Elma Sirkesi Nedir?

     İki aşamalı fermantasyonla elde edilir. Öncelikle, elmalar kesilir, ezilir ve şekerle birlikte alkol haline dönüştürülmesi için maya ile birleştirilir. Sonra, alkolün asetik asite fermente edilmesi için asetik asit bakterisi eklenir.

    Geleneksel elma sirkesi üretimi yaklaşık bir ay sürer, ancak bazı üreticiler bu süreyi bir güne indirebilirler. Asetik asit, elma sirkesinin ana aktif bileşenidir. Etanoik asit olarak da bilinen, ekşi tadı ve güçlü kokuyu sağlayan organik bir bileşiktir. Elma sirkesinin yaklaşık % 5-6’sı asetik asittir. Aynı zamanda malik asit gibi su ve eser miktarda başka asitleri içerir.

    Bir yemek kaşığı (15 ml) elma sirkesi yaklaşık üç kalori içerir ve neredeyse hiç karbonhidrat içermez.

SİRKEDE BULUNAN ASETİK ASİTİN OLASI YARARLARI

    Yaşlanma, kanser ve beyin dejeneratif bozuklukların etkisini azalttığı,  antioksidanlar içerdiği, kardiyovasküler sağlık ve kan basıncı düzenlediği, antibakteriyel aktivitesi bulunduğu, diyabetin etkilerinde azalma sağladığı, egzersiz sonrası artan güç üzerinde yararlı etkiler i bulunduğu ve iştahı azaltıcı etkileri olduğu bulunmuştur. Daha ayrıntılı ele alacak olursak:

• Yağ Savaşçısı:

    Tomoo Kondo ve meslektaşları, sirkenin antik çağlardan beri halk tarafından hastalıklar için kullanıldığını belirtti. Modern bilimsel araştırmalar, sirkenin ana bileşeni olan asetik asidin kan basıncını, kan şekerini ve yağ birikimini kontrol etmesine yardımcı olabileceğini düşündürmektedir.

    Bu çalışmada, asetik asit, yağ asidi oksidasyon enzimleri için genleri açarak yağla savaştığı bulunmuştur. Genler, yağları parçalamakta ve böylece vücutta vücut yağ birikimini bastıran proteinleri salgılamaktadır.

• Dezenfektan Etkisi:

     Elma sirkesinde bulunan Asetik asit, ilaca dirençli tüberküloz bakterilerine ve diğer inatçı, dezenfektanlara dirençli mikobakterilere karşı ucuz ve toksik olmayan bir dezenfektan olarak kullanılabilir.

    Yapılan çalışmada,% 6 asetik aside maruz kalma, süpermarket sirkesinden 30 derece daha az konsantre, Tüberküloz mikobakterilerinin sayısını 100 milyondan tespit edilemeyen seviyelere düşürdüğü bulunmuştur.

• Antioksidan Kapasitesi:

     Elma sirkesi tüketilen ve yüksek yağlı diyet ile beslenen sıçanlarda yapılan çalışmaya göre, Elma sirkesi, modifiye edici antioksidan savunma sistemi ile yüksek yağlı diyet ile beslenen sıçanlarda obezite kaynaklı oksidatif stresin baskılanması için yararlı olabileceği ve aterojenik riski önleyerek obezite ile ilişkili hastalıklar riskini azaltabileceği sonucuna ulaşılmıştır.

     Yüksek yağlı diyette ölçülen, 6 ve 9 haftalık serum total kolesterol, trigliserit, düşük dansiteli lipoprotein-kolesterol (LDL-C), çok düşük yoğunluklu lipoprotein (VLDL) ve aterojenik risk, elma sirkesi tüketimi ile bu parametre değerleri azalmıştır.

     Farklı sirke türlerinde bulunan polifenoller ve vitaminler gibi biyoaktif maddelerin, anlamlı aktivitesine bağlı olarak oksidatif strese karşı savunucu etkileri vardır.

• Zararlı Bakteri ve Mantarları Öldürücü Etkisi:  

    E. coli de dahil olmak üzere gıda zehirlenmesine neden olabilecek bakterilerle savaşır . Candida spp mantarını öldürücü etki göstermiştir.

    Protez stomatiti, ağız mukozasında, protez kullanımına bağlı oluşan iltihabı değişikliktir. Protez stomatiti olan hastalar için elma sirkesi kullanımı tedavi amaçlı olası bir alternatif olabilir.

• Diyabete Etkisi:  

     İnsülin duyarlılığı bulunan Tip 2 diyabetli bireylerin% 19’unda ve prediyabetli bireylerin% 34’ünde sirke tedavisi ile diyabete etkisi kanıtlanmıştır. Sıçanlarda sirkenin kan şekeri üzerindeki etkisi araştırılmış ve% 2’lik asetik asit çözeltisi ile eşleştirilmiş bir nişasta örneği alındıktan sonra normal diyete göre kan glikozunun azaldığı bildirilmiştir.

     İnsanlarda, insulin yanıt eğrisinin altındaki bölge, sirke ile sakarozun kullanılması sonrasında % 20 oranında azalmıştır. Kontrollü deneylerde, sirkenin kan glikoz iletmesini / “antiglisemik” etkisini doğrulanmıştır.

     Bazı doktorlar ilaç kullanımına devam edip elma sirkesi tüketiminin yararlı olabileceğini söylenmişlerdir. Bunlara ek olarak egzersiz ve kompleks karbonhidratlardan düşük beslenme ile lif açısından zengin gıdaların tüketilmesinin önemli olduğunu belirtmişlerdir. Böylece prediyabetin ilerlemesini önlemede en etkili çözüme erişileceğini savunmuşlardır.

• Obeziteye Etkisi:

Elma sirkesi tüketimi ile mide ekşimesinin glisemik etkisini azaltarak tüketilen toplam besin miktarını azaltabilir. Asetik asit düzeyinin yükselmesiyle doygunluk düzeyi artmıştır. Böylece bireyler daha az besin tüketip günlük kalori alımlarını azaltabilir, kilo kaybı yaşayabilirler.

     Bir çalışmada, ekmek üretimine sirke eklendiğinde sağlıklı bireylerde glukoz ve insülin yanıtları düşmüş, yemekten sonra tokluk artmıştır: 18, 23 ve 28 mmol asetik asit içeren sirkeler, bir gece boyunca hızlı bir şekilde rastgele sırayla, kahvaltıda 50 gr mevcut karbonhidrat içeren beyaz buğday ekmeğe ilave edilmiştir. 

     Sirke olmadan servis edilen ekmek, referans alınmıştır. Çalışma sonucunda, kan şekeri ve serum insülin yanıtları için 30 dakikada anlamlı bir doz-yanıt ilişkisi görülmüştür; Asetik asit seviyesi ne kadar yüksekse, metabolik cevaplar o kadar düşük bulunmuş; tokluk derecesi doğrudan asetik asit seviyesi ile ilişkili bulunmuştur.

• Polikistik Over Sendromuna (PCOS) Etkisi:

     PCOS, Anormal menstrüel sikluslar, yüksek seviyelerde androjen hormonları, yumurtalık kistleri ve insülin direnci ile ilişkili bir hormonal durumdur. 

     Üç aylık bir çalışmada, bir çorba kaşığı (15 mi) elma sirkesi içen ve yemekten hemen sonra 100 ml veya yaklaşık 7 gram su içen PCOS’lu kadınların hormon düzeylerinde iyileşme ve daha düzenli dönemler geçirdikleri saptanmıştır.

Hasibe Baş

Kaynakça:

American Chemical Society. “New Evidence That Vinegar May Be Natural Fat-fighter.” ScienceDaily. ScienceDaily, 7 July 2009. 

American Society for Microbiology. “Vinegar kills tuberculosis, other mycobacteria.” ScienceDaily. ScienceDaily, 25 February 2014. 

Institute of Food Technologists (IFT). “Different types of vinegar may benefit health, studies show.” ScienceDaily. ScienceDaily, 21 May 2014. 

Halima, Ben Hmad, et al. “Apple Cider Vinegar Attenuates Oxidative Stress and Reduces the Risk of Obesity in High-Fat-Fed Male Wistar Rats.” Journal of Medicinal Food, vol. 21, no. 1, 2018, pp. 70–80., doi:10.1089/jmf.2017.0039.

Bouderbala, H., et al. “P2-11: Anti Obesogenic Effects of Apple Cider Vinegar in Rats Subjected to a High Fat Diet.” Annales De Cardiologie Et D’Angéiologie, vol. 64, 2015, doi:10.1016/s0003-3928(16)30058.

Mota, Ana Carolina Loureiro Gama, et al. “Antifungal Activity of Apple Cider Vinegar OnCandidaSpecies Involved in Denture Stomatitis.” Journal of Prosthodontics, vol. 24, no. 4, 2014, pp. 296–302., doi:10.1111/jopr.12207.

Östman, E, et al. “Vinegar Supplementation Lowers Glucose and Insulin Responses and Increases Satiety after a Bread Meal in Healthy Subjects.” European Journal of Clinical Nutrition, vol. 59, no. 9, 2005, pp. 983–988., doi:10.1038/sj.ejcn.1602197.

Mercy Medical Center, Baltimore. “Natural ways to reduce blood sugar for prediabetes/diabetes patients?.” ScienceDaily. ScienceDaily, 22 March 2016. 

Spritzler, Franziska. “Can Apple Cider Vinegar Help You Lose Weight?” Healthline, Healthline Media, 2018.

Julson, Erica. “Apple Cider Vinegar Dosage: How Much Should You Drink per Day?” Healthline, Healthline Media, 2018.