Hangi soruya cevap arıyorsun?
Kanser Nedir?
Kanser, sağlıklı hücrelerin mutasyona uğrayarak fonksiyonunun bozulması ve sağlıksız hücrelerin büyüyüp yayılmasıyla karakterize bir hastalıktır. Tedavisi uzun ve maliyetli olan bu hastalığın kontrol edilememesi hastanın ölümü ile sonuçlanabilir.
Kanser, dünya çapında ikinci ölüm sebebidir. Erkeklerde görülme ve mortalite sıklığı daha yüksek olan bu hastalığın tanımlanmış 200’den fazla türü bulunmaktadır.
Dünya genelinde yıllık konulan kanser tanısı sayısı ve kanser sebepli mortalite oranı gittikçe artmaktadır. Bu artışı durdurmanın en önemli yolu risk faktörlerini azaltarak hastalığın ortaya çıkmasını engellemektir. Kansere sebep olabilecek çok çeşitli risk faktörü bulunmaktadır. Bunlardan bazıları genetik faktörler, tütün, alkol kullanımı, obezite, kötü beslenme alışkanlıkları, radyasyon maruziyeti, sedanter yaşam olarak sıralanabilir.
Kanser Hastalarında Tedavi
Tüm kanser türlerinde tedavi hastanın yaşına, eşlik eden hastalıklarına, prognozuna, kanser türüne ve evresine göre planlanmaktadır. Tedavide uygulanabilecek yöntemler cerrahi, radyoterapi ve endokrin tedavi, kemoterapi gibi sistemik tedavilerdir.
Kanser tedavilerinin hastalar üzerine pek çok yan etkisi bulunmaktadır. Hastalar tarafından en fazla bildirilen yan etkiler yorgunluk, halsizlik, ağrı, bulantı, tat duyusunda değişiklik, ağız içi yaralar, diyare, ağız kuruluğu, yutma güçlüğü, depresyon, anksiyete, konstipasyon, istenmeyen kilo kaybı olarak sıralanabilir.
Kanserde beslenme tedavisinde öncelik hastanın kilo kaybetmesini önlemek ve böylece hastayı mortalite riskini artıran malnütrisyon ve kaşeksi durumlarından korumaktır. Tedavi boyunca hastanın gerekli enerji ve mikro besin öğelerini yeterli miktarda alması amaçlanır. Bununla birlikte beslenmenin görülen yan etkilere uygun olarak planlanması tedavinin devamlılığı ve hastanın yaşam kalitesinin artışı açısından önemlidir. (BU PARAGRAFIN SARI KUTU İÇİNE ALINMASINI İSTİYORUM)
Nötropeni Nedir, Nötropeni Durumunda Beslenme Nasıl Olmalıdır?
Kan, kan plazması denen yapıdan ve plazma içinde bulunan, çeşitli görevleri yerine getiren kan hücrelerinden oluşur. Plazmada bulunan kan hücreleri kırmızı kan hücreleri, trombositler ve beyaz kan hücreleridir.
Nötrofiller beyaz kan hücresi grubudur. Beyaz kan hücreleri vücudu enfeksiyonlara karşı korur, bağışıklığın güçlü olmasını sağlar. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre nötrofil sayısının 2.000/mm³ ‘ün altında olması nötropeni olarak adlandırılmaktadır. Nötrofil sayısının 500 mm3 altına düşmesi ise şiddetli nötropeni olarak adlandırılır.
Kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar, nötrofillerin üretimini engelleyerek sayılarının azalmasına sebep olabilir. Ayrıca, hematopoietik kök hücre tedavisinin yan etkisi olarak da nötropeni görülmektedir.
Nötropeni görülen hastalarda enfeksiyon olasılığı çok yüksektir. Bu sebeple beslenmelerinde tüm hijyen kurallarına eksiksiz uyulmalı, nötropenik diyet gereklilikleri yerine getirilmelidir.
- Çiğ veya az pişmiş et, tavuk, balık, yumurta gibi besinler tüketilmemeli, tüm besinlerin tam pişmiş olmasına dikkat edilmelidir.
- Süt ve süt ürünleri pastörize ürünlerden tercih edilmelidir. Açıkta satılan hiçbir ürün hastaya verilmemelidir.
- Besinleri hazırlama, pişirme, saklama süreçleri boyunca kontaminasyon olmamasına dikkat edilmelidir. Gıda hijyeni, araç gereç hijyeni ve kişisel hijyen konularında son derece hassas olunmalıdır.
- Sebzeler pişmiş tüketilmeli, salata tercih edilmemelidir.
- Kabuklu meyveler iyice temizlendikten sonra kabuğu soyularak tercih edilmeli, gerekirse pişirilerek hastaya verilmelidir.
- Peynir gibi bazı besinler tek kullanımlık paketlerde tercih edilmelidir.
- Ekmekler açık alınmamalı, açılıp saklanmamalıdır. Paketli küçük ekmekler tercih edilmelidir.
Kanser hastalarında tedavi ve beslenme süreci alanın doktoru ve diyetisyeniyle birlikte yürütülmelidir. Beslenme tedavisi bireye özel planlanmalıdır.
KAYNAKÇA
ATEŞ ÖZCAN, B. (2019). Kanserden Korunma ve Kanserde Beslenme Tedavisi. In M. E. ALPHAN (Ed.), Hastalıklarda Beslenme Tedavisi (5th ed., pp. 567-599). Hatipoğlu Yayınevi.
Nötropeni Nedir?(2018, March 19). Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanserle-mucadele/kanser-ile-m%C3%BCcadele/notropeni-nedir.html
Arends, J., Bachmann, P., Baracos, V., Barthelemy, N., Bertz, H., Bozzetti, Preiser, J. C. (2017). ESPEN guidelines on nutrition in cancer patients. Clinical nutrition , 36 (1), 11-48.
