Ülkemizde; siyah çay, son zamanlarda popüler olan yeşil çay, ıhlamur, nane limon, kuşburnu, kahve ve benzerleridir. Bunların içinde bir içecek de pek tabi sahleptir. Tarçınla süslediğimiz, kıvamıyla da birçoğumuzun tüketmeyi sevdiği tam bir kış içeceğidir.

    Sahlepin botanik adı Orchis Mascula olup, çayırotu, çem çiçeği, serapias gibi cinslere ait türlerin yumrularına verilen addır. Tel köklü otsu bir bitkidir ve kökünde de 2 yumru bulunur. Zaten kullanılan yerleri de köklerindeki yumrulardır.

    Toplanan yumrular temizlenir, ipe dizilir, su veya sütle kaynatılır daha sonra açık havada bu yumrular kurutularak dövülür ve toz haline getirilir. Toz haline getirilmiş şekline biz de ‘’Sahlep’’ deriz. Bu tozu daha çok sütle karıştırarak tüketiriz. Sahlep yumruları müsilaj, glikoz ve uçucu yağ taşırlar. Ancak içerdiği en önemli madde glikomannandır.

Peki bu içeceğimizin ve dolayısıyla etken maddesinin faydaları nelerdir?

    İşte size ilk faydası; konstipasyon yani kabızlık üzerinedir. Bilindiği üzere kabızlık gebelerde yaygın bir komplikasyondur.

    Buradan hareketle; 64 gebe kadın üzerinde yapılan bir çalışmada, tüm katılımcılar üçüncü hamilelik dönemindeydi ve bu katılımcılar iki gruba ayrıldı. Müdahale grubu glukomannan ile,kontrol grubu ise magnezyum hidroksit ile muamele edildi. Sonuçta, her iki grupta da tedavi sonrası bağırsak itme sıklığı artmıştır. Ancak, artış iki grupta farklıdır. Glukomannan grubundaki katılımcıların yaklaşık% 75’i en az 6 kez bağırsak hareketi yaptığını bildirdi. Ayrıca, glukomannan grubundaki katılımcıların kalan % 25’i 6 kezden fazla barsak hareketleri olduğunu bildirdi. Belli testler kullanılarak bir haftada barsak hareketlerinin tedavi öncesi ve sonrası sıklığı arasında anlamlı bir fark olduğu bulundu. Ayrıca, iki grupta da barsak hareketlerinin müdahale sonrası sıklığı arasında anlamlı bir fark vardı.

    Diğer tedavi yöntemleriyle birlikte, glukomannanın gebelik kabızlığını tedavi etmek için sağlıklı bir şifalı bitki olarak kullanılması önerilebilmektedir.

    İkinci fayda; kadınlarda polikistik over sendromu üzerine.

    Polikistik over sendromu (PKOS) kadınlarda üreme çağının en sık görülen endokrinopatilerinden biridir. PKOS, insülin direnci ile karakterize endokrin-metabolik bir hastalıktır.

    İnositol ve glukomannan gibi doğal maddelerin etkinliğini ve bunların PKOS hastalarında glikoz seviyelerini düşürme ve insülin duyarlılığını artırmadaki kombinasyonlarını değerlendirmeyi hedefleyen bir çalışmada Klinik ve endokrinolojik PKOS bulguları olan 40 kadın çalışmaya alındı ve her biri on kadın olmak üzere üç gruba ayrıldı.

    Sonuçta, İnositol- glukomannan kombinasyonu ile tedavi edilen grupta özellikle anlamlı olan, kan şekeri ve insülin seviyelerinde bir azalma olmuş olmasıdır. Bu sebeple bu çalışmada, glukomannanın insülin direncine sahip PKOS kadınlarının tedavisinde iyi bir terapötik stratejiyi temsil edebileceğini göstermektedir denilmiştir.

    Çocuk ishallerini kesici etkisi olduğu da bazı kaynaklarda geçen bu maddenin daha çok gıda kimyası alanında araştırmalarda kullanılmasının yanı sıra sağlık üzerine etkileri de araştırılmaların konusu olmaktadır.

Kaynakça:

Hikmet Yaşar ve Suat Melek. Beslenme ve Besinler. Ankara: Hatiboğlu yayınları,2014.

Minerva Ginecol. 2014 Dec;66(6):527-33.Combination inositol and glucomannan in PCOS patients.De Leo V, Tosti C, Cappelli V, Morgante G, Cianci EA.

J Family Med Prim Care. 2018 Sep-Oct;7(5):903-906.The effect of glucomannan on pregnancy constipation.Janani F, Changaee F.