Hangi soruya cevap arıyorsun?
Ana vatanı Güney Asya olan Zencefil (Zingiber officinalis)’in bugün Asya, Afrika ve Karayipler’ de kültürü yapılmakta ve yüzyıllardır koku verici ajan ve antiemetik etkisinden dolayı kullanılmaktadır. Geleneksel olarak mide ağrısı, ishal, taşıt tutmasını tedavi etmek amacıyla kullanılmakta ve iştah açıcı etkisi de bulunmaktadır. Roma, Çin, Yunan ve Osmanlı tıp tarihi kayıtları zencefilin tıbbi bir bitki olarak kullanıldığını göstermektedir.
Herkesin sevemediği, acımtırak bir tada sahip olan bu önemli baharat, tıp dünyasında da önemli bir yere sahiptir. Son yıllarda, Türkiye de dahil olmak üzere, bütün dünyada bitkisel tedavi yöntemleri tercih edilir olmuştur.
Zencefilin kökünde nişasta, reçine ve uçucu yağ vardır. B6 vitamini, C vitamini, kalsiyum, demir, magnezyum, fosfor, potasyum, manganez ve lif açısından yüksek besin değerlerine sahiptir.
Taze zencefil, etken madde bakımından daha zengin; yüzde 80 su, yüzde 2 protein, yüzde 1 yağ, yüzde 12 nişasta, kalsiyum, fosfor, demir, özellikle B6 vitamini, B ve C vitamini magnezyum, fosfor, potasyum, manganez ve lif içeriyor. Kuru zencefilde su oranı %10.
ZENCEFİLİN SAĞLIK ÜZERİNE ETKİLERİ
1) Mide ağrısı, ishal ve taşıt tutmasını tedavi etmek amacıyla kullanılmaktadır.
2) İştah açıcı etkisi vardır.
3) Hazımsızlık için tavsiye edilir.
4) İntestinal kolit ve midedeki gaz problemleri için önerilmektedir.
5) Grip ve nezlelerde takviye edici olarak kullanılmaktadır.
6) Kilo kaybı, el ve ayaklardaki soğukluğa iyi gelmektedir.
7) Deniz tutması, baş dönmesi, bulantı ve kusmaya iyi gelmektedir.
8) LDL kolesterol seviyesini düşürücü etkisi vardır.
9) Sindirim sistemine iyi gelmektedir.
10) İltihap önleyicidir.
11) Bağışıklık sistemini güçlendirir. Vücut ısısını yükselterek, terlemeyi sağlar. Böylece hastalığı daha kısa sürede atlatmamıza yardımcı olur.
12) Yumurtalık ve kolon kanseri riskini azaltır.
13) Kadınlarda adet ağrısını hafifletir.
14) Kan akışını hızlandırır.
15) Karaciğer dostudur.
16) İyi bir antioksidan, toksin atıcıdır.
17) Üst solunum yolu enfeksiyonlarında kullanılır.
18) Balgam söktürücü özelliği vardır.
19) Kan şekerini dengede tutar.
20) Anne sütünü artırıcı özelliği vardır.
DOZ VE KULLANIMI
Rizom veya kurutulmuş ekstresi günde bir kere 2-4 g
Toz rizom; günde 3 kere 0.25-1.0 g
Infüzyon ve dekoksiyon; günde 3 kere 0.25 -1.0 g 150 ml kaynamış suda,
Tentürü; günde 3 kere1 :5( g/ml), 1.25- 5.0 ml
Standardize zencefil ekstresi ( Zintona) 250 mg lık kapsülden iki tane, beklenen semptomun başlangıcından 30 dakika önce alınmalı, sonra her 4 saat de bir 2 kapsül alınmalıdır.
Kemoterapinin sebep olduğu bulantı için günde 1.5 mg, romatoİt artrit ve osteoartritde günde 1-2 gr kullanılmaktadır. Piyasada 100mg, 400mg, 420mg, 460mg 470mg, SOOmg,550mg ve 1000mglık kapsülleri, çiğnenebilen tabletleri (67.5 mg), yağı (%100) ve çay poşetleri bulunmaktadır.
ZENCEFİLLİ TARİFLER
1- Sıcak Zencefil Çayı: Zencefil çayını, tozuyla yapabileceğiniz gibi, taze zencefil kökünden de yapabilirsiniz. Zencefil kökünü iyice yıkadıktan sonra soyup, dilimleyin. Daha sonra içme suyunu bir cezve içerisinde kaynatın ve dilimlediğiniz zencefilleri kaynamış suyun içine atın. 10 dakika kadar çayınızın demlenmesini bekledikten sonra, zencefil çayınızı tüketebilirsiniz.
2- Ballı Sütlü Zencefil Çayı: Bu tarif için ihtiyacınız olan, az miktarda taze zencefil, 1 bardak su ve 2 bardak süt. Öncelikle suyu kaynatın. Ardından, dilimlediğiniz zencefilleri bu suya atın ve 10 dakika kadar daha kaynatın. Daha sonra, bu karışımı ocaktan alın, üzerine sütü ekleyin ve 5 dakika kadar kısık ateşte pişirin. Dilerseniz, sütlü zencefil çayınızı, 1 çay kaşığı bal ile tatlandırabilirsiniz.
Merve Tülek
Kaynakça
Konuklugil B., Özçelikay G. (2001), Zencefilin Tarih Boyunca Önemi ve Günümüzdeki Kullanımı, Erişim: [http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/19/1273/14665.pdf].
Yıldırım D., Her Derde Deva Zencefil, Erişim: [http://www.kioskla.co/her-derde-deva-zencefil/], Erişim Tarihi: [02.01.2018].
Lokman Hekim, Zencefil, Erişim: [http://lokman-hekim.net/bitkiler/zencefil.asp].
