İnsülin Direnci ve Beslenme Tedavisi

Canım sürekli tatlı istiyor, bir türlü doyamıyorum, yemekten sonra hızla acıkıyorum, su içsem yarıyor, yemekten sonra uyku bastırıyor gibi cümleleri sık sık duymuşsunuzdur. Bunların sebebinin insülin direnci olabileceğini biliyor muydunuz?

İnsülin Direnci

İnsülin Direncinin ne olduğuna bakmadan önce insülin nedir buna bakalım. İnsülin; kan şekerinin regülasyonundan sorumlu olan, pankreasın B hücrelerinden salgılanan, protein yapılı bir hormondur.

Kandaki glikoz düzeyinin artışı ile birlikte pankreasın B hücrelerinden insülin salınımı başlar. İnsülinin etkisi ise hedef hücre membranında bulunan insülin reseptörlerine bağlanması ile olur. Eğer insülin yeterli miktarda salgılanıp, kanda yeterli miktarda bunmasına rağmen hücreler tarafından tanınamayıp, işlevini yerine getiremediğinde insülin direnci oluşur. Bir başka şekilde dolaşımda normal konsantrasyondaki insüline karşı azalmış cevap olarak tanımlanır. Peki, insülin direnci kimlerde, neden ortaya çıkar?

İnsülin Direnci Kimlerde, Neden Ortaya Çıkar?

Genetik yatkınlık dışında şişmanlık insülin direncinin oluşmasının en büyük nedenidir. Yapılan araştırmalar, kanda yüksek oranda bulunan serbest yağ asitlerinin insülin reseptörlerini bozduğunu göstermiştir. Özellikle abdominal şişmanlık yaşayan bireylerde insülin direnci sıklıkla görülmektedir.

Düşük veya normal kilolu bireylerde insülin direncinin görülmesinin nedeni ise: Fazla fruktoz alımı, İnflamasyon, sedenter yaşam ve bozulan bağırsak mikrobiyatası olabilir.

İnsülin Direncinin Belirtileri Nelerdir?

• Kilo vermenin zorlaşması
• Kısa bir sürede aşırı kilo artışı
• Karaciğer yağlanması
• Şekerli gıdaları tüketme isteğinin artması
• Sık acıkma
• Yemekten sonra uyku basması
• Sürekli uyku hali
• Adet düzensizliği
• Aşırı tüylenme
• Doygunluk hissinin oluşmaması

İnsülin Direnci Nasıl Teşhis Edilir?

• Glisemik Hiperinsülinemik
• Klemp Açlık insülin düzeyi ile insülin direnci tahmini
• Oral Glikoz Tolerans Testi (OGTT)’de 1. saat insülin düzeyi ile insülin direnci tahmini
• HOMA-IR (Homeostasis Model Assessment of Insulin Resistance) metodu

İnsülin Direncinin Yol Açabileceği Hastalıklar

İnsülin Direncinde Beslenme

Sağlıklı ve dengeli beslenme ile insülin direnci tedavi edilebilir, bu yüzden insülin direncinde beslenme çok önemli bir yere sahiptir. Kişinin ağırlığı göz önünde bulundurularak bir beslenme programı hazırlanmalıdır. Peki, bu beslenme programında nelere dikkat edilmelidir?

Bu doğrultuda besinlerin kan şekerini yükseltme etkisi dediğimiz Glisemik İndeks önemlidir. Bal, reçel, çikolata, saf şeker ve şekerli tatlılar, beyaz ekmek ve beyaz undan yapılan yiyecekler ve pirinç pilavı gibi glisemik indeksi yüksek besinlerden uzak durulmalı ve bunların yerine bulgur, tam tahıllı ekmek ve tahıl ürünleri, meyve, sebze, kurubaklagil gibi lifli glisemik indeksi düşük besinler tüketilmelidir.

3 ana ve 1-3 ara öğün tüketilmelidir. Ara öğün yapmak açlık krizlerinin yaşanmamasını sağlar. Öğünler düzenli olmalı ve kahvaltı atlanmamalıdır. Ana öğünlerde salata ve süt ürünleri tüketilmelidir. Ara öğünlerde tüketilen meyvenin yanında glisemik indeksi dengelemesi için süt ve süt ürünleri veya fındık, badem gibi yağlı tohumlar tüketilmelidir.

Tereyağı, kuyruk yağı, mayonez, krema gibi doymuş yağ içeren besinlerden uzak durulmalıdır.

Su tüketimine önem verilmelidir.

Kaynakça

Uzman Diyetisyen Yekbu Köseoğlu,Mutfakta Diyetisyen Var,Büyükada Yayıncılık,2018 3. Baskı Sayfa:143,144,145,146

Savaş H , Gültekin F . İnsülin Direnci ve Klinik Önemi. SDÜ Tıp Fakültesi Dergisi. 2017; 24(3): 116-125.

Memnune Sena ULU1, Şeref YÜKSEL, Kocatepe Tıp Dergisi Kocatepe Medical Journal 16:238-243/Temmuz/2015

Gülin Öztürk Özkan1, Gülgün Ersoy2, Akın Dayan Enerji  ve  Besin  Ögeleri  Alımının  İnsülin  Direnci  ve İnflamasyon Bulguları Üzerine Etkileri; Bes Diy Derg 2017;45(3):214-224

Ahmet Koçak , Ruhuşen Kutlu , Selma Çivi , İbrahim Kılınç; Obezitede insülin direnci ile leptin, interlökin-6,hs-CRP ve fibrinojen ilişkisi ; Türk Biyokimya Dergisi