Başlangıç / Genel / Hipertansiyon Hastalığında Beslenme Nasıl Olmalıdır

Hipertansiyon Hastalığında Beslenme Nasıl Olmalıdır

Hipertansiyon Nedir ?

Yükselmiş  veya  artmış kan  basıncı demektir.Kan damarlarında  daimi olarak  kan basıncının  arttığı bir   durumdur. Kan Pompalandığında  atardamar  duvarındaki en yüksek basınç  BÜYÜK TANSİYON (sistolik kan basıncı,SKB), kalb istirahat halindeyken atardamar duvarındaki en düşük basınca  KÜÇÜK  TANSİYON ( diastolik  kan  basıncı ,DKB) denir.

Farklı  iki günde en az iki kez yapılan ölçümlerde 18 yaşının geçmiş erişkin bireyin büyük tansiyonu  140 mmHg ve üzerindeyse  ya da küçük  tansiyonu  90 mm Hg  ve üzerindeyse  Hiper Tansiyon (Yüksek Tansiyon ) Tanısı alır.

SınıflandırmaKan  Basıncı  Ölçümü (mmHg)
 Sistolik                             Diyastolik
Optimal<120                                  <80
Normal120-129                             80-84
Sınırda130-139                             85-89
Evre 1 Hipertansiyon140-159                             90-99
Evre 2 Hipertansiyon160-179                             100-109
Evre 3 Hipertansiyon≥180                                  ≥110
İzole  Sistolik  Hipertansiyon≥140                                   <90
                                                                                        
  • Primer  Hipertansiyon (esansiyel hipertansiyon) nedeni bilinmeyen ve yaşam tarzı ile yakından ilişkili olan hipertansiyon türüdür.                   
  • Sekonder hipertansiyon ise bir hastalık, hormonal değişim veya tümör gibi bir etken ile oluşan hipertansiyon türüdür. Hipertansiyon tanısı alan hastaların %95’inde primer tip mevcuttur.

Hipertansiyon  Daha Çok Kimde  Görülür?

  • Yaş  ilerledikçe hipertensiyon görülme oranı artar.Genellikle ilk olarak 35-50  yaş arasında rastlanır.
  • 50 yaş altı  grubunda Erkeklerde daha sık  görülür.55   yaşından sonra ise  Kadınlarda görülme sıklığı  artar.
  • Hipertansiyon hastalarının %60’ında genetik yatkınlık söz konusudur.
  • Obezite  ve  şişman bireylerin %40 ‘ ında  Hipertansiyon  görülmektedir.
  • Diyabetli bireylerde  Hipertansiyona çok  sık rastlanır.
  • Aşırı tuz  tüketen bireyelere Hipertansiyon görülme oranı artar.
  • Fiziksel  Aktivitesi az olan bireylerde Hipertansiyon görülme oranı  artar.
  • Alkol  Tüketen bireylerde Hipertansiyon görülme oranı  artar.
  • Stres  Hipertansiyonu arttıran  bir etmendir. 
  • Gebelik

Hangi  Belirtilerde Hipertansiyon Akla Getirilmelidir?

  • Enseden alın bölgesine doğru yayılan baş ağrısı
  • Baş  dönmesi
  • Kulak Uğultusu
  • Kulak  Çınlaması
  • Terleme
  • Sık sık idrara Çıkma

Hipertansiyon  Hastalarında  Tedavi Nasıl Olmalıdır?

    • İlaç
    • Yaşam Biçimi  Değişikliği
      • Vücut  Ağırlığı  Yönetimi ( BKİ <25 KG/m2  olmalı.)
      • Tuz  kısıtlaması < 5 g/gün tuz veya < 2-3.8 g/gün sodyum
        < 5-6 g/gün tuz
      • Alkol  Kısıtlaması                                                                              (Hipertansif hastaların alkol kullanması önerilmez. Eğer kullanıyorlarsa erkekler için en fazla 20–30 g/gün etanol,kadınlar için en fazla 10–20 g/gün etanol ile
        sınırlanmalı ve daha fazla miktarda alkol tüketmemeleri öğütlenmelidir.)
      • Sigara Kısıtlaması                                                                    (Hipertansiyon  hastaların sigara kullanmaması, kullanıyor ise mutlaka bırakması tavsiye ve teşvik ettirmelidir.Sigara bırakma kardiyovasküler riski azaltmada en etkili önlemlerdendir.)
      • Sağlıklı  Beslenme, Diyetin  düzenlenmesi     
      • Egzersizin arttırılması       
                                                                   

Hipertansiyonu  Olan Bireylerin Diyetinde  Dikkat  Etmesi Gerekenler  Nelerdir?     

Sodyum / Klor 

  • Diyetle  alınan Sodyum genellikle Sogyum  Klorür (NaCI)  şeklinde sofra tuzu olarak tüketilir.Dünyada  ortalama günlük  Tuz tüketimi kişi  başı  yaklaşık 9-12 g/gün  ‘dür.
  • Dünya  Sağlık  Örgütünün verilerine  göre Kan  basıncını  düşürebilmek için Tuz  alımının 5 g/gün  altına  indirilmesi  gerekir.
  • Tüketilen  Sodyumun %75 ‘inin  işlenmiş  besinlerden geldiği tahmin ediliyor. (Konserve gıdalar, soslar,Turşu , kraker,cips,bisküvi…)              
  • Tüketilen sodyumun %10’u  Sebze, süt, et, yumurta gibi besinlerden oluşur.                                                                                                      –

              Pastırma, Kırmızı biber, Domates Salçası, Peynir, Zeytin

  • Pişirme sırasında ve  sofrada  ilave  edilen tuz  toplam  Sodyum  alımının  %15 ‘inin oluşturmaktadır.
  • Bu nedenle  sofralarımızdan “Tuzluğun” kaldırılması  ve yemeklerin tadına  bakmadan tuz ilavesinin  yapılmamasıyla  bile sodyum alımı  önemli  ölçüde azaltılabilir.
  • Aşırı Tuz tüketimi Hipertansiyona  neden olmasının  yanında Ödem,Osteoporoz, Mide  Kanseri ve Böbrek  Hastalıklarına  neden olur.

Potasyum 

  • Diyetle  yeterli Potasyum  alımı (3500 mg/gün)  Hipertansiyonda  Birincil  Korunma için önerilmektedir.
  • Potasyumdan  Zengin  Besinler(Özellikle işlenmemiş besinler, Muz, Ispanak, Brokoli, Domates )                                                                    
  • Hipertansiyon  Tedavisinde  kullanılan  bazı ilaçların (Diüretik) idrar  Potasyum atımını arttırır böylece Potasyum eksikliğine  yol  açar.

Kalsiyum 

  • Diyetle yeterli  Kalsiyumun  alınması Hipertansiyon  riskinin azaltır.
  • Kalsiyumdan Zengin  Besinler                                                                        

En iyi Kaynakları: Süt ve Süt ürünleri, Bazı deniz ürünleri(somon, istiridye, sardalya vb.), Bazı sebzeler(Brokoli, turp, karnabahar, karalahana vb.), Kurubaklagiller, Sert kabuklu yemişler

Magnezyum 

  • Diyetle  yeterli Magnezyum  alımı Hipertansiyon  riskini  azaltır.
  • Magnezyumdan  Zengin  Besinler                                                                    

En iyi Kaynakları: Süt ve Süt ürünleri, Yeşil yapraklı sebzeler, Deniz Ürünleri

Zengin Kaynakları: Sert kabuklu yemişler, Kurubaklagiller, Tam tahıllar

Vitaminler

  • C, D, E  Vitamini  yeterli miktarda  alındığında  Hipertansiyonu düşürücü  etki  gösterir.Antioksidan etki  gösterirler.Kayısı,kiraz,karpuz,enginar,portakal,böğürtlen

Posa

  • Posa  İçeriği  yüksek besinler Hipertansiyonu düşürücü  etkiye  sahiptir.
  • Tam tahıllı ekmekler, baklagiller,taze meyveler,incir,kuru  erik, kuru  kayısı

Polifenoller

Polifenollerden Zengin  Besinler (Çay, Kahve, Hibiskus, Kakao, Yeşil  çay, Soya, Zeytin  Yağı, Şarap, Üzüm, Nar)                                                                             

Kan  basıncı üzerinde  olumlu etkilere  sahip  olabileceği  ve hipertansiyonun ölçülmesinde  önemli  rol  oynar.   Çay  ve kahve  tüketiminin kan basıncı  üzerine etkisi ile ilgili  çalışmalardaki tutarsızlıklar  dikkate  alınarak ,Kafein içeriği  yüksek  olan bu  içeceklerin  hem  diüretik  etkileri  hem  de  kan basıncını  yükseltme potansiyeli   nedeniyle   fazla  tüketiminden kaçınılması   gerekir.Hiçbir  besinin  mucizevi olmadığı ,Polifenollerden zengin  besinlerin de  hipertansiyonun tıbbi   tedavisine yardımcı  olacak  tıbbi  beslenme  yedavisi  çerçevesinde  yeterli,dengeli  ve düzenli olarak tüketilmesi  gerektiği  unutulmamalıdır.

Hipertansiyona  Özel Diğer  Diyet  Önerileri  ?

  • Akdeniz  Diyetinin  yararlı  etkileri ; özellikle  zeytinyağındaki  tekli  doymamış  yağ  asitleri,  bol sebze  ve meyvede  bulunan  potasyum, C  vitamini , posa  gibi  birçok  besin  ögesi  sayesindedir.
  • DASH  Diyeti ;Sebze  ve meyve tüketimini    arttırır.Düşük  Sodyum, Toplam  Yağ, doymuş  yağ  ve  kolesterol içeriri. Yüksek  Oranda  Potasyum, magnezyum, kalsiyum, posa  ve  flavonoidler gibi antioksidan içeriğinden dolayı, oksidatif  stresi  azalttığı ,endotel işlevi iyileştirdiği ve  kan  basıncını düşürdüğü  bildirilmiştir.

KAYNAKÇA

https://beslenmevediyetdergisi.org/index.php/bdd/article/view/129/95

https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/499923

http://www.temd.org.tr/admin/uploads/tbl_bilgi/20180618104410-2018tbl_bilgi0c632fb389.pdf  ,TÜRKİYE ENDOKRİNOLOJİ VE METABOLİZMA DERNEĞİ

                                        

Hakkında: Dilan Nama

Acıbadem Üniversitesi 4.sınıf Öğrencisi

Buna da bakın

PCOS VE BESLENME

Polikistik Over Sendromu (PKOS) Nedir? İlk önce PCOS nedir? Hangi bireylerde daha sık görülür? Hastalığın …

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.