Vücudumuzda fazla miktarda yağın birikmesiyle oluşan obezite, dünya çapında temel bir problem haline gelmiştir. Obezite oluşumunda yanlış beslenme, haraketsiz yaşam, genetik yatkınlık, doğum öncesi koşullar, D vitaminin eksikliği, disbiyozis (herhangi bir nedenle mikrobiyotanın dengesinin bozulmasıdır.), endokrin bozucular, ilaç kullanımı gibi nedenlerin yanı sıra inflamasyonun da obezite ile ilişkisi olabileceği araştırılmaktadır.

Kafanızda ‘İnflamasyon da nerden çıktı?’ sorusunu duyar gibiyim. Haydi, vücudumuzda oluşan ve sessizce ilerleyen bu duruma bir bakalım!

İnflamasyon nedir?

    İnflamasyon, bedenin, enfeksiyon yaralanma ve travmaya karşı yanıtının esas bölümünü oluşturur. İnflamasyon süreciyle, savunma moleküllerinin aktivitelerini desteklemek ve antioksidan etkiyi arttırmak için belirli moleküller salgılanır.

    İnflamasyon öncülü sitokinlerden olan interleukin-1 (IL-1), interleukın-6 (IL-6) ve tümör nekrozis faktör alfa (TNF-alfa) salgılanan başlıca moleküllerdir. Obez kişilerde yağ dokusu tarafından büyük miktarlarda salgılanan bu moleküller karaciğerde CRP üretimini uyararak kronik düşük düzeyde inflamasyona neden olmaktadır. Bu nedenle obezite yağ dokusundan kaynağını alan sistemik inflamasyonla ilişkilendirilmektedir.(CRP, inflamatuvar durumda üretimi artan bir proteindir. Yabancı patojen ve hasarlı hücrelere spesfik olarak bağlanır ve kandaki bağışıklık faktörlerini etkinleştirerek, ortadan kaldırma işlemini başlatır.)

Obeziteyle İnflamasyon arasındaki ilişki nedir?

Aslında obezite ve inflamasyon arasında iki yönlü bir ilişki bulunmaktadır.

1)İnflamasyona neden olan faktörler kilo almanıza neden olabilir.
2) Aldığınız her fazla kilo daha fazla inflamasyona yol açabilir.

    Yağ doku; salgıladığı sitokinlerle (yukarıda bahsettiğim) metabolizmada aktif olarak rol oynamaktadır. Bu sitokinler pro-inflamatuvar( inflamasyon öncülü moleküller), anti-inflamatuvar(inflamasyon karşıtı moleküller) ve büyüme faktörleri olarak gruplandırılabilir.

    Yapılan çalışmalarda ağırlık kazanımı ile pro-inflamatuvarların artışıyla gelişen inflamasyon sonucu ; CRP’nin arttığı ve buna karşın anti-inflamatuvarların azaldığı saptanmıştır. Böyleclikle gelişen sessiz inflamasyon obezitenin istenmeyen sonuçlarını doğurmaktadır.Obeziteyle gelişen inflamasyon: insülin duyarlılığında değişme, karaciğerde pıhtılaşma faktörü üretiminde artma gibi çeşitli mekanizmalar ile kalp hastalıkları ve diyabet için sorumlu bir başlangıç faktörü olabilmektedir.

    Saydığımız bu faktörlerden dolayı obez bireyler zayıflayarak kendilerini bekleyen olası risklerden koruyabilirler. Bu durumda CRP değerlerini düşürmenin önemi ortaya çıkmaktadır. Ayrıca obezite daha çocukluk döneminde önlenerek de , inflamatuvar durumun yetişkinlik döneminde ciddi sonuçlar ortaya çıkarmasına engel olunabilir.

İnflamasyonu nasıl baskılarız?

Omega-3
    Hayvan ve insan üzerinde yapılan çalışmaların sonuçları, diyetin balık yağı ile desteklenmesinin inflamasyonu başlatan sitokinlerin üretimini baskılayarak inflamasyonla bağlantılı hastalıkların belirtilerini azalttığını belirtmektedir.

Evitamini
    Antioksidan alımı da sitokin üretimini etkilemektedir. Yapılan çalışmalarda diyetin 600IU/gün E vitamini ile desteklenmesiyle TNF-alfa’nın üretimini baskıladığı saptanmıştır. Ancak E vitaminin bu özelliği bireyler arasında geniş farklılık göstermektedir.

Gülnaz Didin

Kaynakça:

Baysal, Ayşe. Beslenme. Ankara: Hatipoğlu Yayıcılık,2015

Hancı, Tuba. Türkön, Hakan. Çolak Aydoğdu, Ayfer, Yıldız,Ömür.Karademirci İsmail. Çoker, Işıl. Relation of High Sensitive C-reactive Protein (HSCRP) and Obesity, Türk Klinik Biyokimya Dergisi 2012; 10(1): 1-7

Gürbüz, Perihan. Yetiş, Gülsüm. Çelikcan Gaye. Obesıty And Adıpose Tıssue. T.C.İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi Cilt 4 Sayı 2-2016

Keskin,Serkan.Sayalı,Erhan.Temeloğlu,Ela. Ekizoğlu,İsmail. Obesıty And Inflammatıon. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2005, 25:636-641