Tiroid bizim enerji metabolizmamızda rol oynayan çok önemli bir hormondur. Tiroid hormonlarının gösterimi T4 ve T3 şeklindedir. Tiroidin 2 türü vardır; Hipotiroid (diğer bir adı haşimato) ve hipertiroidtir. Ben sizler için hipotiroid üzerine değineceğim ve hipotiroid hastalarının metabolizmaları üzerinde nasıl bir etki yarattığından bahsedeceğim.
⇓ Eğer son zamanlarda kendinizde bu belirtileri hissediyorsanız sizde de hipotiroid olma ihtimali yüksek!
Hipotiroid belirtileri:
⇒Halsizlik
⇒Üşüme
⇒Şişkinlik
⇒Ciltte kuruma
⇒Saçlarda dökülme
⇒Adet düzensizliği
⇒Kilo artışı
⇒Konsantrasyon bozukluğu
Hipotiroidizm, tiroid hormonlarının doku üzerindeki etkilerinin gelişememesi sonucu meydana gelir. Hipotiroidizm metabolik olayların genel bir yavaşlamasıyla sonuçlanan tiroid hormonlarının noksanlığından kaynaklanan bir klinik sendromdur. Ayrıca kadınlarda görülme sıklığı erkeklerden daha fazladır. Eskiden baktığımızda orta yaşlı yetişkinlerde daha çok görülen bu hastalık, günümüzde 8 yaşındaki bir ortaokul çocuğunda bile görülme sıklığı artmıştır.
Peki bunu tetikleyen ne ? Neden gitgide çevremizdeki en az 10 kişiden 8 inde hipotiroid görülüyor ?
Bunu sağlıksız beslenme, hazır gıdaların ve paketli ürünlerin çok tüketilmesi, fastfood, sigara, stresli yaşam, hareketsiz yaşam gibi olguların tetiklediği düşünülüyor.
Hipotiroidizmin metabolizma üzerindeki etkilerine bakacak olursak, gerçekten hipotiroidlilerde bir miktar kilo alma söz konusudur. Yapılan araştırmalarda tiroid hormonu ile obezite gelişimi arasında potansiyel bir faktör olabileceği düşünülmüştür ancak yapılan çalışmalarda, obezlerde TSH normal yada hafif yüksek bulunmuştur. Hatta ve hatta hipertiroidik 2 hasta bile tespit edilmiştir (TSH<0,2) Yani obezlerin %10 undan da az hipotiroidi var, morbid obezlerde bu oran çok daha azdır. Obez kadınlarda nonobezlere göre TSR’yı daha yüksek T4 ve T3 düzeylerini ise daha düşük tespit etmişlerdir. Ayrıca %10 ve üzerinde kilo kaybı ile tiroid fonksiyonlarında değişiklik olmadığını saptamışlardır.
İstirahatte enerji tüketimi tiroid hormonları ile ilişkilidir. İstirahat enerji tüketiminin ortalama %20-25’ı tiroid hormonlarına bağlıdır. Tiroid hormon seviyelerindeki küçük farklar İstirahat enerji tüketiminde önemli değişikliklere neden olabilmektedir. Örneğin TSH düzeylerindeki 0,5-1 mU/L artış normal TSH seviyelerinde bile, istirahat enerji tüketiminde 5-150 kcal/ gün kadar bir azalmaya yol açmaktadır. Eğer gıda alımında azalma yapılmazsa yıllar sonra bu enerji tüketimindeki azalma kümülatif kilo alımına neden olabilir.
Hipotiroid tanısı konan hastalarda nedeni belirlenemeyen 2,5-5 kilo alımı oluyor. Ancak hipotiroidi var diye 10-20 kilo alan herhangi bir hastayla karşılaşılmamıştır. Yani az miktarda kilo alımı görülüyor bu da ilaç tedavisine başladıktan sonra kolay bir şekilde verildiği görülmüş. Bir başka çalışmada da hipotiroit hastalarının kilo alımları vücutta çok fazla tuz ve su tutmasından kaynaklı kilo alımlarının olduğu görülmüş. Demek istediğim hipotiroid aşırı miktarda metabolizma yavaşlığı ve kilo alımına sebep olmuyor. Düzenli beslenme ve egzersiz ile bu durumu tersine çevirebilirsiniz. Ayrıca yapılan çalışmalarda da görülmüş ki sadece diyet tedavisi ile de tiroid fonksiyonları normal düzeye getirilebiliyor.
KAYNAKÇA:
-Bardak Dirikli, Nazal “Hipertiroidli ve hipotiroidli kadınlarda metabolik sendrom belirteçleri üzerine tıbbi beslenme tedavisinin etkilerinin değerlendirilmesi” Doktora tezi, Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2015
-Styne DM, Sperling MA, Chernausek SP, Endokrin Hastalıklar, Nelson, Essentials of Pediatrics, Second Edition Türkçesi içinde, Ed: Kliegman B, Çeviri Editörü: Tuzcu M, Yüce Yayım, Nobel tıp Kitabevleri, 1994, s:611-655.
-Vedia (TONYUKUK) GEDİK, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları BD, Öğr.Üy., ANKARA Turkiye Klinikleri Journal of Endocrin 2004;2(1):40-4
-Esma ALTUNOGLU, Ender ÜLGEN, Cüneyt MÜDERRİSOGLU, Füsun ERDENEN, Mustafa BOZ, “Obezite ve Tiroid Fonksiyonları” Istanbul tıp dergisi 2009,s:1,24,25
– Knudsen N, Laurberg P, Rasmussen LB ee al. Small differences in thyroid function may be important for body mass index and occurence of obesity in the population. J Clin End Metab: 2005; 90 (7): 4019-24.
