Hangi soruya cevap arıyorsun?
Çinko Nedir?
Çinko, tüm canlı organizmalar için gerekli olan, vücutta 300’den fazla enzimin çalışmasında ve biyokimyasal olaylarda yer alan esansiyel mikrobesin ögesidir. Demirden sonra vücutta en fazla bulunan ikinci elementtir. Yetişkin bir bireyde yaklaşık 2-3 gram kadar çinko bulunur. Vücutta kas, kemik, böbrek, karaciğer, beyin, gözde yer alır.
Vücutta Nelerde Görev Yapar?
- Hormonların depolanması ve salınımı
- Hafıza,
- Görme,
- Güyüme-gelişme,
- Protein sentezi,
- Karbonhidrat sentezi,
- Lipid sentezi,
- Nükleikasit sentezi,
- Hemoglobin sentezi,
- DNA sentezi vb. birçok metabolik olaya katılır.
- Bağışıklık sistemini güçlendirir.
- Yaraların iyileşmesinde görev alır.
- Enfeksiyonları önler.
- Antioksidandır.
- İshal ve solunum yolu enfeksiyonlarını önler.
- Deriyi, UV ışınlarının radyasyonundan korur.
Eksikliğinde Ne Olur?
- Enfeksiyon gelişiminde risk oluşturur.
- Yaralar geç iyileşir.
- Çocuk hastalıklarında ve ölümlerinde risk faktörüdür.
- Büyümede gerilik gözlenir.
- Cinsiyet organlarının gelişimi yavaşlar.
- Tat ve koku alma azalır.
- Direnç ve bağışıklık azalır.
- Kansere yakalanma riski artar.
- Alzheimer riskini arttırır.
- Depresyonu arttırır.
Vücuttaki Çinko Miktarını Etkileyen Etmenler
- Yetersiz beslenme,
- Beslenme alışkanlıkları,
- Emilim bozuklukları,
- Karaciğer hastalıkları,
- İshal,
- Anemi,
- Kronik böbrek hastalıkları,
- Kalsiyum fazlalığı,
- Fitatlar,
- Protein (Kazein),
- Diüretikler,
- Alkol,
- Lignin ve Hemiselülozlar emilimi azaltır.
- B6, D vitamini ve yağ asitleri çinko emilimi arttırır.
NOT: Hayvansal çinko kaynakların biyoyararlanımı, bitkisel kaynaklara göre daha fazladır. Çünkü hayvansal gıdalarda bulunan sistein ve metiyonin aminoasitleri emilimi arttırıcı etkilere sahiptir. Tahıl ürünleri ve kurubaklagillerde bulunan fitatlar, çinkonun emilimini engeller.
Çinkonun Günlük Alım Miktarı Ne Kadar Olmalı?
Yenidoğanlar 3 mg
Bebekler 5 mg
Çocuklar(1-10) 10 mg
Yetişkinler(11+) 15 mg
Hamileler 20 mg
Emzirenler 25 mg
NOT: Çinkonun fazla alımı, vücutta toksik etkiye sebep olmaktadır.
Hangi Besinlerde Çinko Bulunur?
Birçok gıdada bulunur. Kırmızı et, karaciğer, yumurta, istiridye ve kabuklu deniz ürünleri, tavuk, fasulye, fındık, badem, ceviz, kabak çekirdeği, kaju, kurubaklagiller, tahıllar, peynir, mantar, tahin, chia tohumu en zengin çinko kaynaklarıdır.
Kaynakça
Akademik Gıda, 14(3), (2016), 307-314
Cilt:14,Sayı:1 ,2020, Bilimsel Tamamlayıcı Tıp, Regülasyon ve Nöralterapi Dergisi 15-19
