Tereyağı Tüketiminin Sağlığa Etkileri

Tereyağı Tüketiminin Sağlığa Etkileri

Tereyağı koyun,keçi,manda ve inek gibi hayvanlarının sütünden elde edilen hayvansal kaynaklı bir yağ çeşitidir.Ev koşullarında yoğurt yayıkta çalkalanır,çalkalanan yoğurt ayran halini alır, ayranın üstüne çıkan yağ ayrılır,yıkanır ve tuzlanarak saklanır.Elde edilen üründe %80 yağ bulunur ve kahvaltılık yağ olarak adlandırılır.Daha uzun süre dayanması için eritilerek suyu uçurularak sade yağ elde edilir ve %98’i yağdır bu yağa da yemeklik yağ denir.Yüksek yağ konsantrasyonu sebebiyle tereyağı yoğun tat ve kokuya sahiptir.

Tereyağının Sağlığa Etkileri Nelerdir

• 1 Yemek Kaşığı Tereyağı :102 kalori içerirken ; A,E,K ve B12 vitaminlerini içermektedir.
• İyi bir A vitamini kaynağı olmasından ötürü göz sağlığına yararlıdır.
• İyi bir antioksidan olan E vitamini içeriği sayesinde serbest radikallere karşı savaşır.
• Tereyağı sağlık için birçok yararı bulunan konjuge linoleik asit (CLA) kaynağıdır.

CLA ‘NIN Üzerindeki Etkileri

In vivo ve in vitro modelleri kullanan birçok çalışma, CLA’nın farklı bölgelerde çok aşamalı karsinojen gelişimini baskıladığını göstermiştir.CLA’nın insanlarda yağ kütlesini azaltıcı yöndeki etkisi araştırılmış ve çalışma sonunda hayvanlarda etkili bir biçimde yağ kütlesi azalırken insanlardaki sonuçlar tutarsız olmuş.İnsanlara 3,2 g / gün dozunda verildiğinde orta düzeyde kayıp meydana gelmiştir. 24 aylık bir çalışmaya göre, günde 3,4 gram CLA tüketmek 134 aşırı kilolu yetişkinde vücut yağını azalttığı görülmüş.

Tereyağı bir doymuş yağdır.  Tereyağındaki yağın yaklaşık %63’ü doymuş yağ iken, tekli doymamış ve çoklu doymamış yağ, toplam yağ içeriğinin sırasıyla %26 ve %4’ünü oluşturur.Doymuş yağların sağlık üzerine etkileri doymamış yağlarla kıyaslandığında doymuş yağların daha zararlı olduğunu söylemekteyiz.

Peki Bu Konuda Makaleler Ne Diyor

Doymuş ve trans yağların kardiyovasküler hastalık ve diyabet ile ilişkisi üzerinde yapılan bir çalışma sonucunda doymuş yağların tüm nedenlere bağlı mortalite, CVD, KKH, iskemik inme veya tip 2 diyabet ile ilişkili olmadığı, ancak kanıtların metodolojik sınırlamalarla heterojen olduğu sonucuna varılmış.Trans yağların ise tüm bu hastalıklar ile ilişkili olduğu bulunmuş.

Yine yağ asitleri üzerinde yapılan başka bir çalışmada yağ asitleri ve koroner kalp hastalıkları arasındaki ilişki irdelenmiş.Çalışma sonunda mevcut kanıtların, çoklu doymamış yağ asitlerinin yüksek tüketimini ve toplam doymuş yağların düşük tüketimini teşvik eden kardiyovasküler yönergeleri açıkça desteklemediği sonucuna varılmış.

Doymuş yağların kardiyovasküler hastalıklar üzerindeki etkisinin araştırıldığı çok yeni bir çalışmada(21 ağustos 2020 güncelleme) en az iki yıl boyunca doymuş yağ alımının azaltılmasının, kombine kardiyovasküler olaylarda potansiyel olarak önemli bir azalmaya neden olduğunu gösterilmiş.Bunun yanında doymuş yağ alımını azaltmanın zararlı etkilerine dair hiçbir kanıt bulunamamış.

Yapılan bir başka çalışmada doymuş yağ alımının azaltılıp yerine çoklu doymamış (PUFA) veya tekli doymamış yağ (MUFA) ve / veya protein ile değiştirmenin mortalite ve kardiyovasküler morbidite üzerindeki etkisi araştırılmış.Çalışmada 15 randomize kontrollü çalışma karşılaştırılmış.Ve araştırma sonunda doymuş yağ alımının azaltılmasıyla kardiyovasküler riskte küçük ama potansiyel olarak önemli bir azalma olduğu gözlemlenmiş. 

Tereyağı kısa zincirli yağ asidi olan bütirat bakımından zengindir. Butirat ayrıca bağırsaklarımızdaki yararlı bakteriler tarafından üretilir ve bağırsaklarımızdaki hücreler için enerji kaynağı olarak kullanılır.

Hayvanlar üzderinde yapılan bazı çalışmalarda bütiratın kilo kontrolünü düzenlediğine dair sonuçlar elde edilmiş. Bu çalışmalardan biri fareler üzeride yapılan bir çalışmadır.Çalışma sonunda bütiratın diyetle takviyesi, farelerde diyetle indüklenen insülin direncini önleyebildiği ve tedavi edebildiği sonucu olmuş. Ayrıca obez farelerde bütirat takviyesi, insülin duyarlılığında bir artışa ve adipozitede bir azalmaya yol açmış.

Bir başka çalışmada 47 kişide yapılan 5 haftalık araştırma sonucunda, orta miktarda tereyağı alımının, zeytinyağına kıyasla toplam ve LDL (kötü) kolesterol dahil kalp hastalığı risk faktörlerini artırdığı bulunmuş.Benzer şekilde, başka bir çalışmada 4 hafta boyunca günde 50 gram tereyağı yemenin 91 yetişkinde LDL (kötü) kolesterolü arttırdığı bildirilmiş.

Sonuç Olarak

Sonuç olarak tereyağının birçok hastalıkla olan ilişkisi incelendiğinde birçok yararı olduğu gibi birçok zararıda vardır. Yapmamız gereken doğal tereyağı olduğundan emin olup önerilen miktara uygun olarak tüketmektir.Onun haricinde kesinlikle tüketmemeliyiz gibi bir şey hiçbir incelediğim makalede söz konusu bile değildi.En önemlisi tüm besinlerde olduğu gibi porsiyon kontrolünde önerilen miktarda tüketmemiz.

TÜBER 2019’da yağlar için önerilen miktar şöyledir; tüketilen yağdan gelecek enerjinin %20-35 arasında olması önerilmektedir. Bu oranın yağ türleri arasındaki dağılımı bir birim katı yağ, bir birim herhangi bir bitkisel sıvı yağ ve bir buçuk veya iki birim (1.5 veya 2 birim) zeytinyağıdır.

Kaynakça

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15941017/ 

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17490954/ / https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15795434/ 

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24723079/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32428300/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21531334/ 

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19366864/ 

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26135349/ 

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29511019/