Hangi soruya cevap arıyorsun?
Fetal programlama; fetal dönemdeki beslenme durumunun, bu süreçte organların yapısındaki ve sistemlerin fonksiyonlarındaki gelişmeyi etkilemesidir.“Fetal Orijin” olarak adlandırılan bu hipotez; fetal beslenme ve endokrin sistemdeki değişikliklerin kalıcı yapısal, psikolojik ve metabolik değişikliklere ve böylece erişkin dönemde kardiyovasküler, metabolik ve endokrin hastalıklara zemin hazırladığını öne sürmüştür.
Fetal Proglamlamanın Erişkin Dönemde Hastalıklarla İlişkisi
Gebeliğin ortalarından sonlarına kadar olan dönemde yetersiz fetal beslenme fetal büyümede dengesizliğe neden olmakta ve daha sonraki yaşamda koroner kalp hastalığı, hipertansiyon, tip 2 diyabet gibi hastalıkların görülme riskini arttırmaktadır.Hayvanlarla yapılan çalışmalarda doğum öncesi yetersiz beslenmenin metabolik ve yapısal parametrelerde değişikliğe neden olduğu gösterilmiştir.
İnsanlarla yapılan çalışmalarda da doğumda zayıf ya da kısa olan ya da plasental büyüklüğü ufak olanların yetişkin yaşamlarında bazı hastalıklara yakalanma risklerinin artmış olduğu gösterilmiştir.
Gebelikte Yetersiz Fetal Beslenmenin Yanıtları
Bu hipoteze göre gebeliğin 1. trimesterinde yetersiz fetal beslenmeye yanıt büyümenin gerilemesidir.Gebeliğin 1. trimesterindeki yetersiz fetal beslenmenin yetişkin yaşamdaki etkisinin yükselmiş kan basıncı olduğu görülmüştür.
Gebeliğin 2. trimesterinde yetersiz fetal beslenmenin yetişkin yaşamdaki etkisi ise yükselmiş kan basıncı ve insüline bağlı olmayan diyabettir.
Gebeliğin 3. trimesterinde yetersiz fetal beslenmeye yanıt ise; beyin gelişiminin vücudun zararına desteklenmesi ve büyüme hormonu direnci ya da yetersizliğidir.Bunun yetişkin yaşamına yansıması ise yükselmiş kan basıncı, LDL, total kolesterol seviyeleridir.
Yapılan çalışmalarda sistemlerin ve organların büyük kısmının intrauterin çevre tarafından programlanabiliyor olduğu bulunmuştur. Bu bulgular hayvanlar üzerinde yapılan deneysel çalışmaların sonuçları ile de uyum göstermektedir ve programlama sonucu oluşan değişikliklerin gelişim biyolojisinin genel prensibi olduğu düşünülmektedir.
Sonuç
Çocuğun gelecekteki sağlığını programlamada annenin gebelik öncesi ve gebelikteki beslenmesi önemli rol oynamaktadır. Erişkin dönemde görülen hastalıkların prevalansını azaltmada fetal gelişimi etkileyen faktörler ve etki mekanizmalarının belirlenmesi büyük önem taşımaktadır.
KAYNAKÇA
Köksal G.,Gökmen Özel H.,2019.Çocuk Hastalıklarında Beslenme Tedavisi.Ankara,7.Baskı,s. 39-40.
Altınkaynak S.,Çınar N.,Özdemir K.,2015.Fetal beslenmenin erişkin sağlığına etkileri,Sted,24,2,s.64-68.
Demir H.,2011.Erişkin dönemdeki hastalıkların fetal proglamlanması:beslenmenin rolü.Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi,54:45-50.
