Diyabet diğer adıyla şeker hastalığı pankreastan salgılanan insülin hormonunun artık salgılanmaması ya da salgılananan insülin hormonunun aktivitesinde problem olmasına bağlı olarak kan şekerinin yükselmesidir.Ve bunun sonucunda vücudumuzda karbonhidrat , yağ ve protein metabolizmasında çeşitli sorunlar meydana gelir.Diyabetlilerde yeterli insülin kanda bulunmadığı için glikoz düzeyi olması gerekenden yüksektir ve bu da hiperglisemiye yol açar.Kanda çok fazla artmasıyla birlikte idrardan dışarı atılır.Hücreler enerji sağlamak için glikozu kaynak olarak kullanırlar.İnsülin salınımı yetersiz veya hiç olmadığında glikoz kandan dokulara geçemez.Protein ve yağlar enerji için kullanılır.Bu da kilo vermemize sebep olur.
Peki diyabeti nasıl sınıflandıralım?
- Tip 1 Diyabet
- Tip 2 Diyabet
- Prediyabet
- Gestasyonel diyabet
- Ve diğer nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan spesifik tip diyabet
 |  |
| Tip 1 diyabet hastalarında insülin salınımı olmadığı için mutlaka dışardan alınması gerekir.Bu hastalar normal kiloda veya zayıf olabilirler. | Bu tip diyabette insülin salınımı vardır fakat vücut tarafından kullanılamadığı için kan şekeri yine düşemez ve bu hastalık ortaya çıkar.Tip 2 diyabet Tip 1 diyabete oranla toplumda daha fazla oranda görülür. |
| Sebepleri | |
| Genetik | Ailede diyabetli hikayesi |
| Bağışıklık sisteminin virüs gibi etmenlerle zarar görmesi | İleri yaş |
| Obezite | |
| Fiziksel inaktivite | |
| Genetik ve çevresel risk faktörleri | |
Diyabette tanı kriterleri nelerdir?
- Diyabetin semptomlarına (poliüri,polidipsi) ek olarak; günün herhangi bir zaman diliminde ölçülen kan şekeri eğer 200mg/dL’nin üstünde olması
- Açlık kan şekerinin 126mg/dL’nin üzerinde olması(burda aç olmaktan kastımız en az 8 saat hiçbir şey yememiş olmak)
- Oral glikoz tolerans testi(OGTT):75 gr glikoz ile yapılan bu testte 2 saatlik plazma glikoz düzeyinin 200 mg/dL’nin üzerinde olması
Diyabetin belirtileri arasında neleri sayalım?
- poliüri(çok ve sık sık idrara çıkmak)
- polidipsi(çok susamak)
- polifaji(iştah artışı)
- yorgunluk
- ayaklarda uyuşma hissi
- bulanık görme
Diyabet için risk faktörleri nelerdir?
- yaşın 45 üzerinde olması
- BKİ’nin 25kg/m2’ye eşit veya büyük olması
- birinci derece akrabalarda diyabetli olması
- hipertansiyon varlığı
- HDL’nin 35 mg/dL’nin altında, trigliseritlerin 250mg/dL’nin üzerinde olması
- polikistik over sendromu olan kadınlar
- ciddi obezite varlığı
- kardiyovasküler hastalık hikayesi
Beslenme tedavisinde nelere dikkat edilmeli?
- Diyabet hastaların hayatı boyunca kaliteli ve sağlıklı yaşayabilmesi için dengeli ve yeterli bir beslenme programı uygulayarak kendini en iyi şekilde hissetmesi amaçlanır.Bunun için bireyin yaşına,boyuna,vücut ağırlığına,fiziksel aktivite durumuna, günlük yaşam planına göre diyetisyen tarafından bir beslenme tedavisi uygulanır.
- Kişinin beslenme durumu göz önünde bulundurularak kan glikoz düzeyi sabit tutulmak üzere karbonhidrat içeren besinleri uygun miktarlarda tüketilmeli
- Sigaradan uzak durulmalı
- Besin tüketiminde çeşitlilik sağlanmalı
- Basit şekerler(bal,tatlı,meyve suyu) diyetisyen kontrolünde tüketilmeli
- Öğün atlanılmamalı(3 ana öğün 3 ara öğün şeklinde bir beslenme programı olabilir)
Özge Bulut
