Hangi soruya cevap arıyorsun?
GUT Nedir ?
Genellikle Hiperürisemi ile birlikte görülen ve monosodyum ürat (MSÜ) kristallerinin birikmesi sonucu oluşan klinik bir sendromdur. Monosodyum ürat kristallerinin birikmeyle artritlerde inflamasyona neden olurlar veya eklem çevresi yumuşak dokulara yerleşerek tofüs oluşturur. Ataklar hızlı gelişir ve ilk atak genellikle gece olur. Esas olarak yetişkin hastalığıdır ve en çok 45 yaş üstü erkeklerde görülür. Gut hastalarının %5’i kadındır ve hastaların çoğu postmenapozludur.
Gut hastalarında Hiperürisemi oluşumu; artmış ürat üretimi ve böbreklerde ürat atımının azalması olmak üzere iki mekanizma üzerinden gerçekleşir. Hastalığın doğal seyri; asemptomatik Hiperürisemi, akut gut artiriti ve kronik tofüslü gut olmak üzere üç evreden oluşmaktadır.Tıbbi Beslenme Tedavisi
Bir aminoasit türevi olan pürinin metobolik son ürünü ürik asittir.Hiperürisemi durumunda diyetin pürin içeriği günlük 100-150 mg arasında tutulmalıdır.Aşağıda besinler 100 gramında içerdikleri pürin oranına göre sınıflandırılmıştır.Düşük pürin içeren besinler serbest olarak tüketilebilirken orta düzeyde pürin içeren besinler diyette sınırlı miktarda tüketilmelidir.Yüksek düzeyde pürin içeren besinler ise diyetten tamamen çıkarılmalıdır.
Serbest olan grup (0-15 mg/100g)
- Süt ve türevleri
- Peynir
- Yumurta
- Ekmek
- Tahıllar (Bulgur hariç)
- Şeker
- Meyve ve Sebzeler (orta düzeyde pürin içerenler haricindekiler)
- Yağ
Orta düzeyde pürin içeren grup (50-150 mg/100 g)
- Et, tavuk, balık ( 60 g, küçük balıklar hariç)
- Kuru baklagiller (60 g)
- Bulgur (60 g)
- Bezelye (60 g)
- Mantar (50 g)
- Karnabahar (200 g)
- Kuşkonmaz (50 g)
- Ispanak (200 g)
Yüksek düzeyde pürin içeren grup (150-300 mg/100g)
- Sakatatlar
- Av etleri
- Küçük balıklar
- Havyar
- Ançuez
- Maya (mayalı hamurlar)
Hasta Şişmansa ideal vücut ağırlığına getirilmelidir. Ancak hızlı ağırlık kaybı kan ürik asit düzeyini arttırır ve akut ataklara neden olur. Bu yüzden uzun sürede yavaş ağırlık kaybı olmalıdır. Basit karbonhidrat kaynaklarından kaçınılmalı, kompleks karbonhidratlar tercih edilmelidir. Yüksek fruktoz tüketimi serum ürik asit düzeyini arttırmaktadır bu nedenle yüksek fruktoz içeren mısır şurubu, şekerleme ve pastane ürünlerinin tüketiminden kaçınılmalıdır. Gerektiği kadar protein verilmelidir. Et , tavuk, balık gibi hayvansal kaynaklı proteinler idrarı asidik yaptığı için ürat taşı oluşum riskini arttırırlar. Bu sebeple protein gereksinimi az yağlı süt ve süt ürünleri ve kurubaklagil gibi bitkisel protein kaynaklarından karşılanmalıdır. Yüksek yağlı diyet böbreklerde ürik asit atımını azaltır ve vücutta ürik asit birikimi artar. Bu sebeple diyet yağı günlük alınan enerjinin%20-25’ini oluşturmalıdır. Hastanın diyeti pürinden kısıtlı olması gerektiği için balık tüketimi de sınırlandırılmıştır. Bu sebeple diyeti n-3 yağ asitlerinden yetersiz kalmaktadır. Diyette bitkisel n-3 yağ asiti kaynaklarına yer verilmelidir. Süt ve süt ürünleri idrarı alkali yapmaları nedeniyle ürik asit kristallerinin çökmesini önler. Ayrıca kazein laktalbumin gibi süt proteinlerinin sağlıklı bireylerde serum ürat seviyelerini ürikozürik yolla azalttığı saptanmıştır. Ancak yağ alımını arttırmamak için süt ve süt ürünlerinin yağı azaltılmış olanları tercih edilmelidir. Posanın ürik asit seviyelerinin düşmesine yardımcı olduğu ve insülin direnci üzerinde olumlu etkileri olduğu bilinmektedir. Ürik asit atımını önlediği ve gut ataklarını arttırdığı için alkol tüketiminden kaçınılmalıdır. Ürik asit kristallerinin vücuttan atılması için bol sıvı alınması gereklidir. Özellikle günlük alınan sıvının yarısı su olmalıdır. Kahvenin serum ürat konsantrasyonunu düşürücü etkisi vardır.
Kaynakça:
Hedef Yayıncılık ve Mühendislik Vakalarla Öğreniyorum:Yetişkin Hastalıklarında Tıbbi Beslenme Tedavisi-2 Sayfa:156,157,158,159,160,161,162
Beslenm e ve Diyet Dergisi / J. N utr. and D ict., 17 : 235 - 246, 1988. BESLENME ALIŞKANLIKLARININ GUT OLUŞUMUNA ETKİSİ ,Yrd. Doç. Dr. Sevim KEÇECİOGLU
