Günümüzde özellikle gelişmiş ülkelerde insanlar sağlığına çok dikkat etmektedirler ve bu nedenle özellikle beslenmelerine özen göstermektedirler. Beslenmelerine özen gösterirken de tükettikleri gıdalar arasında balık ilk sıralarda yer almaktadır. Bunun ilk nedeni şüphesiz ki içerdiği çoklu doymamış yağ asitleridir.
Çoklu doymamış yağ asitleri Omega-3 ve Omega-6 olmak üzere temel olarak ikiye ayrılmaktadır. Omega-3 yağ asitlerinin ana kaynakları yağlı balıklar, keten tohumu ve cevizdir. Yağlı balıklar eikosapentaenoik asit (EPA) ve Dekosahegzaenoik asit (DHA)içerirken, keten tohumu ve ceviz ise alfa-linoleik asit içermektedir. Omega-6 yağ asitlerinin ana kaynakları ise yüksek oranda linoleik asit içeren mısır ve soya yağıdır.
Balıkta bulunan EPA ve DHA vücutta sentezlenemedikleri için elzem yağ asitleridir ve mutlaka dışarıdan alınması gerekmektedir.
Balıkta bulunan bu yağ asitleri gözlerin uygun şekilde çalışmasını sağlar. Aynı zamanda beynin fonksiyonlarının eksiksiz yerine getirmesi için gereklidir. Bununla beraber kanda ki yağ konsantrasyonlarını düzenlemektedir. Bu şekilde kalp damar hastalıklarına karşı da koruyucu etkisi vardır.
Yapılan bir çalışmada PUFA yönünden zengin balina yağı ile diğer deniz ürünlerini tüketen eskimoların kanlarında kolesterol, trigliserid, LDL, VLDL kolesterol düzeylerinin düşük, HDL kolesterolün ise yüksek olduğu görülmüştür. Ayrıca depresyon, migren tipi baş ağrıları, diyabet, eklem romatizmaları, yüksek kolesterol, bazı alerji türleri ve kansere karşı koruyucu etkisinin olduğu yapılan çalışmalarla kanıtlanmıştır.
Sonuç olarak baktığımızda vücudumuz için bir çok faydası olan balığı haftada en az 2 gün tüketmek hem elzem yağ asidi ihtiyacımızı karşılar hem de bir çok hastalığa karşı koruyucu etki sağlar.
Ocak ayına sayılı günler kala bu ay hangi balıkları daha çok tercih etmemiz gerektiğini söylemeden geçmeyelim.
PALAMUT, HAMSİ, LÜFER, KIRLANGIÇ
Özlem Deniz Taşbaş
Kaynakça: Yalçın Kaya, Hünkar Avni Duyar, Mehmet Emin Erdem, Balık Yağ Asitlerinin İnsan Sağlığı İçin Önemi E.Ü. Su Ürünleri Dergisi 2004 E.U. Journal of Fisheries & Aquatic Sciences 2004 Cilt/Volume 21, Sayı/Issue (3-4): 365– 370 Calabrese, J. P., 1999. Fish oil and dipolar disorder, Archives of General Psychicatry, vol. 56, pp. 413-414 Leaf, A., P. C. Weber, 1988. Cardiovaskular effekts of n-3 fatty acids, N. Engl. J. Med., 318, 549-557. Gordon, D. T., V. Ratliff, 1992. The implications of omega-3fatty acits in human healty, Advances in Seafood Biochemistry Composition and Quality, Ed. By George L. Flick, 406 pp. Gorga, C., 1998. A new selected comments on lipids, Quality Assurance of Seafood Appendix 1, 245 sh.
