Hangi soruya cevap arıyorsun?
Adölesan dönem; çocukluktan yetişkinliğe geçişte büyüme ve gelişmenin çok hızlı olduğu ve sağlık konusunda davranışların ve tutumların geliştiği önemli bir süreçtir. Adolesan dönemdeki beslenme bozuklukları obeziteye neden olmasının yanında daha birçok hastalıklara neden olabilmektedir.
Son yirmi yıldaki küresel trendler de, çocuklar ve adolesanlar arasında obezite sıklığının endişe verici bir oranda artmakta olduğunu göstermektedir.
Adolesan Dönem
Adolesan dönem, gelişim dönemleri içinde toplumsal etkilerin birey için çok önem taşığı kişisel bir dönemdir. Sadece mental gelişim değil, aynı zamanda cinsel gelişimin ve psikososyal olgunlaşmanın da meydana geldiği, çocukluktan yetişkinliğe geçiş dönemidir. Bireyin hayatında en etkileyici biyolojik ve sosyal geçiş bu dönemde oluşmaktadır.
Adolesan Dönemde Beslenme
Beslenme; büyüme, yaşamın ve sağlığın korunması için besin öğelerinin vücutta kullanılmasıdır. Bunun içinde enerji ve besin öğelerinin yeterli ve dengeli olarak sağlanması bireylerin sağlıklı olabilmeleri açısından gereklidir.
Yeterli ve dengeli beslenme ise vücudun gereken büyümeyi elde etmesi, dokuların yenilenmesi ve işlevlerini doğru olarak yerine getirmesi için gerekli besin öğelerinin yeteri kadar alınması ve vücutta kullanılması olarak ifade edilmektedir. Adolesan dönemde yeterli ve dengeli beslenme ciddi ölçüde önem taşımaktadır.
Adolesanların doğru beslenme alışkanlığı edinmesi kendi sağlıkları açısından önemli olduğu kadar arkadaşlarına rol model olması açısından da büyük önem taşır.
Adolesan Dönemde Obozite
Adolesanların beslenme alışkanlıklarını oluşturacak olan bu dönemdeki besin tercihlerinde psikososyal ve çevresel etkenler de önemlidir. Aile bireylerinin beslenme alışkanlıkları da bireyi etkilemektedir.
Obeziteyi tanı,tedavi ve önlenmesi için hem ulusal hem de uluslararası birçok araştırmalar yapılmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü, obezitenin engellenmesi için iki yaşından büyük tüm bireylere meyve ve sebze ağırlıklı, bol tahıllı, yağsız veya düşük yağlı beslenme tercih edilmesi gerektiğini açıklamıştır. Bunun yanında katı yağ, kolesterol, sodyum, basit şeker ve rafine edilmiş tahıl tüketilmesinin tercih edilmemesi gerektiğini açıklamıştır.
- Bunun içinde sağlıklı beslenme için doğru besin tercih etme, çocuklara kahvaltı alışkanlığı kazandırma, sedanter yaşamın aksine fiziksel aktiviye arttırmak gibi sağlığı geliştirme adına çalışmalar yapılması amaçlanmıştır.
Beslenme Tedavisi
Obezite tedavisinde beslenme tedavisi çok önemli rol oynar. Beslenme tedavisinde farklı enerjili ve içerikli diyetler kullanılmaktadır. Bu tedavinin sürdürülebilir bir diyet tedavisi olması için belli kriterler vardır. Bunlar; harcanan enerji alınan enerjiden fazla olmalı, diyet içeriği çeşitli olmalı, doyurucu olmalı, bireyin günlük yaşamına uygun olmalı, ilerleyen süreçlerde herhangi bir hastalığa sebebiyet vermemeli gibi sıralanabilir.
Adolesan Dönem ve Egzersiz
Adolesan dönemdeki bireylerin anatomik ve fizyolojik değişim ve gelişimlerin en üst düzeylerde olduğu için birey bu değişimlere uyum sağlarken bazı sorunlar yaşayabilmektedir.
Obez bireylerin yaşamı genelde sedanter olduğu için bireyler fiziksel aktiviteye teşvik edilip obezite tedavilerine de egzersiz dahil edilmelidir. Günlük aldığı enerjiyi çok kısıtlamanın yanında ağır egzersiz planlanması da uygun değildir. Çünkü obezlerde egzersizin hedefi sadece kilo kaybı sağlamak değil, oluşturacağı sağlıklı yaşam için devamlılık sağlamaktır.
Obezite tedavisinde başlanan egzersizi tüm bireyler için her gün yaptıkları ve hayatlarının bir parçası olarak görmeleri sağlanmalıdır.
Egzersiz yapan obez bireylerde vücut yağ oranı azalırken, yağsız doku miktarı korunmaktadır. Bu yapı ile egzersiz yaşam boyu kilo kontrolü sağlayıp aynı zamanda obezite prevalansını da azaltmaktadır.
Sonuç
Adolesan dönem obezitesi enerji kısıtlanmasının yanında egzersiz planı oluşturularak tedavi edilmelidir. Bu tedavide birey fiziksel aktivitesini arttırmalı, sağlıklı beslenme programına uymalı, yeterli ve dengeli beslenme eğitimleri almalı ve bunları bir düzen içinde devam ettirmelidir.
Birey tüm bunlara uyarken aile bireyleri bilinçlendirilip, adolesan bireye destek olmalı ve bireyin takibini yapmalılardır.
Adolesan dönem obezite tedavisinde yalnız bir tedavi şekli seçerek tek yol izlenmemelidir. Bu tedavi şekilleri diyet, egzersiz, davranış değişikliği, ilaç ve gerekirse cerrahi tedavi olmak üzere hep birlikte devam ettirilmelidir. Fakat adolesan dönem obezite tedavisinde temel amaç uygun diyet tedavisinin yanında egzersiz programıyla bireyin ideal kilosuna ulaştırılması ve bu mevcut kilonun korunmasıdır. Bu düzende egzersiz; beslenme, sağlığı iyileştirme konusunda ebeveynleri ile iletişimde önemli etkendir.
- Bu amaçla diyet, egzersiz, davranış değişikliği ve yaşam tarzı değişiklikleri birlikte yürütülmelidir.
Kaynakça
Köksal,G., Özel, HG. (2011). Adölesan dönemde obezite ve egzersiz,Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi,Cilt:8,Sayı:2,Yıl:2011,7.
Ayşegül ALPCAN, Şenay ARIKAN DURMAZ,Çağımızın dev sorunu: çocukluk çağı obezitesi, 2015; 34.
Köksal G, Gökmen H. Çocuklar hastalıklarında beslenme tedavisi. Hatipoğlu Yayınevi, Ankara 2000:114.
Dr. Mehmet Akman, Dr. Sabah Tüzün, Dr. Pemra C. Ünalan,, Adolesanlarda Sağlıklı Beslenme Ve Fiziksel Aktivite Durum, CİLT: 8, SAYI: 1,2012; 25.
Eda Menteş, Bekir Menteş, Kürşat Karacabey - Adölesan dönemde obezite ve egzersiz, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, Cilt:8 Sayı:2 Yıl:2011.
AKKURT S.- OBEZİTE VE EGZERSİZ TEDAVİSİ - Spor Hekimliği Dergisi Cilt: 47, S. 123-130, 2012.
