ağırlık) |
| Domates Salçası | 54.0- 1500.0 |
| Domates Ketçapı | 99.0- 134.0 |
| Pizza Sosu | 127.1 |
| Domates Suyu | 50.0- 116.0 |
| Karpuz | 23.0- 72.0 |
| Domates Sosu | 62.0 |
| Pembe Guava | 54.0 |
| Papaya | 20.0- 53.0 |
| Taze Domates | 8.8- 42.0 |
| Pembe Greyfurt | 33.6 |
Likopenin Etkileri Nelerdir?
Likopen ve Kanser
Likopenin sağlık açısından ilk göze çarpan özelliği kanser üzerinedir. Antioksidan bir molekül olması nedeniyle özellikle prostat kanseri üzerine yapılan araştırmalarda kanseri azalttığı bulunmuştur. Daha birçok kanser türüne etkisi üzerine çalışmalar bulunmaktadır.
Likopen ve Kalp Damar Hastalıkları
Son yıllarda hasta sayısı oldukça artmış bir bölümdür kalp damar hastalıkları. Nedenlerinden biri de oksidatif strestir. Likopen alımı serbest radikalleri temizlemeye yardımcıdır. Likopen, kolesterol yapıcı bazı enzimleri de engelleyerek rahatsızlıkları önlemeye yardımcı olur. Domates, domates ürünleri, likopen ve diğer karotenoidlerden zengin Akdeniz tipi beslenme, düşük ateroskleroz ve KAH insidansı ile ilişkili bulunmuştur.
Likopenin oksidatif stres üzerine etkisi nedeniyle daha birçok hastalık üzerine olumlu etkileri mevcuttur.
Domatesin A ve C vitamini, potasyum miktarı bakımından zengin olması domatesin kalori ve yağ oranının düşük olması ve kolesterol içermeyen lifli bir meyve olması da tercih edilebilirliğinin artıran başka bir neden olmuştur.
Yazar:Nevin Tipi
KAYNAKÇA
Sabbağ, Ç., & Sürücüoğlu, M. S. (2011). likopen: insan sağlığında vazgeçilmez bir bileşen. Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, 6(3), 27-41.
