Hangi soruya cevap arıyorsun?
Bağışıklık Sistemi Nedir?
- Bağışıklık sistemi bizlerin savunma sistemidir.Antikorların yardımı ile (protein bazlı elemanlar)
- Zararlı mikroorganizmalarla savaşır.
- Çeşitli yollarla aldığımız toksinlere karşı(solunum,sindirim veya deri) doğuştan gelen koruma sistemidir.
- Bağışıklık sistemini güçlü tutmak birçok hastalığı önleme ve tedavi konusunda yardımcı olur.
- Beslenme, bağışıklığı etkileyen en önemli faktörlerden biridir.
- İnsan yaş aldıkça bağışıklık sisteminin fonksiyonlarında azalmalar görülmektedir.
- Uzun süreli makro ve mikro besin ögelerinin eksikliği ile de bağışıklık sisteminde zayıflamalar görülmektedir.
Beslenme
- Yapılan araştırmalarda dünyada her yıl 6 milyona yakın çocuğun yetersiz beslenme sonucu zayıflayan bağışıklıklarının temel olduğu enfeksiyon kaynaklı ölümler gerçekleşmektedir
Genel hatlarıyla,
- Öncelikle her zaman dediğimiz gibi yeterli ve dengeli seçimler çok önemli(karbonhidrat,yağ,protein açısından dengeli)
- Yeterli protein alımı özellikle de süt,süt ürünleri,yumurta gibi yüksek protein kaynakları,
- Bunlara ek, omega yağ asitleri,C ve E vitamini(Serbest radikallere karşı),Beta-karoten,selenyum ve sarımsak,zencefil tarzı besin tercihleri,
- Probiyotik kullanımı
A Vitamini
Öncelikli özellikleri görme, büyüme ve epitelyel-mukozal dokuların bütünlüğü üzerinedir.
A vitamini, bağışıklık sisteminin geliştirilmesinde önemli bir işlevi vardır ve bundan dolayı “anti-inflamasyon vitamini” olarak da isimlendirilmekte.
Son zamanlarda yapılan araştırmalar sonucunda ,A vitamininin hem solunum yollarında hem de bağırsağın mukus tabakasında önemli bir ürün olduğu belirlenmiştir.
Hayvansal A vitamini kaynakları : karaciğer,yumurta sarısı, tereyağı, süt, peynir vb.
Meyve ve sebze ürünleri: portakal,mango,kavun,yeşil yapraklı sebzeler(ıspanak,brokoli,havuç)
C Vitamini
Diğer bir ismiyle askorbik asit, vücut fonksiyonlarının korunmasında büyük rolü vardır.
Sağlıklı bir bağışıklık sistemini için vücudu destekler.Ayrıca cilt sağlığı için de oldukça önemli bir vitamindir.
Kuvvetli bir antioksidandır ve oksidatif strese karşı koruma sağlar.
C vitamini kaynakları: Meyveler (özellikle limon, portakal, Turunçgiller), lahana türü sebzeler, yeşil yapraklı sebzeler, marul, domates, patates ve karaciğer.
D Vitamini
D vitamini doğal olarak güneş yoluyla insan derisinde sentezlenen bir vitamindir. Aktif formu 1,25 dihodroksivitamin D3 ’tür.
Konsantrasyon, öğrenme ve hafızaya yardımcı olur.
Kan şekeri seviyesini yönetmeye yardımcı olur
Hormon regülasyonunu kolaylaştırır.
Kemik sağlığına katkıda bulunur.
Doğal besin kaynakları:
- Yağlı balıklar(somon), uskumru, kırmızı et, karaciğer, yumurta sarısı
Çinko
Vücudumuzdaki çoğu hücre,gelişme ve iyileşme konularında çinko mineralinin desteğini almaktadır.
Çinko seviyeleri vücudun tarafından kontrol edilir.Örneğin stres ve enfeksiyonlar,plazma çinko düzeylerinde azalma görülmektedir.
Çinko en fazla istiridye bulunur.
Kümes hayvanları, kırmızı et, baklagiller, süt ve süt ürünleri, yumurta ve deniz ürünleri de çinko bakımından zengindir.
Selenyum
Tiroid hormonu metabolizması,immün sistemi düzenlemesinin yanında birçok enzime kofaktör olarak katılır.
Antioksidan özellik gösterir.
Brezilya fındığı, yumurta, tavuk, hindi, balık ve deniz ürünleri, tahıllar ve kuruyemişler selenyum açısından zengindir.
Sarımsak
“Yaşamın Lezzeti” olarak da bilinen sarımsak, hastalıkların önlenmesi ve tedavisinde kullanıldığı belgelenmiş yenilebilir bitkilerin en eski örneklerinden biridir.
Binlerce yıldır kullanılmasının yanı sıra üzerinde en çok araştırılan ve yayınlanan şifalı bitkilerden biridir.
1990’da Washington’da “Sarımsak ve sarımsak içeriğinin sağlık için önemi” kongresi yapılmıştır.
Anti-kanser özelliklerinin yanı sıra bağışıklık sistemi üzerinde de oldukça önemli olumlu etkiler gözlemlenmiştir.
2016 yılında The Journal of Nutrition’da yapılan bir araştırmaya göre özellikle sarımsak, bağışıklıktan sorumlu hücrelerin oluşumunu desteklemektedir.
Probiyotikler
Probiyotikler, mikrobiyota ile direkt etkileşimdedir.
Vücudumuzu zararlı mikroorganizmalara karşı koruyan,enfeksiyonların önlenmesine yardımcı olan dost bakterilerdir.
Özellikle vücut direncinin kırıldığı mevsim geçişleri ve kış aylarında bağışıklığımızı güçlendirmek için probiyotik içeren besinlerin tüketimi ayrı bir önem kazanır.
Doğal olarak fermente edilmiş süt ve süt ürünlerinde veya diğer fermente yiyecek ve içeceklerde bulunur.(yoğurt,kefir,lahana turşusu vb.)
Bunlara ek olarak, muz ,pırasa,enginar,soğanda yararlı bakterileri besler.
Kaynakça
- Neharika Saxena, H M Saxena, Nutrition and Immune Function,Engineering and Scientific International Journal (ESIJ) Volume 7, Issue 2, April – June 2020 , DOI:10.30726/esij/v7.i2.2020.72005
-Haider Ibrahim Ali, Sarmad Ghazi Al-Shawi, Hassan Nima Habib, The Effect of Nutrition on Immune System Review Paper , Food Science and Quality Management , Vol.90, 2019,
DOI: 10.7176/FSQM
-Sunita Mishra, Monika Patel. Role of nutrition on immune system during COVID-19 pandemic. J Food Nutr Health 2020 3(2).
-Hülya YILMAZ ÖNAL, Zeynep DEMİRCİ, İmmün Sistemin Gelişmesinde ve Desteklenmesinde Besin Desteklerinin Rolü, J Health Pro Res 2020; 2(3):137-147
-Zeynep AĞIRBAŞLI, Aslıhan KAMBER, Merve KILIÇ, Dr. S. Cem ADIYAMAN , Prof. Dr. H. Şebnem HARSA, COVID-19 PANDEMİ DÖNEMİNDE POTANSİYEL BESİN ÖNERİLERİ, 27.05.2020
-Emel ÖKTEM GÜNGÖR, Nihan YALDIZ, Sevan ÇETİN ÖZBEK, İmmun Sistemi Destekleyen Bazı Mikronutrientler: COVID-19’a Yönelik Bir Derleme, YIU Saglik Bil Derg 2020;1:53−56
-Doç. Dr. Gökhan Kavas,Öğr.Gör. Dr. Nazan Kavas,İmmün beslenme ,dunyagıda.com.tr,26 temmuz 2012
