Hiperkolesterolemi, kardiyovasküler hastalık (CVD) için ana risk faktörlerinden biridir. Hiperkolesterolemi tedavisinin temel taşı, LDL / HDL kolesterol oranını iyileştirmek olan diyet modifikasyonudur.
LDL kolesterolü düşürmek için diyet önerileri doymuş yağ oranı yüksek gıdaların kısıtlanmasına odaklanmıştır; tereyağı, margarin.. Bu diyetler toplamda ve doymuş yağda düşük ile orta derecelidir ve bireylerin uzun süreli bağlılığa meydan okuyan belirli gıdaları azaltmalarını veya önlemelerini gerektirir.
Ulusal Kolesterol Eğitim Programı (NCEP) Aşama I diyetinin LDL kolesterolü% 3-10 oranında azalttığı bilinmektedir, bu azalmaya genellikle triasilgliserolde bir artış ve HDL kolesterolünde bir azalma eşlik eder, bunların her ikisi de artmış bir KVH riskine katkıda bulunur. Bu bağlamda, sadece LDL kolesterolü düşürmekle kalmayıp aynı zamanda diğer kan lipitlerini de olumlu yönde etkileyen spesifik bütün gıdalar, normal veya kolesterol düşürücü diyetlere ek olarak kullanılabilir.
Epidemiyolojik çalışmalar, karıştırıcı değişkenlerin ayarlanmasından sonra bile CVD insidansı ile sık sık badem tüketimi arasında ters bir ilişki olduğunu bildirmiştir. Tekli doymamış yağ oranı yüksek olan bademler dünyanın birçok yerinde yaygın olarak tüketilmektedir. Sağlıklı ve hiperkolesterolemik deneklerde tipik Batı diyetlerine kıyasla bademlerin kolesterol düşürücü etkisi, 2 saha denemesinde ve 1 klinik denemede saptanmıştır.
Temel atıştırmalıklar grubunda yer alan badem; % 4 ila% 11 arasında değişen iyi diyet lifi kaynaklarıdır. Aynı zamanda protein, doymamış yağ asitleri ve mikrobesinler (E vitamini, riboflavin, niasin ve magnezyum) bakımından zengin oldukları için önerilen sağlıklı beslenme modellerinin bir parçası olarak teşvik edilen bir fitokimyasaldır. Özellikle güçlü anti-aterojenik etkiler gösteren E vitamininin en aktif formu olan a-tokoferol de dahil olmak üzere birçok tokoferol açısından özellikle zengindir. Bu nedenle SFA (doymuş yağ) açısından zengin, rafine nişasta ve şeker eklenmiş ve lif bakımından düşük diğer atıştırmalık yiyeceklerin yerini alabilir. Bademlerin diyete dahil edilmesi, düşük CVD ve T2D riski ile ilişkilidir ve daha yüksek alımlar, vücut ağırlığında herhangi bir artışa yol açmadan plazma LDL kolesterol ve açlık kan şekeri konsantrasyonlarını düşürebilir.
NASIL MI ?
Badem, bilinen bir nitrik oksit öncüsü olan arginin bakımından zengin, alışılmadık derecede yüksek miktarda protein içerir. Nitrik oksit, trombosit yapışmasını ve agregasyonunu inhibe ettiği bilinen güçlü bir vazodilatördür. Badem ayrıca , güçlü vazodilatörün biyolojik öncüsü olan nitrik oksidin önemli miktarlarında L- arginin içerir ve bunlar; bademlerin LDL kolesterol düşürücü özelliklerine sınırlı ölçüde katkıda bulunabilecek doğal bir fitosterol kaynağıdır.
Bademlerin kaygan olmayan yüzey zarlarının bileşenlerinin CVD önleme mekanizmasında rol oynayabilen besleyici olmayan biyoaktif maddeler, (örneğin polifenolik bileşikler kaynağıdır) böylelikle serum lipitlerinin düşürülmesinde rol oynayabileceğini düşündürmektedir. Bu kaymaz bileşenler diğer CVD risk faktörlerini azaltabilir. Aynı şekilde Bademdeki antioksidan olan α-tokoferol yüksek konsantrasyonu, LDL kolesterolün oksidasyonu inhibe ederek daha düşük CVD risk ile ilişkilendiriliyor.
Bununla birlikte, düzenli tam badem tüketiminin aterosklerozun başlangıcında, ilerlemesinde ve hastalık tezahüründe önemli bir faktör olan endotelyal fonksiyon üzerindeki etkisi henüz bilinmemektedir. Endotel fonksiyonu, obezite, yağlı karaciğer ve insülin direnci ile ilişkili patolojik özellikler olan kronik düşük dereceli inflamasyon ve artmış oksidatif stresden olumsuz etkilenir. SFA’ların ve rafine karbonhidratların doymamış yağlar, protein ve lifin tüm bademlerden tüketildiği sanayileşmiş ülkelerde tüketilen tipik atıştırmalık ürünlerden yer değiştirmesi, karaciğer yağını azaltabilir ve bu da daha sonra kardiyometabolik riski etkileyebilir.
Tipik olarak tüketilen atıştırmalıklar için bütün bademlerin ikame edilmesinin endotel bağımlı vazodilatasyonu artıracağı ve karaciğer yağını azaltacağı varsayılmıştır.
Bu çalışmanın temel amacı, tam badem tüketiminin, lipit düşürücü etkilerini karşılaştırmaktır. Buna göre yapılan çalışmalara bakıldığında;
- Abbey ve diğ. doymuş yağ açısından zengin bir Batı diyeti tüketen erkeklerin değerlerine kıyasla 84 g çiğ badem vermiştir. Toplamda ve LDL kolesterolünde sırasıyla % 7 ve % 10 azalma gözlemlediler.
- Spiller ve diğ. hiperkolesterolemik gönüllülerin diyetlerine 100 g badem eklenmesinin toplam ve LDL kolesterolü başlangıç değerlerine kıyasla % 12’den 9’a düşürdüğünü bildirmişlerdir.
- Hiperkolesterolemik erkek ve kadınlarda yapılan bir çalışmada 100 g badem / gün tüketimi, doymuş yağda yüksek bir kontrol diyetinin tüketimine kıyasla toplam ve LDL-kolesterol konsantrasyonlarında bir azalma üretti.
- Ayrı bir çalışmada, yüksek bir SFA diyetine kıyasla 100 g badem günlük tüketiminin etkilerini incelemek için paralel bir kol tasarımı kullandılar ve LDL kolesterol için toplamda% 16 ve% 19 oranında azalma bildirdiler.
SONUÇ OLARAK;
Bu çalışmalarda, badem ilavesiyle toplam yağ alımı arttırılmıştır. Toplu olarak, bu raporlar gittikçe artan kanıtlara ek olarak, sınırlar içinde tüketilen diyet yağının türünün, plazma kolesterol seviyelerini düşürmedeki toplam yağ miktarından daha önemli olduğunu düşündürmektedir. Badem tüketiminin; toplam ve LDL kolesterolü ve TG’yi aynı ölçüde azalttığı ve HDL kolesterolünde karşılaştırılabilir artışlara neden olduğu saptanmıştır. Bu diyet dönemlerinin her birinde, günlük kolesterol ve yağ asidi sınıfları alımı tutarlı kaldı. Aynı şekilde, bütün badem tüketimi ile daha yüksek bir diyet lifi alımı gerçekleşti. Bununla birlikte, bu çalışmada bulunan lipit profillerindeki olumlu değişiklikler, sağlıklı deneklerde, badem tüketiminin, HDL kolesterolü düşürmeyi ve düşük ile ilişkili potansiyel TG yükselmesini önlerken toplam ve LDL kolesterolü düşürmek için etkili bir strateji olabileceğini düşündürmektedir
Fazla miktarda badem tüketimi; toplam kolesterolü (0.24 mmol / L), LDL kolesterolünü (0.26 mmol / L) ve apo B’yi (6.6 mg / dL) önemli ölçüde azalttığı çalışmalarca görülmüştür. Bulgularımız, düşük yağlı bir diyette badem takviyesinin de CVD için çeşitli serum lipit risk faktörlerinde iyileşmelere yol açtığı hiperlipidemili hastalarda yapılan son klinik çalışma ile uyumludur. Bademlerin ve belki de MUFA açısından zengin diğer kuruyemişlerin normal veya reçete edilen kolesterol düşürücü diyetlere dahil edilmesi, serum toplamını ve LDL-kolesterol konsantrasyonlarını azaltarak ve böylece CVD riskini azaltarak hem sağlıklı kişilere hem de hiperkolesterolemili kişilere fayda sağlayabileceği ortaya konmuştur.
Yazar: Seda Baran
KAYNAKÇA
https://academic.oup.com/jn/article/132/4/703/4687327?searchresult=1&itm_medium=sidebar&itm_content=jn&itm_source=trendmd-widget&itm_campaign=trendmd-pilot
Abbey, M., Noakes, M., Belling, G. B. & Nestel, P. (1994) Partial replacement of saturated fatty acids with almonds or walnuts lowers total plasma cholesterol and low-density-lipoprotein cholesterol. Am. J. Clin. Nutr.59:995–999.
Spiller, G. A., Jenkins, D.J.A., Cragen, L. N., Gates, J. E., Bosello, O., Berra, K., Rudd, C., Stevenson, M. & Superko, R. (1992) Effect of a diet high in monounsaturated fat from almonds on plasma cholesterol and lipoproteins. J Am. Coll. Nutr.11:126–130.
Spiller, G. A., Jenkins, D.A.J., Bosello, O., Gates, J. E., Cragen, L. N. & Bruce, B. (1998) Nuts and plasma lipids: an almond-based diet lowers LDL-C while preserving HDL-C. J. Am. Coll. Nutr.17:285–290.
Farquhar JW: Bitki sterolleri: insanlarda biyolojik etkileri. Spiller G (ed): “İnsan Beslenmesinde Lipidlerin El Kitabı.” Boca Raton: CRC Press, s 101-105, 1996 .
ABD Tarım Bakanlığı: “Gıda Bileşimi: Fındık ve Tohum Ürünleri,” (Tarım El Kitabı no. 8-12). Washington, DC: Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı, 1984.
