Hangi soruya cevap arıyorsun?
Kardiyovasküler Hastalık Ne Demektir?
Kardiyovasküler hastalıklar (Kalp ve damar hastalıkları, KVH), kalp ve kalp, beyin gibi vücudun diğer periferal dokuları besleyen arteriyel dolaşım sistemini etkileyen geniş spektrumlu bir hastalık grubudur.
Türkiye İstatistik Kurumu Raporuna Göre 2019 yılı ölüm nedenleri dağılımına bakıldığında dolaşım sistemi kaynaklı hastalıklar ilk sıradadır.
Kardiyovasküler Hastalıkların Sınıflandırılması
Kardiyovasküler hastalıklar kalp ve damar hastalıkları olarak ikiye ayrılır.
Kalp Hastalıkları
Doğumsal(Konjenital) Kalp Hastalıkları
- Asiyonetrik Kalp Defektleri
- Siyonetik Kalp Defektleri
Diğer Kalp Hastalıkları
- Bakteriyal Endokardit
- Miyokardit
- Perikardit
- Akut Eklem Romatizması
- Kalp Kapağı Hastalıkları
- Konjestif Kalp Yetmezliği
- Koroner Arter (İskemik Kalp)hastalıkları
- Angina Pektoris
- Koroner Yetmezlik
- Miyokard Enfarktüs
Damar Hastalıkları
Arter Hastalıkları
- Hipertansiyon
- Arteriyal Emboli
- Buerger Hastalığı
- Reynaud Hastalığı
- Anevrizmalar(baloncuk oluşumu)
Ven Hastalıkları
- Tromboflebit
- Varis
Lenf Damarları Hastalıkları
- Lenfajit
- Filariyazis
- Lenfodem
2018 ve 2019 yıllarında dolaşım sistemi hastalıklarından kaynaklı ölümler nedenlerine göre incelendiğinde ,%39,8 oranıyla iskemik kalp hastalığı nedenli ölümlerin en fazla olduğunu görürüz. İskemik Kalp hastalıkları aterosklerozise bağlı gelişen kardiyovasküler hastalıklardandır.
Peki ateroskleroz nedir?
Aterosklerozis
Aterosklerozis, arteriyel duvarı içine alan, lipit ve inflamatuar hücrelerin büyük arterlerdeki intima tabakasındaki ilerleyici birikimiyle karakterize inflamatuar bir hastalıktır. Bir diğer değişle plak birikimi nedeniyle damar duvarının daralması ve elastikiyetini kaybetmesidir. Kalp krizi, inme gibi hastalıklar aterosklerozis ile başlayarak risk faktörlerinin etkisiyle ilerlemektedir. Peki bu risk faktörleri nelerdir?
Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri
- Hipertansiyon
- Fiyabet
- Genetik yatkınlık
- Kan lipitlerinin yüksek olması
- Aşırı alkol tüketimi
- Sigara içme
- Yetersiz fiziksel aktivite
- Obezite
- Kötü Beslenme
- Yüksek plazma toplam kolesterol,LSL Kolesterol,Trigliserit düzeyi ve düşük plazma HDL kolesterolü
- Cinsiyet
- Yaş
Kardiyovasküler Hastalıklarda Beslenme Nasıl Olmalıdır?
- Karbonhidrat alımını azaltmaktan ziyada, karbonhidratın alındığı besinlere dikkat edilmelidir. İşlenmiş besinler, rafine nişastalar ve şeker eklenmiş besinler kardiyovasküler hastalıklar için risklidir. Aşırı sükroz tüketildiğinde, trgliserid, total kolesterol, VLDL ve LDL Kolesterol düzeylerinin arttığı gözlemlenmiştir.
- Hayvansal kaynaklı besinlerde bulunan doymuş yağdan kaçınılmalıdır. Doymuş yağ asitleri, VLDL ve LDL Kolesterolü arttırır. Doymuş yağ asitlerinden alınan enerji, toplam enerjinin % 7 ‘sinden aşağıda olmalıdır.
- Hidrojenasyon yöntemi ile ortaya çıkan trans yağ asitleri, LDL kolesterolü arttırır, yüksek düzeyde alındığında HDL kolesterolü azaltır. Bu nedenle sınırlandırılmaları gerekir. Toplam enerjinin % 1 ‘ ini geçmemelidir.
- Diyetle yağ alımı fazla olduğunda, ağırlık kazanımı olur. Düşük miktarda yağ alındığında ise yağda eriyen vitaminleri ve HDL kolesterolü düzeyini istenmeyen şekilde değiştirmektedir. Bu yüzden diyetle toplam yağ alımı % 25-%30 arasında olmalı, doymuş yağ alımı % 7‘den az olmalı çoklu doyamamış yağ asitlerinin alımı %10,tekli doymamış yağ asitlerinin oranının da %20 ‘den düşük olmaması önerilir
- Kolesterol alımı 200 mg/gün’ ü geçmemelidir.
- Yüksek posa alımı KVH riskini düşürmektedir. Diyetin meyve, sebze, kurubaklagil, tahıllardan yeterli olması LDL kolesterolün düşmesine yardımcıdır.
- Önerilen toplam posa tüketimi yetişkinler için 25-30 g/gündür. Bunun yaklaşık olarak 6-10gr/Gün’ü çözünür posadan gelmelidir.
- Tuz tüketimi azaltılmalıdır.
!!!!!!Tüm bunlara ek olarak, Amerikan Kalp Derneği önerilerine göre ;
- Sağlıklı beslenilmeli.
- Sağlıklı vücut ağırlığına sahip olunmalı.
- Önerilen LDL, HDL ve trgliserid seviyeleri sağlanmalı.
- Normal kan basıncına sahip olunmalı.
- Normal serum glukoz seviyelerine sahip olunmalı.
- Fiziksel aktivite yapılmalı.
- Sigara kullanımından kaçınılmalıdır.
KAYNAKÇA
Hedef Yayıncılık ve Mühendislik Vakalarla Öğreniyorum: Yetişkin Hastalıklarında Tıbbi Beslenme Tedavisi-1 adlı kitabı ,Şubat 2020 2.Baskı.Sayfa: 322-352
Petersen S, Peto V, Rayner M. Leal J, Luengo-Fernández R, Gray A. European Cardiovascular Disease Statistics: 2008 edition. London: British Heart Foundation, 2008.
Dietary Guidelines Advisory Committee; Scientific Report of the 2015 Dietary Guidelines Advisory Committee. 2015. Available at: http://www.health.gov/ dietaryguidelines/2015-scientificreport/.
Endotel disfonksiyonu.Pamukkale Tıp Dergisi 2011;4(3):152-157
Lichtenstein AH et al: Diet and lifestyle recommendations revision 2006: a scientific statement from the American Heart
Association Committee, Circulation 114:83,2006. Reprinted with permission. Circulation. 2006;114:82-96.
