Hangi soruya cevap arıyorsun?

Hipertansiyon Nedir ?

Yükselmiş veya artmış kan basıncı demektir.Kan damarlarında daimi olarak kan basıncının arttığı bir durumdur. Kan Pompalandığında atardamar duvarındaki en yüksek basınç BÜYÜK TANSİYON (sistolik kan basıncı,SKB), kalb istirahat halindeyken atardamar duvarındaki en düşük basınca KÜÇÜK TANSİYON ( diastolik kan basıncı ,DKB) denir.

Farklı iki günde en az iki kez yapılan ölçümlerde 18 yaşının geçmiş erişkin bireyin büyük tansiyonu 140 mmHg ve üzerindeyse ya da küçük tansiyonu 90 mm Hg ve üzerindeyse Hiper Tansiyon (Yüksek Tansiyon ) Tanısı alır.

Sınıflandırma Kan Basıncı Ölçümü (mmHg)
Sistolik Diyastolik
Optimal <120 <80
Normal 120-129 80-84
Sınırda 130-139 85-89
Evre 1 Hipertansiyon 140-159 90-99
Evre 2 Hipertansiyon 160-179 100-109
Evre 3 Hipertansiyon ≥180 ≥110
İzole Sistolik Hipertansiyon ≥140 <90

Primer Hipertansiyon (esansiyel hipertansiyon) nedeni bilinmeyen ve yaşam tarzı ile yakından ilişkili olan hipertansiyon türüdür.
Sekonder hipertansiyon ise bir hastalık, hormonal değişim veya tümör gibi bir etken ile oluşan hipertansiyon türüdür. Hipertansiyon tanısı alan hastaların %95’inde primer tip mevcuttur.

Hipertansiyon Daha Çok Kimde Görülür?

Yaş ilerledikçe hipertensiyon görülme oranı artar.Genellikle ilk olarak 35-50 yaş arasında rastlanır.
50 yaş altı grubunda Erkeklerde daha sık görülür.55 yaşından sonra ise Kadınlarda görülme sıklığı artar.
Hipertansiyon hastalarının %60’ında genetik yatkınlık söz konusudur.
Obezite ve şişman bireylerin %40 ‘ ında Hipertansiyon görülmektedir.
Diyabetli bireylerde Hipertansiyona çok sık rastlanır.
Aşırı tuz tüketen bireyelere Hipertansiyon görülme oranı artar.
Fiziksel Aktivitesi az olan bireylerde Hipertansiyon görülme oranı artar.
Alkol Tüketen bireylerde Hipertansiyon görülme oranı artar.
Stres Hipertansiyonu arttıran bir etmendir.
Gebelik

Hangi Belirtilerde Hipertansiyon Akla Getirilmelidir?

Enseden alın bölgesine doğru yayılan baş ağrısı
Baş dönmesi
Kulak Uğultusu
Kulak Çınlaması
Terleme
Sık sık idrara Çıkma

Hipertansiyon Hastalarında Tedavi Nasıl Olmalıdır?

- İlaç
- Yaşam Biçimi Değişikliği
  - Vücut Ağırlığı Yönetimi ( BKİ <25 KG/m2 olmalı.)
  - Tuz kısıtlaması < 5 g/gün tuz veya < 2-3.8 g/gün sodyum
    < 5-6 g/gün tuz
  - Alkol Kısıtlaması (Hipertansif hastaların alkol kullanması önerilmez. Eğer kullanıyorlarsa erkekler için en fazla 20–30 g/gün etanol,kadınlar için en fazla 10–20 g/gün etanol ile
    sınırlanmalı ve daha fazla miktarda alkol tüketmemeleri öğütlenmelidir.)
  - Sigara Kısıtlaması (Hipertansiyon hastaların sigara kullanmaması, kullanıyor ise mutlaka bırakması tavsiye ve teşvik ettirmelidir.Sigara bırakma kardiyovasküler riski azaltmada en etkili önlemlerdendir.)
  - Sağlıklı Beslenme, Diyetin düzenlenmesi
  - Egzersizin arttırılması

Hipertansiyonu Olan Bireylerin Diyetinde Dikkat Etmesi Gerekenler Nelerdir?

Sodyum / Klor

Diyetle alınan Sodyum genellikle Sogyum Klorür (NaCI) şeklinde sofra tuzu olarak tüketilir.Dünyada ortalama günlük Tuz tüketimi kişi başı yaklaşık 9-12 g/gün ‘dür.
Dünya Sağlık Örgütünün verilerine göre Kan basıncını düşürebilmek için Tuz alımının 5 g/gün altına indirilmesi gerekir.
Tüketilen Sodyumun %75 ‘inin işlenmiş besinlerden geldiği tahmin ediliyor. (Konserve gıdalar, soslar,Turşu , kraker,cips,bisküvi…)
Tüketilen sodyumun %10’u Sebze, süt, et, yumurta gibi besinlerden oluşur. –

Pastırma, Kırmızı biber, Domates Salçası, Peynir, Zeytin

Pişirme sırasında ve sofrada ilave edilen tuz toplam Sodyum alımının %15 ‘inin oluşturmaktadır.
Bu nedenle sofralarımızdan “Tuzluğun” kaldırılması ve yemeklerin tadına bakmadan tuz ilavesinin yapılmamasıyla bile sodyum alımı önemli ölçüde azaltılabilir.
Aşırı Tuz tüketimi Hipertansiyona neden olmasının yanında Ödem,Osteoporoz, Mide Kanseri ve Böbrek Hastalıklarına neden olur.

Potasyum

Diyetle yeterli Potasyum alımı (3500 mg/gün) Hipertansiyonda Birincil Korunma için önerilmektedir.
Potasyumdan Zengin Besinler(Özellikle işlenmemiş besinler, Muz, Ispanak, Brokoli, Domates )
Hipertansiyon Tedavisinde kullanılan bazı ilaçların (Diüretik) idrar Potasyum atımını arttırır böylece Potasyum eksikliğine yol açar.

Kalsiyum

Diyetle yeterli Kalsiyumun alınması Hipertansiyon riskinin azaltır.
Kalsiyumdan Zengin Besinler

En iyi Kaynakları: Süt ve Süt ürünleri, Bazı deniz ürünleri(somon, istiridye, sardalya vb.), Bazı sebzeler(Brokoli, turp, karnabahar, karalahana vb.), Kurubaklagiller, Sert kabuklu yemişler

Magnezyum

Diyetle yeterli Magnezyum alımı Hipertansiyon riskini azaltır.
Magnezyumdan Zengin Besinler

En iyi Kaynakları: Süt ve Süt ürünleri, Yeşil yapraklı sebzeler, Deniz Ürünleri

Zengin Kaynakları: Sert kabuklu yemişler, Kurubaklagiller, Tam tahıllar

Vitaminler

C, D, E Vitamini yeterli miktarda alındığında Hipertansiyonu düşürücü etki gösterir.Antioksidan etki gösterirler.Kayısı,kiraz,karpuz,enginar,portakal,böğürtlen

Posa

Posa İçeriği yüksek besinler Hipertansiyonu düşürücü etkiye sahiptir.
Tam tahıllı ekmekler, baklagiller,taze meyveler,incir,kuru erik, kuru kayısı

Polifenoller

Polifenollerden Zengin Besinler (Çay, Kahve, Hibiskus, Kakao, Yeşil çay, Soya, Zeytin Yağı, Şarap, Üzüm, Nar)

Kan basıncı üzerinde olumlu etkilere sahip olabileceği ve hipertansiyonun ölçülmesinde önemli rol oynar. Çay ve kahve tüketiminin kan basıncı üzerine etkisi ile ilgili çalışmalardaki tutarsızlıklar dikkate alınarak ,Kafein içeriği yüksek olan bu içeceklerin hem diüretik etkileri hem de kan basıncını yükseltme potansiyeli nedeniyle fazla tüketiminden kaçınılması gerekir.Hiçbir besinin mucizevi olmadığı ,Polifenollerden zengin besinlerin de hipertansiyonun tıbbi tedavisine yardımcı olacak tıbbi beslenme yedavisi çerçevesinde yeterli,dengeli ve düzenli olarak tüketilmesi gerektiği unutulmamalıdır.

Hipertansiyona Özel Diğer Diyet Önerileri ?

Akdeniz Diyetinin yararlı etkileri ; özellikle zeytinyağındaki tekli doymamış yağ asitleri, bol sebze ve meyvede bulunan potasyum, C vitamini , posa gibi birçok besin ögesi sayesindedir.
DASH Diyeti ;Sebze ve meyve tüketimini arttırır.Düşük Sodyum, Toplam Yağ, doymuş yağ ve kolesterol içeriri. Yüksek Oranda Potasyum, magnezyum, kalsiyum, posa ve flavonoidler gibi antioksidan içeriğinden dolayı, oksidatif stresi azalttığı ,endotel işlevi iyileştirdiği ve kan basıncını düşürdüğü bildirilmiştir.

KAYNAKÇA

https://beslenmevediyetdergisi.org/index.php/bdd/article/view/129/95

https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/499923

http://www.temd.org.tr/admin/uploads/tbl_bilgi/20180618104410-2018tbl_bilgi0c632fb389.pdf  ,TÜRKİYE ENDOKRİNOLOJİ VE METABOLİZMA DERNEĞİ

Sınıflandırma	Kan Basıncı Ölçümü (mmHg)
	Sistolik Diyastolik
Optimal	<120 <80
Normal	120-129 80-84
Sınırda	130-139 85-89
Evre 1 Hipertansiyon	140-159 90-99
Evre 2 Hipertansiyon	160-179 100-109
Evre 3 Hipertansiyon	≥180 ≥110
İzole Sistolik Hipertansiyon	≥140 <90

Hipertansiyon Hastalığında Beslenme Nasıl Olmalıdır