FENOLİK BİLEŞİKLER İÇEREN GIDALAR VE SAĞLIK ÜZERİNE ETKİLERİ
Bitkisel kaynaklı besinler yapılarında az ya da çok fenolik bileşik içerir. Fenolik maddelerin antikanserojen, antimutajen, antimikrobiyal gibi önemli birtakım etkileri vardır ve bu etkileri antioksidan özelliğine bağlıdır. Yanı sıra meyve ve sebzelerin dayanıklılığı, lezzeti ve rengi gibi unsurları üzerinde de etkin rol oynamaktadır.
Fenolik bileşikler bitkilerin çoğunlukla yaprak, çiçek ve gövde gibi kısımlarında bulunan, insan sağlığına sayısız faydaları olan maddelerdir. Bitkiler aleminde en zengin fenolik madde içeriğine sahip besinin camelia sinensis bitkisinde mevcut olduğu belirtilmiştir. Yanı sıra meyveler sebzelerden daha fazla fenolik madde ihtiva etmektedir.
PEKİ, FENOLİK BİLEŞİKLERİ İÇEREN BAŞLICA GIDALAR NELERDİR?
Güçlü antioksidan özelliğine sahip olan polifenollerce zengin besin maddeleri;
- Çilek
- Yaban mersini
- Karadut
- Siyah üzüm
- Kuşburnu
- Böğürtlen
- Ahududu
- Beyaz greyfurt
- Siyah çay
- Yeşil çay ( yeşil çay fermente edilmediği için yapısındaki fenolik maddeler siyah çaya nazaran daha az bozulmaya uğramıştır.)
- Nar
- Zeytin
- Elma
- Kızılcık şeklinde söylemek mümkündür.
Antioksidatif nitelikleriyle serbest radikal süpürücü olarak da tanımlanırlar. Tüm bu fenolik maddeler vücutta hücre, DNA ve protein hasarını önleyici etki gösterir, kanser ve kalp hastalıklarının önlenmesinde rol alır. Antioksidan etkilerinin yanı sıra antimikrobiyal aktivite de gösterirler. Helicobacter pylori, E. Coli gibi bazı mikroorganizmaların üremesini ve çoğalmasını engelleyerek mide ve bağırsak rahatsızlıklarının önüne geçerler.
Fenolik maddelerin kalp ve damar sağlığı üzerinde de olumlu etkileri vardır. Fenolik bileşiklerce zengin gıdaların tüketimi kalp hastalığına bağlı ölümlerin azalmasını sağlayabilir. Bazı flavonoid çeşitlerinin kılcal damar sağlığının korunmasında da etkili olduğu bilinmektedir. Kılcal damar çatlamalarına ve kanamalarına karşı set koyar. Velhasıl bu hususta şunu söyleyebiliriz ki; fenolik maddelerin zengin olduğu besinlerin ağırlıkta olduğu bir diyetle beslenen bir kişide koroner arter hastalık riski düşüş göstermektedir.
Burcu Gül
Kaynakça
BACANLI Merve, BAŞARAN Nurşen, TANER Gökçe, BAŞARAN A. Ahmet, Bitkisel Kaynaklı Fenolik Yapıdaki Bileşikler ve Sağlığa Yararlı Etkileri, Turkiye Klinikleri J Pharm Sci, 2015;4(1):9-16.
