Başlangıç / Besinler / Baharatlar / Baharatların İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri Nelerdir?

Baharatların İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri Nelerdir?

Metabolizmayı Hızlandıran Baharatlar Nelerdir?

Genel Hatlarıyla

Baharatlar , geçmişten günümüze besinleri tat, aroma ve renk açısından desteklerler.

Kalori bakımından oldukça düşük içerikte olmalarının yanı sıra kişilerin diyetlerindeki sodyum ve yağ alımının azalmasına yardımcıdırlar.

Baharatların büyük bir çoğunluğu antiseptik özelliktedir. Bu özellik sayesinde besinlerin hijyen ve uzun süreli muhafaza konularında bizlere yardımcıdırlar.

Baharatlarda bulunan çeşitli organik bileşikler , antiinflamatuar, antihistaminik , antimikrobiyal ve antidiyabetik ajanlar olarak önemlidir.

Zerdeçal

İçeriğinde en aktif olan ve toksik olmayan bileşen kurkumin bir polifenoldür. Bu özelliği ile antioksidan aktivite , antilipidemi konularında destekleyici özelliktedir.

Kan beyin bariyerini geçme özelliğine sahiptir.

İnflamasyon temelli birçok kronik hastalıkta tedavi edici bir baharattır. Bu hastalıkların içerisinde Alzhemier hastalığı , Parkinson hastalığı , kardiyovasküler hastalıklar, diyabet ve obezite bulunmakta.

Zencefil

Kafein içermemesine rağmen vücutta “kafein etkisi” oluşturarak adrenalin salınımını artırmakta.

Kolesterol  ve kan glukoz seviyelerinin düzenlenmesine etki etmenin  yanı sıra LDL seviyelerinin azalmasına yardımcı olmaktadır.

LDL seviyelerindeki etkisi göz önüne alındığında  kardiyovasküler hastalıkların iyileştirilmesinde ayrı bir öneme sahip olduğu dikkat çekmektedir..

Tarçın

İştahı azaltarak yağ yakımını desteklediği yönünde sonuçlara ulaşılan tarçın , başta insülin hormonu olmak üzere birçok hormonun aktivitesine etki etmektedir.

Tarçın özellikle Uzak Doğu ve Hindistan kültürlerinde hazımsızlık, iştahsızlık, şişkinlik ve karın ağrısı tedavilerinde kullanılmıştır.

Total kolesterol , LDL kolesterol ve trigliserit seviyelerini azaltırken iyi kolesterol olarak bilinen HDL seviyelerini de artırmaktadır. 

Emzirme dönemindeki anneler için  süt artırıcı etkiye sahiptir.

Kişniş

Solunum ve üriner sistemlerle bağlantılı enfeksiyonlarda ve sindirim sorunlarını iyileştirmekte etkili bir baharattır.

Yapılan araştırmalar doğrultusunda kişniş baharatının antihiperglisemik, insülin salgılama ve insülin benzeri aktivite gösterme gibi durumlara etki sağladığı sonucuna ulaşılmıştır.

Kişnişte bulunan asitlerin bazıları yani linoleik asit ,oleik asit , palmitik asit, stearik asit ve askorbik asit (Vitamin C)  kandaki kolesterol düzeylerini düşürücü etkiye sahiptir.

İran halk tıbbında anksiyete  ve uyku sorunlarında fazlasıyla tavsiye edilmektedir. Meksika diyetinde oldukça yaygındır ve genellikle pimeden tüketilmektedir.

Midede enzim ve sindirim sıvılarının doğru salgılanmasına yardımcı olmanın yanı sıra iştah ve peristaltik hareketi uyarmaktadır. Buna bağlı olarak anoreksiya gibi sorunların tedavisinde destekleyici rol almaktadır.

Bunlara ek olarak , hormonları düzenleme özelliği ile de menstrual döngüyü düzenleyerek dönemsel oluşabilecek ağrıları da azaltmaya yardımcı olmaktadır.

Sarımsak

“Yaşamın çeşnisi” olarak da bilinen sarımsak , hastalıkların önlenmesi ve tedavisinde kullanıldığı belgelenmiş yenilebilir bitkilerin en eski örneklerindendir.

Binlerce yıldır kullanılmasının yanı sıra üzerinde en çok araştırma yapılan ve hakkında en çok yayın yapılan tıbbi bitkilerdendir.

1990 yılında Washington’da “Sarımsak ve sarımsak içeriğinin sağlık açısından önemi ‘ ile alakalı dünya kongresi yapılmıştır.

2016 The Journal of Nutrition ‘ da yapılan bir çalışmaya göre sarımsak özellikle bağışıklık konusunda sorumlu hücrelerin oluşumunu desteklemektedir.

Gösterdiği antikanser özellik ise içeriğindeki organosülfür bileşenlerine bağlanmaktadır.

Pek çok klinik literatür sarımsağın antioksidan özelliği ve kılcal dolaşım etkileri (örneğin ; alisin ve ajoene”nin hiperlipidemi ve hipertansiyon için kullanımı) konusuna odaklanmıştır.

Günümüzde kardiyovasküler komplikasyonları ve kolesterol düzeylerini azaltma amacı kadar antimikrobiyal özelliklerinden dolayı da kullanılmaktadır.

Kırmızı pul biber

Yaygın şekilde bilindiği gibi metabolizma hızını artırmaktadır.

Kandaki kolesterol ve trigliserid seviyelerini düşürmeye yardımcıdır.

Güçlü bir antioksidan olma özelliğinin yanı sıra vücudun enerji metabolizmasında rol oynayan B6  ve A vitaminini içermektedir.

Fakat peptik ülser hastaları bu baharatı dikkatli kullanmalıdırlar. Çünkü kırmızı pul biberin fazla tüketilmesi durumu midede yanma, karın ağrısı ve ishale sebep olmaktadır.

Limona kıyasla daha fazla miktarda C vitamini içermektedir. 

 

 

KAYNAKÇA

-Anupam KR Sachan, Sunil Kumar, Kiran Kumari and Deepti Singh Medicinal uses of spices used in our traditional culture: World wide Journal of Medicinal Plants Studies 2018; 6(3): 116-122

-S. S. Rathore, S. N. Saxena and Balraj Singh Potential health benefits of major seed spices International J. Seed Spices 3(2), July 2013:1-12

-Jie Zheng , Yue Zhou  , Ya Li  , Dong-Ping Xu , Sha Li and Hua-Bin Li ,Spices for Prevention and Treatment of Cancers Nutrients 2016, 8, 495

-MERVE İNCE,DİYABET HASTALARININ BESLENMESİNDE BESİN DESTEK ÖĞESİ OLARAK KULLANILAN BİTKİ VE BAHARATLAR,Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Gıda Mühendisliği Anabilim Dalı,2010, 145 sayfa

-Özlem EMİR ÇOBAN , Bahri PATIR ,Antioksidan Etkili Bazı Bitki ve Baharatların Gıdalarda Kullanımı,Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi Cilt: 5, No: 2, 2010 (7-19

-diyetasistan,Çemen Otu: Etkileyici Sağlık Faydaları Olan Bir Bitki

-Alexander Yashin  , Yakov Yashin  , Xiaoyan Xia  and Boris Nemzer,Antioxidant Activity of Spices and Their Impact on Human Health: A Review,Antioxidants 2017, 6, 70

-Shibani Basua ,Bimal Krishna,Natural spices in medicinal chemistry: Properties and benefits,Advances in Green Chemistry 2020, Pages 739-758

Hakkında: Gizem Nur İltaş

İstanbul Okan Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik (İngilizce) bölümü 4.sınıf öğrencisiyim. Aynı zamanda Psikoloji bölümünden yandal programına devam ediyorum.

Buna da bakın

PCOS VE BESLENME

Polikistik Over Sendromu (PKOS) Nedir? İlk önce PCOS nedir? Hangi bireylerde daha sık görülür? Hastalığın …

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.