Paleo diyeti, ya da diğer isimleriyle taş devri diyeti veya mağara adamı diyeti, paleolitik çağda (taş devri) avcı- toplayıcı olarak yaşayan atalarımızın beslenme şeklini benismeyen bir moda diyettir. Bu diyetin mantığı, insanların tarım devriminden önceki beslenme alışkınlıklarını uygulamaktır. Batı tarzı beslenmeyi reddeden bu diyetin en önemli özellikleri yüksek protein, yüksek lif ve düşük karbonhidrat içermesi.
Paleo diyeti, modern diyetimizde bulunan ve obezite, kanser, diyabet, kalp hastalıkları, depresyon gibi hastalıkların en önemli nedenlerinden olan, trans yağ, şeker ve rafine edilmiş gıdaları yasaklar. Beslenmede ”doğala dönme”ye büyük önem veren bu diyet, düşük karbonhidrat alımından kaynaklanan enerji açığını proteinle karşılayarak zayıflamayı, aynı zamanda tıpkı eski çağlarda yaşayan insanlar gibi enerjik ve güçlü olmayı vaad ediyor.
Peki bu diyetin yan etkileri var mıdır? Sağlığa yararları ve zararları nelerdir? Bu konuda birçok karşıt görüş bulunmaktadır.
NELER YENEBİLİR?
 |  |
| YASAKLAR | SERBEST BESİNLER |
| # Süt ve süt ürünleri | # Yağsız et |
| # Rafine gıda ve şekerler | # Deniz ürünleri |
| # Tahıllar | # Meyveler |
| # Bakliyatlar | # Sebzeler |
| # Nişasta | #Kabuklu yemiş ve tohumlar |
| # Alkol | # Doğal, sağlıklı yağlar |
| # Mayalı besinler | |
| # Tuz |
Örneklerde de görüldüğü gibi modern çağda tükettiğimiz çoğu besin bu diyette yasaklanmıştır. Bu yönüyle özellikle şehirde yaşayan insanların uzun süre bu diyeti uygulaması kolay olmayacaktır. Zaten Paleo diyetinin savunucuları bu diyetin kısa süreli kilo kaybı için uygulanmamasını, bir yaşam tarzı haline getirilmesini önermektedir.
Sağlık otoritelerinin genel önerilerinden farklı olarak, paleo diyetinde alınan günlük enerjinin % 19- 35’i proteinden sağlanıyor. Karbonhidratsa kaynakları kısıtlı olduğundan dolayı oran olarak düşüktür. Paleo diyetinde enerji kısıtlaması yapılmaz.
SAĞLIK YARARLARI
# Düşük karbonhidrat içerdiği için depo yağlar yakılmaya başlar, böylece kilo kaybı hızlanır.
#Artan balık tüketimiyle vücuda alınan omega-3 asitleri beyin sağlığını olumlu yönde etkiler ve gelişmesine yardımcı olur.
#Sağlık için zararlı olduğu bilinen paketlenmiş, işlem görmüş, katkı maddesi katılmış gıdaların diyetten çıkarılmasıyla vücuda toksik madde alma riski azalır ve besin öğesi bakımından daha zengin bir şekilde beslenilir. Diyetten çıkarınlan bu gıdalar anı zamanda birçok hastalığın da öncüsüdür.
#Kardiyovasküler hastalık riskini azaltır. Araştırmalar Paleo diyetinin kolesterolü dengede tuttuğunu ve kan basıncını düşürdüğünü göstermiştir. Ayrıca Paleo diyetiyle potasyumdan zengin, sodyumdan fakir beslenirsiniz. Bu durum kalp için oldukça faydalıdır.
OLASI YAN ETKİLERİ
# Süt ve süt ürünlerinin kullanılmaması, kalsiyum ve D vitamini eksikliğine, dolayısıyla kemik ve diş kayıplarına neden olabilir.
# ”Low Carb Flu” yani düşük karbonhidrat gribi, karbonhidrat kısıtlamasına alışma sürecinde bireyde görülen sersemlik hali olarak tanımlanabilir. Alıştığının altında karbonhidrat alan beden bir süre için neye uğradığını şaşırır, bunun sonucunda kişide baş ağrısı, zihin bulanıklığı, hırçınlık, halsizlik gibi semptomlar görülebilir. Bu sürecin uzunluğu kişiden kişiye farklılık gösterir.
# Yüksek miktarda balık tüketimi toksin alım riskini arttırır.
# Yüksek protein tüketimi böbrekleri yorarak ilerde böbrek hastalıklarına yol açabilir.
# Paleo diyetiyle vücut, alışkın olduğundan daha fazla yağ alır. Bu sırada yağın düzgün şekilde sindirilebilmesi için gerekli olan safra ve enzimleri hemen ayarlayamaz ki bu da diyareye neden olur.
# Besin gruplarının fazla kısıtlanmasından dolayı, yukarıdaki örneklerin dışında, vücutta başka besin öğelerinin eksikleri de görülebilir.
# B grubu vitaminlerinin eksikliği görülebilir. Özellikle folat eksikliği gebelik döneminde risk oluşturacağından dolayı bu süreçte bu diyetin uygulanması doğru bulunmaz.
Asu Şevval Dural
