Detoks diyetleri sadece lenf, böbrekler ve karaciğere detoks sürecinde yardımcı olması beklenen işlenmemiş bitkisel besinlere izin verecek şekilde kısıtlayıcıdır. Kısa dönemde vücuttan toksinleri arındırma, sağlığı destekle, kilo kaybetme gibi amaçları gütmektedir. Genelde izin verilen işlenmemiş gıdalaradır, temeli doğal beslenmeye ve arınmaya dayanır.
Kahve, çay, alkol, işlenmiş besinler ve hayvansal ürünler detoks diyet programlarının bir parçası değildir. Bir ölçüde baklagil, balık ve sebze meyve ağırlıklı bu beslenme tipi kabul edilebilir ancak sadece sıvılar litrelerce su veya otlarla hazırlanan özel formüller son derece tehlikeli olabilir. 10 gün boyunca hiç katı yiyecek yemeden sadece sıvı alınan programlar var.
Bitkisel bazlı ve dengeli protein içeren bir diyetle beslenmek sağlıklıdır ancak çoğu detoks diyeti aşırıya kaçmaktadır. Kısıtlı yiyecek ve içecek çeşitliliği ve minimum kalori düzeyi endişe vericidir. Çünkü böylesine katı diyetlerle sağlıklı olmak için ihtiyacınız olan besin ve enerjinin tamamını almak zordur.
DETOKS DİYETLERİN KİLO VERMEYE VE TOKSİN ATMAYA ETKİSİ VAR MI?
Vücuttan toksin atımında karaciğer, böbrek. GIS, cilt, akciğer gibi birçok organ destek sağlıyor. Fakat sanılanın aksine aslında toksinleri uzaklaştırmak o kadar kolay bir işlem değil. Bazı kimyasallar yılar boyu kalabildiği gibi, kemik veya yağ gibi ortamlarda depolanabiliyor. Bu depolama da toksinin vücuttan uzaklaştırılmasını daha da zorlaştırıyor.
Detoks diyetlerinin toksin atımını destekleyen bilimsel hiçbir çalışma mevcut değil fakat bazı besinler ve bileşenler bu etkiye yardımcı olabilir. Bunlar; kişniş, üzüm(malik asit), turunçgiller(sitrik asit), süksinikasit, citrus peçtin, chlorella bu besinlerin toksinleri uzaklaştırmada etkisi olabilir fakat yapılan çalışmaların çoğu hayvan çalışmaları.
Detoks diyetlerinin kilo kaybına etkisi olduğuna dair bilimsel bir araştırma yoktur. Bu diyetlerin başarısız olmasının sebebi genellikle çok düşük kalorili olması. Bu da sinir sisteminde stres döngüsünü değiştirme, tıkanırcasına yemeyi tetikleme, kortizol seviyesini arttırma ve buna bağlı olarak kilo alımını uyarmaya sebeb oluyor.
Bu diyetlerin sağlık açısından riskleri yüksek miktarda sıvı kaybı, hassas sıvı ve elektrolit dengelerini alt üst ederek gastrointestinal sıkıntı, baş ağrısı, yorgunluk ve asabiyete yol açabilir ani kasılmalar, titremeler ve kramplar oluşabilir.
Barsaklarınızı temizlemek için tıbbi bir operayona girmeyecekseniz lavmana (barsağın yıkanması boşaltılması) gerek yoktur. Bu tür boşaltım vücudun doğal sıvı ve elekrolit dengesini bozarak enfeksiyona, düzensizliğe ve dehidrasyona yol açabilir. Bunun yerine barsaklarınızın iyiliği için lif açısından zengin bir diyet daha doğrudur.Protein ve mineral eksiklikleri laktik asit asidozu ve ölümlere kadar gidebilecek ciddi sonuçlar oluşturabilmektedir.
Aybüke Ballıca
Kaynakça:
Detox diets for toxin elimination and weight management: a critical review of the evidence.J Hum Nutr Diet. 2015 Dec;28(6):675-86. doi: 10.1111/jhn.12286. Epub 2014 Dec 18.
